همه ی ما وقتی یک بچه مودبی را می بینیم که وقتی وارد جمعی می شود به همه سلام می کند به آن بچه جذب می شویم و می‌گوییم چه بچه با تربیتی! اما گاهی با بچه هایی روبرو می شویم که نه تنها سلام نمی کنند بلکه وقتی به انها سلام هم می‌کنیم جواب سلام نمی دهند! این عمل ناپسند فرزندان در اکثر موارد باعث خجالت والدین می شود اما چه باید کرد؟

اهمیت سلام کردن کودک

همه می دانیم ادب پایه ارتباط متعادل و خواستنی با دیگران است و دروازه ی فرصت ها به روی افرادی باز است که مودب و دوست داشتنی هستند. به قولی : "ادب خرجی ندارد ولی همه چیز را می خرد"

همه ی ما به اهمیت این عبارت واقفیم اما هنوز برای فرزند مان مفهومی غیر انتزاعی و ذهنی دارد در صورتیکه می دانیم سلام کردن، تشکر کردن و خداحافظی کردن رفتاری اصولی است نه انتخابی. در نهایت چون همه ی پدر و مادرها خواستار خوشبختی فرزندانشان هستند، باید آموزش ادب و احترام را از وظایف خود بدانند.

کودکان از طریق تعامل با همسالان شان با آنها ارتباط برقرار می‌ کنند. اولین قدم در برقراری ارتباط، سلام کردن به دیگری است. سلام به معنای صلح و دوستی است. وقتی ما به کسی سلام می کنیم یعنی اینکه من به برقراری ارتباط با تو تمایل دارم همچنین سلام کردن یکی از راههای ابراز محبت می باشد.

اولین جایی که کودک باید ادب را یاد بگیرد در خانه است. رفتار مودبانه چیزی است که آموزش داده می شود و هیچکس یکروزه موًدب نمی شود.

آموزش سلام کردن را از کی باید آغاز کنیم؟

آموزش آداب (سلام کردن، مودبانه سخن گفتن، احترام گذاشتن، خداحافظی کردن، درست نشستن، درست غذا خوردن، رعایت نظافت ) نخستین آموزش هایی است که از سن هیجده ماهگی می توانیم آن را شروع کنیم.

کودکان بیشتر از رفتار ما می آموزند تا از گفتار ما؛ پس با عمل خود، رفتار درست را به او بیاموزید. مواقعی که وارد جمع می شوید با صدای بلند و خوش رویی به دیگران سلام کنید و کودکتان را به این کار تشویق کنید.

به کودک بگویید که سلام یعنی دوستی، آشنایی و یک عالم خوبی و عشق و محبت. سلام یعنی اینکه من با شما دوستم، تو را دوست دارم و از دیدن تو خوشحال می شوم. برای کودکان توضیح دهید وقتی به کسی سلام می کنند همه ی این حرف ها را به او می گویند.

سلام بازی کنید !

بهترین کار این است که این آموزش ها را (در قالب بازی، شعر، سرود و قصه) به او بیاموزید. در ادامه ما به چند نمونه از بازی‌های جذاب برای کودکان به منظور آموزش سلام کردن به کودک پرداخته‌ایم:

- با کودک خود یک نمایش لذت بخش اجرا کنیم. می توانید هر کدامتان نقش های مختلف را بگیرید. مثلا نقش دو دوست، یا نقش دو نفر که مدت هاست همدیگر را ندیده اند، یا نقش فروشنده و مشتری و خیلی نقش های دیگر که انواع سلام کردن ها را بر طبق آن شاهدش خواهید بود. حتما بچه ها از این بازی لذت خواهند برد و شور و هیجان سلام کردن های مختلف آنها را به وجد خواهد آورد.

- یک عروسک –ترجیحا عروسک نمایشی باشد- رو به کودک نشان دهید و به او بگویید که اسم این عروسک «سلام» هست و ناراحته چون اسمش رو همه به زبون نمیآرند. بعد از کودک بخواهید تا اسمش را تکرار کند و بعد به او بگوید که خیلی اسم زیبایی دارد.

حالا فرصت خوبی پیش میآید تا از زبان عروسک درباره اسم عروسک بیشتر صحبت کنیم. بعد می توانید عروسک را به دست کودک دهید تا او عروسک «سلام»ش را تکان دهد و به جای او صحبت کند.

- می توانید بازی های تخیلی انجام دهید: داستانی خیالی که آدم های دیگر نیز حضور دارند بسازید و او را در موقعیتی قرار دهید که سلام کند مثلا به صندوقدار فروشگاه یا راننده تاکسی، دوستش، مسئول چرخ و فلک یا در مهمانی.

