سئوال 1_ روزه چگونه عبادتي است؟ جواب_ عبادتي است که انسان براي انجام فرمان خدا، از اذان صبح تا اذان مغرب، از چيزهايي که روزه را باطل مي کند خودداري نمايد.
س 2_ آيا لازم است نيت روزه را بر زبان آورده و از قلب گذراند؟ ج_ لازم نيست انسان نيت روزه را بر زبان آورده يا از قلب خود بگذراند. مثلا بگويد: فردا روزه مي گيرم.
س 3_ در صحت روزه چه چيزي، کفايت مي کند؟ ج_ اگر براي انجام فرمان خدا از اذان صبح تا اذان مغرب، کاري که روزه را باطل مي کند انجام ندهد کافي است.
س 4_ براي آن که يقين کند، تمام مدت روزه بوده، چه کاري لازم است انجام دهد؟ ج_ براي آن که يقين کند، تمام اين مدت روزه بوده، بايد مقداري پيش از اذان صبح و مقداري نيز بعد از اذان مغرب از انجام کاري که روزه را باطل مي کند، خودداري مي نمايد.
س 5_ آيا انسان مي تواند در هر شب از ماه رمضان، براي روزه فردا نيت کند؟ ج_ انسان مي تواند در هر شب از ماه رمضان، براي روزه فردا نيت کند.
س 6_ بهتر است نيت روزه را چگونه انجام داد؟ ج_ بهتر است که شب اول ماه، نيت روزه همه ماه را بنمايد.
س 7_ وقت نيت روزه ماه رمضان، چه هنگامي است؟ ج_ وقت نيت روزه ماه رمضان از اول شب تا اذان صبح.
س 8_ وقت نيت روه مستحب، چه هنگامي است؟ ج_ از اول شب است تا هنگامي که به اندازه نيت کردن به اذان مغرب، وقت مانده باشد. بنابراين اگر تا اين وقت کاري که روزه را باطل مي کند، انجام نداده باشد و نيت روزه مستحب کند، روزه او صحيح است.
نيّت

