بازی با اسباب‌ فکر یا اسباب بازی فکر

نکته‌هایی درباره اسباب‌بازی

تابه‌حال به اسباب‌بازی‌های‌ کودکتان نگاه کرده‌اید؟‌ درباره آن‌ها چه تصوری دارید؟ فکر می‌کنید فقط اوقات کودکتان را پر می‌کند یا بر چگونگی رشد، تکامل و تفکر آنان هم تأثیر می‌گذارد؟ آیا تاکنون برای خرید اسباب‌بازی کودکتان، وسواس منطقی و هوشیارانه برای رسیدن به هدفی متعالی داشته‌اید؟

امروزه تولید‌کنندگان و فروشندگان وسایل مربوط به نوزادان و کودکان از علاقه و دل‌بستگی والدین نسبت به رفاه، سلامت و رشد کودکان سوء‌استفاده کرده، با بهره‌گیری از کم‌اطلاعی آنان هر روز وسایل و کالاهای جدید و اغلب غیرضروری و گاهی دارای ضرر را به‌صورت اسباب‌بازی، لوازم‌التحریر و غیره عرضه می‌کنند. توجه داشته باشید که امروزه صنعت اسباب‌بازی یکی از تجارت‌های سودآور جهانی است.

والدین مسئول‌اند

هراندازه والدین از شیوه شکل‌گیری شخصیت و نیازهای کودکان کم‌اطلاع‌تر باشند، به همان اندازه زمینه را برای سودجویان آماده‌تر می‌سازند. چه  بسیارند وسایل و اسباب‌بازی‌هایی که نه‌تنها اسباب رشد کودکان را فراهم نمی‌کنند بلکه سبب وارد آمدن صدمه بدنی و فکری هم می‌شوند. یک‌ نگاه سطحی به آمار حوادث نشان می‌دهد که هرسال عده بسیاری از کودکان به‌وسیله اسباب‌بازی‌های خود صدمه می‌بینند، ناقص می‌شوند و حتی بعضی از مواقع جان خود را از دست می‌دهند. برای مثال به چند مورد زیر اشاره می‌کنیم:

* یک اسباب‌بازی که به شکل موشک ساخته شده بود، چشم پسربچه هفت‌ساله‌ای را کور کرد.

* بچه یک‌ساله‌ای به دنبال قورت دادن چشم شیشه‌ای عروسکش خفه شد.

* «پرتاب دارت» (نوعی بازی نشانه‌گیری) چشم پسربچه‌ای را کور کرد و به اعصاب مغزی وی صدمه زد.

چه نوع اسباب‌بازی‌هایی بخریم؟

کودکان به اسباب‌بازی‌هایی نیازمندند که بتوان آن‌ها را حرکت داد، تغییر داد و دست‌کاری کرد. اسباب‌بازی‌هایی دارای ارزش روان‌شناختی هستند که کودک در آن نقش فعالی داشته باشد. اسباب‌بازی‌هایی که بسیار خودکار یا بسیار کامل باشند، چیزی برای انجام دادن کودکان باقی نمی‌گذارند.

هرگاه شما یک ماشین کوکی بخرید و در اختیار کودک قرار دهید، او در تمام روز این ماشین کوکی را کوک می‌کند و رها می‌سازد و به آن نگاه کرده و شادی می‌کند. این‌گونه اسباب‌بازی‌ها محتوای جالبی ندارند و کودک هیچ‌گونه تلاش فکری انجام نمی‌دهد و در مقابل اسباب‌بازی، موجودی منفعل، تماشاگر و فاقد ابتکار و خلاقیت است.

بهتر است برای کودکتان وسایلی را انتخاب کنید که او را به فعالیت وا‌دارد و خلاقیت او را فعال کند. اسباب‌بازی‌هایی که از هم جدا می‌شوند و کودک می‌تواند با به‌کارگیری نیروی ابتکار و تحلیل خود کارهای متفاوتی روی آن انجام دهد، بهتر از انواع دیگر است.

بعضی از والدین اسباب‌بازی را برای خودشان می‌خرند! آن‌ها فکر می‌کنند هرچه برای آن‌ها جذاب است حتماً برای کودکشان نیز این‌چنین خواهد بود. این یک باور غلط است. اگر به رفتارهای کودکتان بنگرید می‌بینید گاهی بچه‌ها با ساده‌ترین اسباب‌بازی ساعت‌ها مشغول می‌شوند ولی بعضی اسباب‌بازی‌های گران‌قیمت خیلی زود آن‌ها را کسل می‌کند.