- دو دست خود را به هم بدهید و شکل یک دایره را بسازید و از کودک خود هم بخواهید که این کار را انجام بدهد. بعد بگویید که این مثلا یک حباب است. بعد هر کدام از حباب ها (یعنی خودتان و هر کدام از بچه ها) در همان حالت بچرخید و راه بروید و به محض برخورد با هم مثلا بترکید و این کار را با باز شدن دست هایتان انجام دهید.

بعد از این مرحله باید آن دو حبابی که با هم برخورد کرده بودند با هم دست بدهند و سلام کنند و یک حباب بزرگتر بسازند. این سلام و دست دادن بعنوان قانون ابتدایی تشکیل حباب جدیده! این بازی برای محیط هایی که بیش از دو بچه حضور دارند هیجان بیشتری خواهد داشت. 

اهمیت حالت چهره در هنگام سلام کردن

چهره تان را اخم آلود کنید. حتی کمی عصبانی شوید و با همین چهره به کودکان سلام کنید. عکس العمل کودک چیست؟ حالا چهره تان را غمگین و افسرده و خسته و بی حوصله نشان دهید و به کودک سلام کنید.

در آخر لبخند بزنید و با هیجان و شادی به کودک سلام کنید و از آنها بپرسید کدام سلام را بپسندید. بعد از این تمرین کودک باید درک کرده باشند که هنگام سلام باید لبخند بزنند، چهره شادابی داشته باشند و با صدایی محکم و رسا به طرف مقابل سلام کنند.

شعرهای کودکانه‌ی زیبا درباره‌ی سلام برای کودکانتان بخوانید

        سلام گلهای خندون                 با دندون و بی دندون

          سلام به هر پرنده                  که توی باغ می‌خنده

      سلام به دشت و دریا                 سلام به کوه و صحرا

           سلام به روی ماه                 بچه‌های با صفا

        سلام سلام بچه‌ها                  چطوره حال شما

     باشید همیشه خندان                 چون گل‌های گلستان

      سلام به روی ماهتون                 به گرمی نگاهتون

     به قلب پاک و صافتون                  به موهای سیاهتون

        سلام سلام بچه‌ها                 گل‌های سرخ و زیبا

        سلام سلام بچه‌ها                 عزیزای مثل ماه

        سلام به هر ستاره                  به ابر پاره پاره

      به دانه‌ای که از خاک                 درآمده، دوباره

سلام چه خوب و زیباست                 غنچه روی لبهاست

  به هر کی می‌رسیم ما                  کلام اول ماست

           سلام مثل بهاره                  گل و شـکوفـه داره

     بوی قشنگ دوستی                   همراه خود مـیـاره

      وقتی سلام میکنی                   شاپرکا می‌خندن

          بالهاشونو برامون                  وامیکنن می‌بندن

   گوش بده باز می‌خونن                  پرنده‌های زیبا

با چه چه و با جیک جیک                  سلام میدن به گلها

      سلام به جنگل سبز                 به آسمان آبی

      به غنچه‌های خندان                 به روز آفتابی

توصیه‌های مهم به والدین درباره‌ی آموزش سلام به کودکان

- در مواقعی که (هرچند اندک)، کودک سلام می کند او را مورد توجه قرار دهید.

- وقتی به پارک می روید فرزندتان را تشویق کنید به بچه های دیگر سلام کند، خود را به آن ها معرفی کند و نام آن ها را بپرسد.

- وقتی کسی به فرزند شما سلام می کند ولی او عکس العملی که انتظار می رود را نشان نمی دهد، با اشاره به فرزند خود سلام کردن به فرد دیگر را تذکر دهید، این کار باعث می شود اهمیتی که شما به رفتار مودبانه می دهید را متوجه شود و بالاخره وقتی فرزندتان به سلام دیگران جواب می دهد او را تحسین کنید.

- از شرمنده کردن کودک جلوی جمع به خاطر سلام نکردن خودداری کنید. به تدریج با افزایش این رفتار و توجه و حمایت بیشتر دیگران به خاطر این رفتار پسندیده انگیزه بیشتری برای سلام کردن در وی ایجاد می شود.

- در نظر داشته باشید که آن قدر این مطلب را در گوش فرزندتان زمزمه نکنید که این امر در او حالت لجبازی و انزجار ایجاد کند.

- صبور باشید، یادگیری ادب و مهارت های اجتماعی زمان و صبر می خواهد. سعی کنید خودتان را به تکرار دلایل سلام کردن برای فرزندتان عادت دهید و حواسمان باشد آمادگی یادگیری رفتارهای مودبانه حدود 4 سالگی پدیدار می شود.