س 9_ کسي که پيش از اذان صبح بدون نيت روزه، خوابيده است در چه صورت روزه او صحيح است؟ ج_ اگر پيش از ظهر بيدار شود و نيت کند، روزه او صحيح است. چه روزه واجب باشد، چه مستحب.
س 10_ اگر بعدازظهر بيدار شد، چه وظيفه اي دارد؟ ج_ اگر بعدازظهر بيدار شود، نمي تواند نيت روزه واجب نمايد.
س 11_ اگر بخواهد غير از روزه ماه رمضان روزه ديگري بگيرد، چه وظيفه اي دارد؟ ج_ بايد آن را معين نمايد. مثلاً نيت کند روزه قضا، يا روزه نذر مي گيرم.
س 12_ آيا لازم است در ماه رمضان، نيت کند، روزه ماه رمضان مي گيرم؟ ج_ در ماه رمضان، لازم نيست نيت کند، روزه ماه رمضان مي گيرم.
س 13_ اگر نداند ماه رمضان است يا فراموش نمايد و روزه ديگري را نيت کند، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج_ اگر نداند ماه رمضان است يا فراموش نمايد و روزه ديگري را نيت کند، روزه ماه رمضان حساب مي شود.
س 14_ اگر بداند ماه رمضان است و عمداً نيت روزه غير رمضان کند، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج_ نه روزه ماه رمضان حساب مي شود و نه روزه اي که قصد کرده است.
س 15_ اگر کسي به نيت روز اول ماه، روزه بگيرد، بعد بفهمد روز دوم يا سوم بوده، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج_ روزه او صحيح است.
س 16_ اگر کسي پيش از اذان صبح، نيت کند و بيهوش شود و در بين روز به هوش آيد، چه وظيفه اي دارد؟ ج_ بنا بر احتياط مستحب روزه آن روز را، تمام نمايد و قضاي آن را نيز بجا آورد.
س 17_ اگر پيش از اذان صبح، نيت کند و بخوابد و بعد از مغرب بيدار شود، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج_ روزه اش صحيح است.
س 18_ اگر نداند يا فراموش کند، ماه رمضان است و پيش از ظهر متوجه شود چه وظيفه اي دارد؟ ج_ چنانچه کاري که روزه را باطل مي کند، انجام نداده باشد بايد نيت کند و روزه او صحيح است.
س 19_ اگر کاري که روزه را باطل مي کند انجام داده باشد يا بعد از ظهر متوجه شود ماه رمضان است، روزه او چه حکمي پيدا مي کند؟ ج_ روزه او باطل مي باشد، ولي بايد تا مغرب امساک کند. يعني کاري که روزه را باطل مي کند انجام ندهد و بعد از ماه رمضان نيز آن را قضا نمايد.
س 20_ اگر بچه، پيش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود، چه وظيفه اي دارد؟ ج_ بايد روزه بگيرد.
س 21_ اگر بعد از اذان بالغ شود، چه وظيفه اي دارد؟ ج_ اگر بعد از اذان بالغ شود، روزه آن روز بر او واجب نيست خواه نيت روزه، قبلاً کرده باشد يا نه و خواه قبل از ظهر مفطري انجام داده باشد يا خير.
س 22_ اگر بعد از اذان بالغ شود، بنا بر احتياط مستحب چه تکليفي دارد؟ ج_ احتياط مستحب است که اگر قبل از فجر نيت روزه کرده باشد و تا قبل از ظهر مفطري انجام نداده باشد، روزه آن روز را بگيرد.
س 23_ کسي که براي بجا آوردن روزه ميتي اجير شده، آيا مي تواند روزه مستحب بگيرد؟ ج_ اگر روزه مستحب بگيرد، اشکال ندارد.
س 24_ اگر کسي روزه قضا داشت، آيا مي تواند روزه مستحبي بگيرد؟ ج_ کسي که روزه قضا دارد، نمي تواند روزه مستحبي بگيرد.
س 25_ کسي که روزه قضا دارد، چنانچه فراموش کند و روزه مستحب بگيرد، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج_ اگر پيش از ظهر يادش بيايد، روزه مستحب او به هم مي خورد و مي تواند نيت خود را به روزه قضا برگرداند.
س 26_ اگر بعد از ظهر متوجه شود، روزه او چه حکمي پيدا مي کند؟ ج_ روزه او باطل است.
س 27_ اگر غير از روزه ماه رمضان، روزه معين ديگري بر انسان واجب باشد، چنانچه عمداً تا اذان صبح نيت نکند، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج_ اگر غير از روزه ماه رمضان، روزه معين ديگري بر انسان واجب باشد، مثلا نذر کرده باشد، روز معيني روزه بگيرد، چنانچه عمداً تا اذان صبح نيت نکند، روزه اش باطل است.
س 28_ اگر نداند روزه آن روز بر او واجب است يا فراموش کند و پيش از ظهر يادش بيايد، آيا روزه اش اشکال پيدا مي کند؟ ج_ چنانچه کاري که روزه را باطل مي کند انجام نداده باشد و نيت کند روزه او صحيح و گرنه باطل مي باشد.
س 29 _ اگر براي روزه واجب غير معيني مانند روزه کفاره، عمداً تا نزديک ظهر نيت نکند، آيا روزه اش اشکال پيدا مي کند؟ ج _ اشکال ندارد.
س 30 _ اگر پيش از نيت، تصميم داشته باشد که روزه نگيرد يا تردّد داشته که بگيرد يا نه، چنانچه کاري که روزه را باطل مي کند انجام نداده باشد و پيش از ظهر نيت کند، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه او صحيح است.
س 31 _ اگر در ماه رمضان، پيش از ظهر کافر مسلمان شود و چيزي نيز نخورده باشد، آيا روزه او در آن روز صحيح است؟ ج _ روزه او صحيح نيست. حتي اگر نيت روزه را نيز قبل از ظهر کرده باشد.
س 32 _ اگر بيماري پيش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از اذان صبح تا آن وقت کاري که روزه را باطل مي کند، انجام نداده باشد، نسبت به روزه آن روز چه تکليفي دارد؟ ج _ بنابر احتياط مستحب نيت روزه کند و آن روز را روزه بگيرد.
س 33 _ اگر بيمار بعد از ظهر خوب شود، نسبت به روزه آن روز چه وظيفه اي دارد؟ ج _ اگر بعد از ظهر خوب شود، روزه آن روز بر او واجب نيست.
س 34 _ در روزي که انسان شک دارد. آخر ماه شعبان است يا اول ماه رمضان، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ واجب نيست روزه بگيرد.
س 35 _ اگر بخواهد روزه بگيرد، آيا مي تواند نيت روزه ماه رمضان بنمايد؟ ج _ نمي تواند نيت روزه ماه رمضان کند.
س 36 _ آيا در روزي که شک دارد آخر ماه شعبان است يا اول ماه رمضان، مي تواند بنابر احتياط مستحب نيت کند که اگر ماه رمضان است، روزه ماه رمضان و اگر ماه رمضان نيست، روزه قضا يا مانند آن باشد؟ ج _ نمي تواند.
س 37 _ در اين صورت چه وظيفه اي دارد؟ ج _ بايد نيت روزه قضا يا مستحب و يا مانند آن بنمايد.
س 38 _ اگر در روزي که مردد است، آخر رمضان است يا اول شعبان، روزه قضايي بگيرد يا مستحب، و بعد معلوم شود اول رمضان بوده، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه ماه رمضان حساب مي شود.
س 39 _ اگر روزي را که شک دارد آخر ماه شعبان است يا اول ماه رمضان، به نيت روزه قضا يا روزه مستحب و مانند آن روزه بگيرد و در بين روز، بفهمد ماه رمضان است، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ بايد نيت روزه ماه رمضان کند.
س 40 _ اگر در روزه واجب معيني،مانند روزه ماه رمضان مردّد شود که روزه خود را باطل کند يا نه، يا قصد کند روزه را باطل کند، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ بنابر احتياط، روزه اش باطل مي شود. اگر چه از قصدي که کرده، توبه نمايد و کاري که روزه را باطل مي کند، انجام ندهد.
س 41 _ اگر کسي به جهت رخ دادن کاري که نداند روزه را باطل مي کند يا نه، مردد شود، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ اگر کاري که روزه را باطل مي کند، انجام نداده، روزه اش صحيح است، در صورتي که تردّد در صحت روزه موجب تردد در نيت روزه نشود.
س 42 _ اگر در روزه واجبي که وقت آن معين نيست. مانند روزه کفاره، قصد کند کاري که روزه را باطل مي کند، انجام دهد، يا مردّد شود به جا آورد يا نه، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ چنانچه به جا نياورد و پيش از ظهر دوباره نيت روزه کند، روزه او صحيح است و در روزه مستحب تا قبل از مغرب اگر نيت کند صحيح است.
 

