خانواده اولین مکان برای آموزش ارزش‌های اخلاقی به کودکان است و خانواده‌ای به‌عنوان خانواده سالم شناخته می‌شود که در آن ارزش‌های اخلاقی به کودکان آموخته شود. والدینی که از نظر ارزش‌های اخلاقی قوی هستند خیلی راحت می‌توانند آن را به کودکانشان انتقال دهند.

نکاتی درباره آموزش ارزش‌های اخلاقی

1. به‌عنوان والد در انجام ارزش‌ها ثابت‌قدم باشید؛ مثلاً اگر می‌خواهید فرزندتان صداقت را بیاموزد خودتان نیز مقابل او به دیگران دروغ نگویید.

2. از لحظات مناسب برای آموزش و گفت‌وگو درباره ارزش‌ها با فرزندتان استفاده کنید؛ مثلاً هنگام بازی، پیاده‌روی و حتی درست کردن کیک.

3. وقتی فرزندتان چیزی می‌گوید که مخالف ارزش‌های شماست، واکنش سریع نشان ندهید، برایش مسئله را بازکنید و دلیل بیاورید.

4. برای فرزندتان کتاب‌هایی درباره ارزش‌های اخلاقی و نتایج آن بخوانید.

5. بچه‌هایی که والدینشان بر ارزش‌ها، اهمیت تحصیلات و تلاش برای رسیدن به هدف تأکید دارند، موفق‌تر خواهند بود و از نظر تحصیلی هم رشد بیشتری خواهند داشت.

6. همیشه با همسرتان مؤدبانه رفتار کنید، مطمئناً فرزندتان در حال مشاهده رفتارهای شماست.

7. به والدینتان احترام بگذارید و با لحن مناسب با آنان صحبت کنید تا فرزندتان بیاموزد چگونه با شما رفتار کند.

8. فرزندتان را تشویق کنید با مستمندان و آسیب دیدگان مهربان و بخشنده باشد و فکر کند چگونه می‌تواند آنان را یاری کند.

9. زمانی که دعا و نیایش می‌کنید، فرزندتان را در مراسم شرکت دهید تا او بیاموزد برای تغییر در هر موقعیتی باید فکرش را تغییر دهد و به خداوند توکل کند.

10. به فرزندتان کمک کنید متوجه شود اغلب ما بر اثر مواجهه و دست‌وپنجه نرم کردن با مشکلات رشد می‌کنیم و یاد بگیرد به‌جای فرار از مشکلات با آن‌ها روبه‌رو شود.

11. بگذارید فرزندتان مسئولیت کارهایش را بپذیرد و به‌جای دفاع از او، وی را با پیامدهای کارهایش روبه‌رو کنید.

12. خانه بهترین مکان است تا فرزندتان از طریق آزمون‌ و خطا بیاموزد چگونه بر وسوسه‌هایش پیروز شود و در شرایط پرتنش بر خود مسلط باشد.

13. برای فرزندتان وقت بگذارید. به او یادآوری کنید چگونه باادب باشد و هرگز تصور نکنید خودش راه و رسم ادب را می‌داند و نیاز به تذکر نیست.

14. کلمات مؤدبانه را به او یاد بدهید. کلماتی مانند «خواهش می‌کنم»، «متشکرم»، «ببخشید»، «معذرت می‌خواهم»، «اجازه دارم» و «لطفاً» را به فرزندتان یاد بدهید.

15. فرزندتان باید بتواند تصمیم‌های اخلاقی بگیرد. به فرزندتان کمک کنید درباره نتایج عملش فکر کند و سپس با او همراه شوید تصمیم‌های درست بگیرد.

16. مطمئن شوید فرزندانتان چه برنامه‌هایی را تماشا می‌کنند یا گوش می‌دهند. تا جایی که ممکن است آنان را از تماشای تصاویر خشونت‌آمیز، تحقیرآمیز و تصاویری که همدلی را کم می‌کند بر حذر دارید.

17. هر بار که فرزندتان از روی نامهربانی رفتار کرد، به او هشدار دهید. این گام مهمی برای پرورش همدلی است؛ مثلاً همین‌که رفتار بی‌رحمانه‌ای می‌بینید هشدار بدهید. تا وقتی رفتاری تبدیل به عادت نشده است، راحت‌تر می‌توانید آن را تغییر بدهید.

18. فرزندتان را به این مقوله که افراد چه احساسی دارند، حساس کنید. والدینی که به‌طور مستمر در واکنش به بدرفتاری فرزندشان بر احساس شخصی که مورد آزار و اذیت قرارگرفته تمرکز می‌کنند، فرزندانی با همدلی بیشتر تربیت می‌کنند.

19. به فرزندتان یاد بدهید محکم و قاطع باشد و قاطعانه با کسی که او را آزار می‌دهد، برخورد کند. فرزندتان باید یاد بگیرد رفتار نامناسب طرف مقابل را به او گوشزد کند و قاطعانه در برابر او بایستد.

20. به فرزندتان کمک کنید بر شباهت‌ها تمرکز کند. آنان را تشویق کنید به‌جای تمرکز بر تفاوت‌ها به دنبال نقاط مشترک خود با دیگران باشد تا بردباری را بیاموزد و بهتر بتواند با دیگران کنار بیاید.

21. به فرزندتان راه‌های مقابله بابی انصافی و بی‌عدالتی را آموزش دهید. برای تقویت هوش اخلاقی فرزندان خود آن‌ها را تشویق کنید بابی عدالتی برخورد کرده و نسبت به آن واکنش نشان دهند.

22. قانون بگذارید که: «حرف‌های متعصبانه ممنوع». از ابتدا به فرزندتان یاد دهید متلک‌های تحقیرآمیز قومی ممنوع چراکه این حرف‌های توهین‌آمیز طرف مقابل را آزار می‌دهد و باعث ترویج تعصب، نفرت و نابردباری می‌شود.

23. معذرت بخواهید و بگویید متأسف هستید. یکی از مهارت‌های اخلاقی که از فرزندمان باید بخواهیم این است که در صورت اشتباه حتماً عذرخواهی کند و خجالت نکشد.

24. به فرزندتان فرصت جبران بدهید. به فرزندتان کمک کنید مسئولیت رفتار بدش را به عهده گیرد و جبران کند. او باید از پیامد اشتباهاتش باخبر شود و بداند چگونه آن را اصلاح کند.