موانع ازدواج
ازدواج در آيين اسلام، امري آسان است و تمام مشكلات پيچيده و دست و پاگيري كه در ازدواج ها وجود دارد، ساخته بشر و مصنوع خود انسان هاست و مربوط به اسلام نيست.

 دستورهاي اخلاقي اسلام در مورد آسان گرفتن ازدواج به قدري متين و ظريف است كه با توجه به آنها، پايين ترين طبقات اجتماع، به راحتي مي توانند ازدواج كنند و به تشكيل خانواده اقدام نمايند. شيوه زندگي پيامبر اسلام (ص ) و امامان (عليهم السلام) و گفتار آنها نشان دهنده اين امر است تا مسلمانان هزينه هاي ازدواج را سبك و آسان بگيرند و موانع سر راه مجردان را بردارند. (22)

رسول خدا (ص) در حديثي مي فرمايند:

«هرگاه كسي به خواستگاري نزد شما آمد و دينداري و امانتداري او را پسنديديد، به او زن دهيد؛ كه اگر چنين نكنيد، در روي زمين تبهكاري و فساد پديد خواهد آمد.» (23)

مكتب انسان ساز اسلام در همه زمينه ها علاوه بر تعليمات نظري، الگوهاي عملي نيز ارائه نموده تا مسلمين در راه اجراي فرامين الهي با پيروي از اسوه ها و نمونه ها، به بهترين و صحيح ترين روش هاي اجرايي دست يافته و از دچار شدن به تزلزل و انحراف در برداشت و فهم حقايق، نجات يابند. هم چنان كه رسول خدا (ص) را الگوي كامل اهل ايمان معرفي مي كند:

«لقد كان لكم في رسول الله اسوه حسنه ...» (24)

ازدواج هاي آسان و به دور از تشريفات آن حضرت و نيز زندگي حضرت زهرا (عليها السلام) و علي (عليه السلام) كه دور از تشريفات و به آساني صورت گرفت يكي از بهترين نمونه ها در اين زمينه است.

آرزوهاي طولاني و دراز، هميشه مانع سعادت آدمي بوده اند، هم چنان كه بهشتيان، اهل دوزخ را با همين جملات مورد خطاب قرار مي دهند:

«... قالوا بلي و لكنكم فتنتم انفسكم و تربصتم و ارتبتم و غرتكم الاماني حتي جاء امرالله...؛ (25)

جواب دهند بله وليكن شما خود را چنين به فتنه افكنديد، در كار دين به شك و ريب بوديد و آرزوهاي دنيا فريبتان داد تا وقتي كه امر خدا فرا رسيد.» آرزوهاي طولاني و دراز سبب غفلت و تنزل به مقام حيوانيت است

«ذرهم ياكلوا ويتمتعوا ويلههم الامل فسوف يعلمون؛ (26)

كافران لجوج را به خورد و خواب و لذات دنيوي واگذار تا آنان را غافل گرداند كه نتيجه اين كامراني بيهوده را به زودي خواهند يافت.» در روايات اسلامي نيز انسان ها از داشتن آرزوهاي دراز منع شده اند. امام علي(عليه السلام) فرمودند:

 «از آرزوي پوچ و باطل بپرهيزيد، زيرا چه بسا كسي كه به اميد فردا بوده ولي آن را پشت سرنگذاشت و چه بسا كسي كه در آغاز شب به او غبطه مي خورند ولي در پايان آن به حال او مي گريند.» (27) در اثر آرزوهاي دراز، قلب آدمي سخت مي شود و قلبي كه سخت شود از خدا دور شده است. (28)

داشتن آرزوهاي طولاني در زمينه ازدواج، وجود تشريفات و رسم هاي غلط و اشتباه، مشكل پسندي، توقعات نامحدود و رويايي، اشكال تراشي هاي بي مورد، عشق هاي آتشين آلوده به هوس، وسواس خارج از حد و عدم اعتماد به يكديگر، ناداري و فقر، آزادي غلط و گريز از مسئوليت سرپرستي خانواده، عذر ادامه تحصيل، تأخير به بهانه عدم وجود مسكن، عدم توافق پدر و مادر يا ساير بستگان، ترس از بچه داري و تقدس بيجا و تعصب غلط وفاداري به همسر اول كه فوت شده و...

