چگونه فرزندانی باحیا تربیت کنیم؟

مواردى که می‌تواند در باحیا بودن فرزندان، موثّر باشد:

 - این امر از ازدواج و مرحله انعقاد نطفه آغاز می‌گردد. بر اساس احادیث، ازدواج پاک، یکى از عوامل باحیا شدن فرزند است. فرزندى که از راه نامشروع متولّد شود، بی‌حیا خواهد شد. همچنین فرزندى که نطفه‌اش در حال ناپاکى مادر منعقد شده باشد، بی‌حیا خواهد بود. بنابراین، رعایت نکاتى که براى انعقاد نطفه سفارش شده، در حیاى آینده فرزند، موثّر خواهد بود.
 
- دوران باردارى، دوران بسیار حساسى است. ریشه‌های باحیایى و بی‌حیایى را در این مرحله نیز می‌توان پیدا کرد. رعایت حیا از جانب مادر، تأثیر زیادى بر جنین خواهد داشت. بی‌حیایى در گفتار و در ارتباط با نامحرم، شرکت در محافل لهو و لعب، گوش کردن به موسیقی‌های حرام، دیدن تصاویر و فیلم‌های ناپسند، خواندن رمان‌های نامناسب و کارهایى از این قبیل، می‌تواند تأثیراتى منفى بر حیاى جنین داشته باشد و برعکس، رعایت حیا در گفتار و رفتار، شرکت در جلسات مذهبى، خواندن یا گوش کردن به قرآن و مناجات، ذکر خدا را بر لب داشتن، مطالعه کتاب‌های مذهبى و سودمند از امورى هستند که می‌تواند در حیاى فرزند، تأثیر مثبت داشته باشد.

- از بدو تولّد باید مراقب فرزند بود. امام سجاد علیه‌السلام از هنگام به دنیا آمدن فرزند، مراقبت خود را شروع می‌کرد. 

- نام‌گذاری نیز در حیاى فرزندان، تأثیر دارد. فرزندى که نام یکى از اولیاى دین را دارد، رابطه‌ای بین خود و او حس می‌کند و لذا سعى می‌کند خود را به آن شخص، نزدیک سازد و به‌نوعی، خود را در محضر او می‌داند. این می‌تواند سبب شرم وى شود و او را از انجام دادن کارهاى ناروا، بازدارد. البته این امر، متوقف بر این است که والدین، فرزند خود را به این نکات، توجّه دهند. در روایتى آمده است که روز قیامت، شخصى را می‌آورند که نام او محمد است. خداوند به وى خطاب می‌کند: «تو که هم نام حبیب من هستى، شرم نکردى که عصیان مرا مرتکب شدى و حال‌آنکه من، شرم دارم تو را که هم نام حبیب منى، عذاب کنم؟!» در این روایت، به‌خوبی روشن است که اگر نام‌گذاری به‌درستی انجام شود و به فرهنگ همراه آن توجه گردد، چه تأثیرى می‌تواند در زنده کردن حیا داشته باشد و به همین جهت در فرهنگ اسلامى، توجّه زیادى به نام‌گذاری شده و نام نیک، یکى از حقوق فرزندان، دانسته شده است.
 
- آشنا کردن نوزاد با روحیه معنوى، نقش مهمی در پرورش حیا خواهد داشت. با شعر خواندن براى کودک و آشنا کردن او با نواى دل‌نشین قرآن می‌توان در این راه قدم برداشت.
 
- جدا کردن محل خواب کودک از والدین، یکى دیگر از اقدامات مهم در این زمینه است. اطّلاع یافتن کودک از روابط جنسى والدین، عامل مهمی در انحراف و بی‌حیا شدن وى دارد. در روایات آمده است فرزندى که شاهد چنین امورى باشد و یا حتی صداى نفس والدین را در آن حال بشنود، ممکن است به فساد، کشیده شود؛ بنابراین، جداسازى محل خواب کودکان از والدین و مخفى بودن روابط جنسى آن‌ها نقش مهمی در حفظ حیاى فرزندان دارد. همچنین رعایت عفت کلام و پرهیز از شوخى‏‌هاى جنسى و به زبان آوردن امور جنسى در حضور فرزندان نیز تأثیرگذار خواهد بود.
 
- جداسازى محل خواب کودکان از یکدیگر نیز عامل پیشگیری از بی‌حیایی است. هنگامی‌که کودکان به سن تمیز و تشخیص می‌رسند، بهتر است محل خواب آنان از یکدیگر جدا باشد.

- حیا بر پایه حرمت و کرامت، استوار است. به همین جهت، احترام قائل شدن براى فرزندان و حفظ حرمت آنان و کریم النفس بار آوردن آنان، از اقدامات اساسى در پرورش حیاست. باید به فرزندان، شخصیت داد و از تحقیر آنان و توهین به آنان، پرهیز کرد، خطاها و لغزش‌های آنان را به رُخ نکشید و از سرزنش بیش‌ از اندازه آنان پرهیز نمود. اگر فرزند از رفتار بد خود، پشیمان و شرمنده شد، باید وى را بخشید و رفتارش را به فراموشى سپرد. حتى بهتر است براى رفتارهاى ناشایست وى، عذرتراشى کرد و نسبت به‌اشتباه‏‌هاى او تغافل(خود را به‌غفلت زدن) نمود. ممکن است برخى والدین به‌محض این‌که خطایى از فرزند خود مشاهده می‌کنند، کنترل خود را از دست بدهند و به‌شدت با وى برخورد کرده، آبروى وى را ببرند. این کار سبب می‌شود که وى بیشتر در دامن گناه و فساد بیفتد و راه برگشتى برایش باقى نماند.
 
- دوستان نیز در باحیایى فرزند، بسیار نقش دارند. آشنا کردن فرزند با دوستان باحیا و دور کردن وى از دوستان ناباب، می‌تواند در ایمنى وى و پرورش حیا در او موثّر واقع شود.
 
- استحمام والدین با فرزندان، به‌نحوی‌که موجب کنار رفتن پوشش‌ها شود، بسیار مخرّب است. تا آنجا که ممکن است، باید سعى کرد کودکان، خود استحمام کنند و یا حتماً پوشش مناسب براى هر دو وجود داشته باشد و به‌هیچ‌عنوان، دختر با پدر و پسر با مادر، به حمام نرود.