و نکته مهم دیگر آن‌که در خرید اسباب‌بازی به هنجارهای اجتماعی و مسائل فرهنگی و مذهبی توجه کنید. متأسفانه بسیاری از اسباب‌بازی‌های موجود، وارداتی است و در خوش‌بینانه‌ترین حالت بر اساس فرهنگ کشورهای تولیدکننده ساخته شده و تناسبی با فرهنگ ملی و دینی ما ندارد.

اسباب‌بازی 9حرف دارد

1. کودکان، به‌ویژه بین 6 تا 18ماهگی، با لذت تمام به هر چیز گاز می‌زنند و از آن‌جایی که دندان‌های شیری بسیار تیزند، باید اسباب‌بازی‌های کودک را به‌طور کامل آزمایش کنید و هرچیزی که در اثر گاز زدن بشکند، به‌خصوص اجسام نوک‌تیز و لبه‌دار فلزی و پلاستیک سخت و شکننده، باید کنار گذاشته شود. برای این کودکان اسباب‌بازی‌های نرم و حتی‌الامکان قابل‌شست‌وشو و نشکن تهیه کنید.

2. گاهی در اسباب‌بازی‌های کودکان از رنگ‌هایی که دارای سرب هستند استفاده می‌شود. کودکان در مراحل اولیه رشد برای شناخت اشیا و محیط اطراف هرچه را پیدا کنند، به دهان می‌برند و با خوردن لایه رنگی روی اشیا و اسباب‌بازی‌ها به‌طور مستقیم در معرض مسمومیت با سرب قرار می‌گیرند.

3. گاهی نیز والدین برای سرگرم‌کردن کودک، نشریات و روزنامه‌ها را به‌دست او می‌دهند و کودک نیز ضمن بازی، روزنامه را به دهان برده، مرکب آن را می‌خورد و مقدار قابل‌توجهی سرب وارد بدن خود می‌کند.

4. وقتی تصمیم به تهیه یا ساخت یک اسباب‌بازی می‌گیرید، توجه داشته باشید که قسمت‌های گوناگون آن خوب به هم متصل شده باشد. قسمت‌های متصل شده به‌وسیله چسب یا قطعات پلاستیکی طوری نباشد که زود از هم جدا شده یا بشکند چون ممکن است قسمت‌های شکسته شده به‌ کودک شما آسیب برساند. دقت داشته باشید که دکمه‌های و قطعاتی که به‌جای چشم‌ها و نوک و بینی عروسک‌های پارچه‌ای و پنبه‌ای استفاده می‌شود، سفت و محکم در جای خود متصل شده باشند که کودکان به‌آسانی نتوانند آن‌را از جای بکنند و ببلعند.

5. از تهیه اسباب‌بازی‌هایی که دارای لبه‌های تیزند یا ممکن است زود بشکنند و در نتیجه لبه‌های تیز پیدا کنند، خودداری کنید.

6. بعضی از اسباب‌بازی‌های پر سروصدا (تفنگ و تپانچه) که امروز متداول شده ممکن است صدمات جبران‌ناپذیری بر کودکان وارد آورد. تفنگ و تپانچه ممکن است  موردعلاقه کودکان باشد ولی نه برای هر سن و سالی. (بعضی روان‌شناسان مخالف اسباب‌بازی‌های خشن هستند).

7. متأسفانه کودکان علاقه دارند که بچه‌های دیگر را غافلگیر کرده، تفنگ‌ را در نزدیک گوش آنان به صدا درآورند. در چنین حالاتی ممکن است پرده گوش کودک صدمه دیده برای همیشه از داشتن یک گوش سالم محروم شود.

8. از دیگر اسباب‌بازی‌های خطرناک، اسباب‌بازی است که برای به حرکت‌ درآوردنشان از نیروی برق استفاده شده است. این‌گونه اسباب‌بازی‌های برقی را برای کودکان کمتر از 13سال خود به‌هیچ‌وجه تهیه نکنید؛ زیرا اغلب بچه‌ها بعد از مدتی بازی با آن وسیله، بدون آن‌که آن‌را جمع‌وجور کنند، در گوشه‌ای رها می‌کنند. ممکن است در حین عبور، روی آن پا گذاشته یا با پای آن‌ها به گوشه‌ای پرتاب گردد و در نتیجه بدون آن‌که کسی متوجه شود در سیستم برقی آن اشکالی به وجود آید و...

9. در خرید اسباب‌بازی‌های ارزان‌قیمت پلاستیکی دقت کنید که آن‌ها از موارد با کیفیت پایین یا مواد بازیافتی نباشند. این‌گونه اسباب‌بازی‌ها به‌ویژه برای نونهالان که عادت دارند همه‌چیز را با دهان لمس کنند خطرات بهداشتی دارد.

مجله آشنا، شماره 211، صفحات 62تا 63