چيزهايي که روزه را باطل مي کند
س 43 _ چند چيز روزه را باطل مي کند؟ ج _ نه چيز روزه را باطل مي کند.
س 44 _ اول و دوم از چيزهايي که روزه را باطل مي کند، کدام است؟ ج _ اول: خوردن و آشاميدن. دوم: جماع.

س 45 _ سوم و چهارم از چيزهايي که روزه را باطل مي کند، چيست؟ ج _ سوم: استمناء، يعني انسان با خود کاري کند که مني از او بيرون آيد.
چهارم: دروغ بستن به خدا، پيامبر _ صلي الله عليه و آله و سلم _ و ائمه _عليهم السلام _ و حضرت زهرا سلام الله عليها.

  س 46 _ مورد پنجم و ششم از چيزهايي که روزه را باطل مي کند، کدام است؟ ج _ پنجم: رساندن غبار غليظ به حلق.
ششم: فرو بردن تمام سر در آب.

س 47 _ هفتمين و هشتمين موردي که روزه را باطل مي کند، کدام است؟ ج _ هفتم: باقي ماندن بر جنابت، حيض و نفاس تا اذان صبح.
هشتم: اماله کردن با چيز روان.

س 48 _ نهمين موردي که باعث ابطال روزه مي شود کدام است؟ ج _ نهمين: قي کردن.    

