مقدار نذر نامعلوم

مناظره امام هادی(ع)در حل مشکلات علمی متوکل

روزی متوکل دچار مسمومیت شد، پس نذر کرد که اگر چنانچه بهبودی یابد «مال کثیری» در راه خدا صدقه دهد؛ اتفاقاً پس از چند روز عافیت یافت و حالش به بهبودی گروید، بنابراین خواست تا به نذر خود عمل کند ولی ندانست که «مال کثیر» چه مقدار است. پس فقهاء و دانشمندان را جمع کرد و مشکل را با آنها در میان گذاشت، لکن فقهاء در حدّ و اندازه «مال کثیر» با هم اختلاف کردند، برخی گفتند «اگر هزار درهم صدقه دهی نذرت را ادا کرده‌ای» ولی برخی دیگر گفتند «مال کثیر» معادل ده هزار درهم است» و برخی گفتند «صد هزار درهم باید بدهی»؛ و خلاصه امر بر آنها مشتبه شد و در آخر به نتیجه‌ای نرسیدند.

یکی از وزراء متوکل (که گویا شیعه بوده) گفت «یا امیرالمؤمنین! اگر من جواب صحیح را برای تو بیاورم چه جایزه‌ای به من می‌دهی؟»

متوکل گفت «اگر پاسخ صحیح دهی، ده هزار درهم پاداش خواهی گرفت ولی بدان که اگر جوابت غلط باشد، سرت را از دست خواهی داد.»

پس وزیر خدمت حضرت امام هادی ـ علیه‌السّلام ـ مشرف گشت و سؤال را مطرح کرد.

حضرت فرمود: «به متوکل بگو اگر هشتاد درهم صدقه دهی به نذرت عمل کرده‌ای.»

وزیر پاسخ را به متوکل رساند. متوکل پرسید: «این پاسخ از خودت نیست، بگو از چه کسی پرسیده‌ای؟»

وزیر جریان را نقل کرد. متوکل پرسید: «برو از حضرت سؤال کن دلیل شما بر این مدّعا چیست؟»

پس وزیر علت را جویا شد. حضرت فرمودند: «بدلیل این آیه شریفه «وَ لَقَدْ نَصَرَکمُ اللهُ فی مَواطِنَ کثیرهٍ»[1] یعنی «ای پیامبر ما تو را در جنگ‌های بسیاری یاری کردیم». و همه خاندان ما روایت کرده‌اند که تعداد جنگ‌های پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ هشتاد و سه جنگ بود، پس چون مواطن کثیره مساوی با هشتاد و سه است، مال کثیر نیز معادل هشتاد و سه درهم خواهد بود.»

متوکل پاسخ حضرت را پسندید و هشتاد و سه درهم صدقه داد.[2]

--------------------------------------------------------------------------------

پی نوشت:
[1] . سوره توبه، آیه 26.
[2] . احتجاج طبرسی، ج 2 ،ص 453.