 از جمله موانع و مشكلاتي است كه سبب تأخير در ازدواج مي شود. كاهش ازدواج و توسعه تجرد، قطع نظر از اثري كه روي نسل بشر دارد، از نظر ايجاد يك نوع سيستم زندگي بدون احساس مسئوليت و قطع پيوندهاي اجتماعي و بي تفاوتي در برابر رويدادهاي اجتماعي نيز تأثيرگذار است و اين براي جامعه بشري فاجعه اي بزرگ است. توسعه ارتباط هاي نامشروع، هم جنس گرايي، ايدز و... از جمله بيماري ها و مشكلات مربوط به امور جنسي است كه در صورت عدم يا تأخير در ازدواج دامنگير جامعه شده و جامعه را قدم به قدم به سوي دره تباهي و نيستي سوق مي دهد.

سخن آخر
ازدواج و تشكيل خانواده در جامعه داراي آثار و كاركردهاي مختلفي چون كنترل و تنظيم روابط جنسي و مشروعيت بخشيدن به آن، توليد مثل و بقاء نسل، تأمين نيازهاي جسماني انسان همانند مسكن، لباس و...، تأمين نيازهاي روحي و عاطفي انسان مانند امنيت، آرامش و... آماده كردن عناصر جديد براي پيوستن به اجتماع و مشاركت در توليد و بهبود وضع اقتصادي جامعه مي باشد. زن و مرد مسلمان اولا بايستي مسئله ازدواج و تشكيل خانواده را به عنوان يك عمل عبادي تلقي و مانند ساير تكاليف و وظايف الهي با تعبد و خلوص نيت توام بدانند و ثانياً هدف خود را از اين اقدام تنها ارضاء شهوت و كسب لذايذ مادي قرار ندهند، بلكه به نقطه اي بسيار فراتر از آن يعني به عروج و تكامل انساني و اثرگذاري مثبت و مفيد در نظام طبيعت بينيديشند.

اسلام اعضاي خانواده را به عنوان پشتوانه هايي محكم، ياراني صديق و چراغ هايي فروزان فراراه يكديگر مي داند و دامان خانواده را نردباني براي ترقي و تكامل انسان مي شناسد:

«والذين يقولون ربنا هب لنا من ازواجنا و ذريتنا قره اعين و اجعلنا للمتقين اماما؛ (29)

 و آنان هستند كه هنگام دعا با خداي خود گويند پروردگارا ما را از جفتمان فرزنداني مرحمت فرما كه مايه چشم روشني ما باشند و ما را پيشواي اهل تقوا قرار ده». از سوي ديگر فرزندان را به نيكي كردن به والدين تشويق مي كند:

«وقضي ربك الا تعبدوا الا اياه و بالوالدين احسانا فلاتقل لهما اف...؛ (30)

و خداي تو حكم فرموده كه جز او هيچ كس را نپرستيد و درباره پدر و مادر نيكي كنيد... زنهار كلمه اي كه رنجيده خاطر شوند مگوييد...».

با تشكيل خانواده و ايجاد كانون گرم و پرمحبت افراد مي توانند در سايه سار آرامشي كه در خانواده وجود دارد به خدا نزديك تر شده و به سعادت دنيوي و اخروي دست يابند. حال، انساني كه از ازدواج سر باز مي زند و يا آن را به دليل موانع كم اهميت و قابل حل، به تأخير مي اندازد، در حقيقت خويش را از اين سعادت دنيوي و اخروي محروم ساخته و دچار مشكلات فراواني در اين دنيا و سراي ديگر مي شود.