  1 _ خوردن و آشاميدن
س 49 _ آيا خوردن و آشاميدن عمدي روزه را باطل مي کند؟ ج _ اگر روزه دار عمداً چيزي بخورد و يا بياشامد، روزه او باطل مي شود. چه خوردن و آشاميدن آن چيز معمول باشد مانند نان و آب و چه معمول نباشد مانند: خاک و شيره درخت، کم باشد يا زياد.
س 50 _ اگر روزه دار مسواک را از دهان بيرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد، آيا روزه او باطل مي شود؟ ج _ حتي اگر مسواک را از دهان بيرون آورد و دوباره به دهان برده و رطوبت آن را فرو برد روزه او باطل مي شود. مگر رطوبت مسواک در آب دهان طوري مخلوط گردد که رطوبت خارجي به آن گفته نشود.
س 51 _ اگر در هنگام غذا خوردن بفهمد صبح شده، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ بايد لقمه را از دهان بيرون آورد و چنانچه عمداً فرو برد، روزه اش باطل است و کفاره نيز بر او واجب مي شود.
س 52 _ اگر روزه دار سهواً چيزي بخورد يا بياشامد، روزه او چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش باطل نمي شود.
س 53 _ استعمال آمپول هايي که به جاي غذا به کار مي رود آيا براي روزه دار اشکال دارد؟ ج _ بنابر احتياط مستحب روزه دار از استعمال آمپولي که به جاي غذا به کار مي رود خودداري کند.
س 54 _ آيا تزريق آمپول هاي ديگر نيز اشکال دارد؟ ج _ تزريق آمپول هاي ديگر اشکال ندارد و روزه را باطل نمي کند.
س 55 _ اگر روزه دار چيزي را که لاي دندان مانده است، عمداً فرو ببرد، روزه او چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش باطل مي شود.
س 56 _ کسي که روزه مي گيرد، آيا لازم است پيش از اذان دندان هايش را خلال کند؟ ج _ لازم نيست پيش از اذان دندان هايش را خلال کند.
س 57 _ آگر روزه دار بداند و يا اطمينان داشته باشد، غذايي که لاي دندان مانده در روز فرو مي رود، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ چنانچه خلال نکند و چيزي از آن فرو رود، بنابر احتياط روزه اش باطل مي شود.
س 58 _ آيا فرو بردن آب دهان، روزه را باطل مي کند؟ ج _ فرو بردن آب دهان، اگر چه به جهت خيال کردن ترشي و مانند آن، در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمي کند.
س 59 _ آيا فرو بردن اخلاط سر و سينه اشکال دارد؟ ج _ فرو بردن اخلاط سر و سينه که به فضاي دهان نرسيده، اشکال ندارد.
س 60 _ اگر اخلاط سر و سينه وارد فضاي دهان گرديد چه وظيفه اي داريم؟ ج _ اگر داخل فضاي دهان شود، بنابر احتياط نبايد آن را فرو برد.
س 61 _ اگر روزه دار به قدري تشنه شود که تحمل آن براي او حرج باشد يا بترسد از تشنگي ضرري به او برسد، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ مي تواند به اندازه اي که مرد نجات پيدا کند، آب بياشامد. ولي روزه او باطل مي شود و اگر ماه رمضان باشد بايد در بقيه روز، از بجا آوردن کاري که روزه را باطل مي کند خودداري نمايد و سپس آن را قضا نمايد.
س 62 _ جويدن غذا براي بچه يا پرنده و چشيدن غذا و مانند آن که معمولاً به حلق نمي رسد، چه حکمي دارد؟ ج _ اگر چه اتفاقاً به حلق برسد، روزه را باطل نمي کند.
س 63 _ اگر بداند جويدن غذا يا چشيدن آن به حلق مي رسد، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ اگر انسان از اول بداند به حلق مي رسد، روزه اش باطل مي شود و بايد قضاي آن را بگيرد و کفاره نيز لازم است.
س 64 _ آيا انسان مي تواند براي ضعف، روزه را بخورد؟ ج _ انسان نمي تواند براي ضعف، روزه را بخورد. ولي اگر ضعف او به قدري است که معمولاً نمي شود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.    

  2 _ جماع
س 65 _ آيا جماع، روزه را باطل مي کند؟ ج _ جماع (نزديکي و مقاربت) روزه را باطل مي کند. اگر چه فقط به مقدار ختنه گاه، داخل شود و مني بيرون نيايد.
س 66 _ اگر کمتر از مقدار ختنه گاه داخل شود و مني بيرون نيايد، روزه چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه باطل نمي شود.
س 67 _ اگر شک کند، به اندازه ختنه گاه، داخل شده يا نه. روزه چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه او صحيح است.
س 68 _ اگر فراموش کند روزه است و جماع نمايد، يا او را به جماع مجبور نمايند، طوري که در اختيار و به فعل او نباشد، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه او باطل نمي شود.
س 69 _ چنانچه در بين جماع يادش بيايد، يا ديگر مجبور نباشد، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ بايد فوراً از حال جماع خارج شود و اگر ادامه دهد، روزه او باطل است.    

  3 _ استمناء
س 70 _ آيا استمناء باعث ابطال روزه مي شود؟ ج _ اگر روزه دار استمناء کند، يعني با خود کاري کند که مني از او بيرون آيد، روزه اش باطل مي شود.
س 71 _ آيا بيرون آمدن مني در حال بي اختياري باعث ابطال روزه مي گردد؟ ج _ اگر بي اختيار مني از او بيرون آيد، روزه اش باطل نيست.
س 72 _ اگر کسي کاري کند که بي اختيار، مني از او بيرون آيد، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش باطل مي شود.
س 73 _ هر گاه روزه دار بداند که اگر در روز بخوابد محتلم مي شود، آيا لازم است از خواب رفتن جلوگيري کند؟ ج _ واجب نيست از خواب رفتن خودداري کند و اگر بخوابد، روزه اش باطل نمي شود.
س 74 _ اگر روزه دار در حال بيرون آمدن مني از خواب بيدار شود، آيا لازم است از بيرون آمدن آن جلوگيري کند؟ ج _ واجب نيست از بيرون آمدن آن جلوگيري کند.
س 75 _ روزه داري که محتلم شده چه اعمالي بايد انجام دهد؟ ج _ مي تواند بول کند و استبراء نمايد. اگر چه بداند بر اثر بول يا استبراء باقيمانده مني از مجرا بيرون مي آيد.
س 76 _ روزه داري که محتلم شده، در هنگام غسل، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ اگر بداند مني در مجرا مانده و چنانچه پيش از غسل بول نکند، بعد از غسل مني از او بيرون مي آيد، بنابر احتياط مستحب، بايد پيش از غسل، بول کند.
س 77 _ اگر کسي به قصد بيرون آمدن مني با کسي بازي و شوخي کند، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ اگر چه مني از او بيرون نيايد، بنابر احتياط روزه او باطل مي شود.
س 78 _ اگر روزه دار، بدون قصد بيرون آمدن مني، با کسي بازي و شوخي کند، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ چنانچه اطمينان دارد که مني از او خارج نمي شود، اگر چه اتفاقاً مني بيرون آيد، روزه او صحيح است. ولي اگر اطمينان ندارد، در صورتي که مني از او بيرون آيد، روزه اش باطل است.

 
 4 _ دروغ بستن به خدا و پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم
س 79 _ حکم دروغ بستن عمدي توسط روزه دار، به خدا، پيامبر و ائمه عليهم السلام چيست؟ ج _ اگر روزه دار به گفتن يا نوشتن يا اشاره و يا مانند آن، به خدا يا پيامبران يا ائمه اطهار عليهم السلام عمداً نسبت دروغ بدهد، اگر چه فوراً بگويد: دروغ گفتم يا توبه کند، روزه او باطل است.
س 80 _ حکم نسبت دادن دروغ به حضرت زهرا سلام الله عليها، چيست؟ ج _ بنابر احتياط واجب دروغ به حضرت زهرا سلام الله عليها را نيز ترک نمايد، زيرا که همين حکم را دارد.
س 81 _ براي نقل کردن خبري که نمي داند راست است يا دروغ، چگونه بايد عمل کند؟ ج _ اگر بخواهد خبري را که نمي داند راست است يا دروغ، نقل کند، بنابر احتياط واجب بايد از کسي که آن خبر را گفته، يا از کتابي که آن خبر در آن نوشته شده، نقل نمايد و يا بگويد: «چنين روايت شده است».
س 82 _ اگر روزه دار، چيزي را که با اعتقاد به راست بودن آن از قول خدا يا پيامبر و يا امام معصوم عليهم السلام نقل کند و بعد بفهمد دروغ بوده، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش باطل نمي شود.
س 83 _ اگر بداند دروغ بستن به خدا و پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم روزه را باطل مي کند و چيزي را که مي داند دروغ است، به آنان نسبت دهد و بعد بفهمد آنچه گفته، راست بوده، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ بنابر احتياط واجب،روزه آن روز را قضا کند.
س 84 _ اگر کسي، دروغي را که ديگري ساخته عمداً به خدا يا پيامبر و يا ائمه اطهار عليهم السلام نسبت دهد، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش باطل مي شود. ولي اگر از قول کسي که آن دروغ را ساخته به نحو حکايت، نقل کند، روزه اش باطل نمي شود.
س 85 _ اگر از روزه دار را بپرسند: آيا پيامبر چنين مطلبي فرموده اند؟ و او به جاي « نه» عمداً «بله» بگويد و يا به جاي «بله» عمداً « نه» بگويد و يا اين کار را با اشاره انجام دهد، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش باطل مي شود.
س 86 _ اگر از قول خدا يا پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم حرف راستي نقل کند، بعد بگويد: «دروغ گفتم» يا در شب، دروغي به آنان نسبت دهد و فرداي آن، که روزه مي باشد، بگويد: «آنچه ديشب گفتم: راست است» روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش بنابر احتياط باطل مي شود.  

  5 _ رساندن غبار غليظ به حلق
س 87 _ رساندن غبار غليظ به حلق چه حکمي دارد؟ ج _ رساندن غبار غليظ به حلق، روزه را باطل مي کند. چه غبار چيزي باشد که خوردن آن حلال است، مانند آرد و چه غبار چيزي باشد که خوردن آن حرام است، مانند خاک و بنابر احتياط بايد غباري را که غليظ هم نيست، به حلق نرساند.
س 88 _ اگر بر اثر باد، غبار غليظي پيدا شود و انسان با اين که متوجه است، مواظبت نکند و به حلق او برسد، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش باطل مي شود.
س 89 _ حکم رساندن بخار غليظ، دود سيگار و تنباکو و مانند آن چيست؟ ج _ بنابر احتياط واجب، روزه دار، بخار غليظ، دود سيگار و تنباکو و مانند آن را به حلق نرساند.
س 90 _ بخاري که در حمام وجود دارد به حلق برسد، آيا روزه اشکال پيدا مي کند؟ ج _ بخاري که معمولاً در حمام است، اشکال ندارد.
س 91 _ اگر کسي مواظبت نکند و غبار يا بخار يا دود و مانند آن داخل حلق شود، روزه او چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ چنانچه يقين يا اطمينان داشته به حلق نمي رسد، روزه اش صحيح است و اگر گمان مي کرده به حلق نمي رسد، بنابر احتياط مستحب آن روزه را قضا کند.
س 92 _ اگر روزه دار فراموش کند روزه است و مواظبت نکند يا بي اختيار غبار و مانند آن به حلق او برسد، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش باطل نمي شود.  

  6 _ فروبردن سر در آب
س 93 _ اگر روزه دار تمام سر را در آب فرو برد، آيا روزه اش باطل مي شود؟ ج _ اگر روزه دار، عمداً تمام سر را در آب فرو برد، اگر چه باقي بدن او بيرون باشد، روزه اش بنابر احتياط باطل مي شود.
س 94 _ اگر تمام بدن را آب بگيرد و مقداري از سر بيرون باشد، روزه چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه باطل نمي شود.
س 95 _ اگر کسي نصف سرش را يک دفعه و نصف ديگر آن را دفعه ديگر در آب فرو برد، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش باطل نمي شود.
س 96 _ حکم روزه کسي که شک دارد تمام سر زير آب رفته يا نه، چيست؟ ج _ اگر شک کند تمام سر زير آب رفته يا نه، روزه اش صحيح است.
س 97 _ اگر تمام سر زير آب رفت ولي مقداري از موها بيرون مانده آيا روزه باطل مي شود؟ ج _ اگر تمام سر زير آب برود، ولي مقداري از موها بيرون بماند، روزه باطل مي شود.

  س 98 _ حکم فرو بردن سر در آب مضاف، چيست؟
ج _ بنابر احتياط واجب، سر را در آب مضاف، فرو نبرد.

س 99 _ اگر روزه دار، بي اختيار در آب بيفتد و تمام سر او را آب بگيرد يا فراموش کند، روزه است و سر را در آب فرو برد، آيا روزه اش باطل مي شود؟
ج _ روزه او باطل نمي شود.

  س 100 _ اگر کسي اطمينان داشته باشد، آب سر او را نمي گيرد و خود را در آب بيندازد و آب سر او را بگيرد، آيا روزه اش اشکال پيدا مي کند؟
ج _ روزه اش اشکال پيدا نمي کند.

  س 101 _ اگر اطمينان نداشته باشد و خود را در آب بيندازد و آب تمام سر او را بگيرد، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟
ج _ بنابر احتياط واجب، روزه اش را قضا نمايد.

  س 102 _ اگر فراموش کند روزه است و سر را در آب فرو برد يا ديگري به زور سر او را در آب فرو برد، چه وظيفه اي دارد؟
ج _ چنانچه در زير آب يادش بيايد روزه است يا آن شخص دست خود را بردارد، بايد فوراً سر را بيرون آورد و چنانچه بيرون نياورد، روزه او باطل است.

س 103 _ اگر فراموش کند روزه است و به نيت غسل سر را در آب فرو برد، روزه و غسل او چه حکمي پيدا مي کند؟
ج _ روزه و غسل او صحيح است.

س 104 _ اگر بداند روزه است و عمداً براي غسل، سر را در آب فرو برد، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟
ج _ چنانچه روزه او، مانند روزه ماه رمضان يا واجب معين باشد، روزه و غسل او باطل است و اگر روزه مستحب يا روزه واجبي باشد که مانند روزه کفاره وقت معيني ندارد، غسل او صحيح و روزه باطل مي باشد.
س 105 _ اگر براي نجات کسي از غرق شدن، سر را در آب فرو برد، آيا روزه اش اشکال پيدا مي کند؟ ج _ اگر چه نجات دادن او واجب است، ولي روزه اش باطل مي شود.  

  7_ باقي ماندن بر جنابت، حيض و نفاس تا اذان صبح
س 106 _ اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند، روزه او چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ اگر جنب، عمداً تا اذان صبح غسل نکند، يا اگر وظيفه او تيمم است عمداً تيمم ننمايد، روزه اش چنانچه در ماه رمضان و يا قضاي آن باشد باطل است و بنابر احتياط مستحب در روزه واجب معين نيز باطل مي شود. اما در روزه واجب موسّع که وقت معيني ندارد و روزه مستحب باطل نيست. ولي بنابر احتياط مستحب در اين دو نيز غسل و يا تيمم را قبل از اذان صبح، انجام دهد.
س 107 _ اگر در روزه واجبي مانند روزه ماه رمضان، که وقت معيّن دارد، تا اذان صبح غسل نکند و تيمم نيز ننمايد، اما از روي عمد نباشد، مثلاً مانعي نگذارد غسل و تيمم کند، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش صحيح است.
س 108 _ اگر کسي که جنب است و مي خواهد روزه واجبي که وقت آن معيّن است بگيرد، مانند روزه ماه رمضان، چنانچه عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ بايد تيمم کند و روزه بگيرد و روزه اش صحيح است، ولي بهتر است قضاي آن را هم به جا آورد.
س 109 _ اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از يک روز يادش بيايد چه وظيفه اي دارد؟ ج _ بايد روزه آن روز را قضا نمايد.
س 110 _ اگر بعد از چند روز يادش بيايد، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ بايد روزه روزهايي که يقين دارد جنب بوده قضا نمايد. مثلاً اگر نمي داند سه روز جنب بوده يا چهار روز، بايد حداقل روزه سه روز را قضا کند.
س 111 _ کسي که در شب ماه رمضان، براي هيچ کدام از غسل و تيمم وقت ندارد، اگر خود را جنب کند، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش باطل است و قضا و کفّاره بر او واجب مي شود.
س 112 _ اگر براي تيمم وقت دارد، چنانچه خود را جنب کند، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ بايد تيمم نمايد و روزه بگيرد و بهتر است قضاي آن را به جا آورد.
س 113 _ اگر براي آن که بفهمد وقت دارد يا نه، جستجو نمايد و گمان کند به اندازه غسل وقت دارد و خود را جنب کند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ چنانچه تيمم کند، روزه اش صحيح است.
س 114 _ اگر بدون جستجو گمان کند وقت دارد و خود را جنب نمايد و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و با تيمم روزه بگيرد روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ بنابر احتياط مستحب، روزه آن روز را قضا نمايد.
س 115 _ کسي که در شب ماه رمضان، جنب است و مي داند اگر بخوابد تا صبح بيدار نمي شود چه وظيفه اي دارد؟ ج _ نبايد بخوابد و چنانچه بخوابد و تا صبح بيدار نشود، روزه اش باطل است و قضا و کفّاره بر او واجب مي شود.
س 116 _ هر گاه جنب در شب ماه رمضان، بخوابد و بيدار شود، آيا مي تواند پيش از غسل بخوابد؟ ج _ جايز است پيش از غسل بخواب، البته اگر به بيدار شدن عادت داشته باشد.
س 117 _ کسي که عادت ندارد بيدار شود، آيا مي تواند پيش از غسل بخوابد؟ ج _ چنانچه نداشته باشد نيز مي تواند بخوابد، در صورتي که احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد، پيش از اذان صبح بيدار مي شود گر چه احتياط در اين است که ديگر نخوابد تا غسل نمايد.
س 118 _ کسي که در شب ماه رمضان، جنب است و مي داند يا عادتش چنين است که اگر بخوابد، پيش از اذان صبح بيدار مي شود؛ چنانچه تصميم داشته باشد بعد از بيدار شدن، غسل کند و با اين تصميم بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش صحيح است.
س 119 _ کسي که در شب ماه رمضان، جنب است و مي داند يا عادتش چنين است که اگر بخوابد، پيش از اذان صبح بيدار مي شود چنانچه غفلت داشته باشد که بعد از بيدار شدن بايد غسل کند در صورتي که بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ اگر در غفلت مقصّر باشد بنابر احتياط واجب قضاي روزه آن روز را بگيرد و اگر قاصر باشد، احوط استحبابي است.
س 120 _ کسي که در شب ماه رمضان، جنب است و مي داند يا احتمال مي دهد، اگر بخوابد، پيش از اذان صبح بيدار مي شود؛ چنانچه بعد از بيدار شدن غسل کند يا ترديد داشته باشد که غسل کند يا نه، در صورتي که بخوابد و بيدار نشود، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش باطل است و قضا و کفاره دارد.
س 121 _ اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد، سپس بيدار شود و بداند يا عادتش چنين باشد که اگر دوباره بخوابد پيش از اذان صبح، بيدار مي شود و تصميم داشته باشد که بعد از بيدار شدن غسل کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان صبح بيدار نشود، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ بايد روزه آن روز را قضا کند و اگر از خواب دوم بيدار شود و براي مرتبه سوم با کيفّيت مذکور بخوابد و تا اذان صبح بيدار نشود، قضا بر او واجب مي شود و بنابر احتياط مستحب، کفّاره هم بدهد.

س 122_ آيا لازم است خوابي را که در آن محتلم شده، خواب اول حساب کند؟ ج _ لازم نيست خوابي را که در آن محتلم شده، خواب اول حساب کند. اگر چه بهتر است. پس اگر بيدار شود و ببيند جنب است و دوباره بخوابد و بداند يا عادت اش چنين باشد که بيدار مي شود و تصميم داشته باشد بعد از بيدار شدن، غسل کند، چنانچه تا اذان خواب بماند بنابر احتياط متسحب قضاي آن روز را بگيرد.
س 123 _ اگر دوباره بيدار شود و بداند يا عادت اش چنين است که اگر بخوابد بيدار مي شود و تصميم داشته باشد که بعد از بيدار شدن غسل کند، در صورتي که باز هم بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ بايد قضاي آن روز را بگيرد و بنابر احتياط مستحب کفّاره نيز لازم است.
س 124 _ اگر روزه دار در روز محتلم شود، آيا واجب است فوراً غسل کند؟ ج _ واجب نيست فوراً غسل کند، گر چه بهتر مي باشد.
س 125 _ هر گاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ اگر چه بداند پيش از اذان صبح محتلم شده، روزه او صحيح است.
س 126 _ کسي که تا اذان صبح بر جنابت بماند آيا مي تواند آن روز را به نيّت قضاي ماه رمضان روزه بگيرد؟ ج _ نمي تواند آن روز را به نيت قضاي ماه رمضان روزه بگيرد. اگر چه بقا بر جنابت از روي عمد نباشد.
س 127 _ کسي که مي خواهد قضاي روزه ماه رمضان را بگيرد، اگر بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده و بداند پيش از اذان محتلم شده چه وظيفه اي دارد؟ ج _ چنانچه وقت قضاي روز تنگ است، مثلاً پنج روز، روزه قضاي ماه رمضان دارد و پنج روز نيز به ماه رمضان مانده است. بنابر احتياط، آن روز را روزه بگيرد و بعد از ماه رمضان نيز دوباره آن را به جا آورد و اگر وقت قضاي روزه تنگ نيست، روزه او باطل است.
س 128 _ اگر در روزه واجب، غير از روزه ماه رمضان و قضاي آن، تا اذان صبح جنب بماند ولي از روي عمد نباشد، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ چنانچه وقت آن روزه معين است، مثلاً نذر کرده که آن روز را روزه بگيرد، روزه اش صحيح است و اگر مانند روزه کفاره وقت آن معين نيست، بنابر احتياط مستحب روزه ديگري را روزه بگيرد.
س 129 _ اگر زن در ماه رمضان پيش از اذان صبح از حيض يا نفاس پاک شود و عمداً غسل نکند، يا اگر وظيفه او تيمم است، عمداً تيمم نکند، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه اش باطل است و بنابر احتياط مستحب در قضاي ماه رمضان و در هر روزه واجب معين نيز مسأله چنين مي باشد.
س 130 _ اگر شخص جنب يا زني که پيش از اذان صبح، از حيض يا نفاس پاک مي شود، براي غسل وقت نداشته باشد، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ چنانچه بخواهد روزه بگيرد، بايد تيمم نمايد و روزه اش بنابر اقوي صحيح است، چه روزه ماه رمضان باشد يا واجب معين يا واجب غير معين يا مستحب.
س 131 _ اگر زن نزديک اذان صبح، از حيض يا نفاس پاک شود و براي هيچ کدام از غسل و تيمم وقت نداشته باشد يا بعد از اذان بفهمد پيش از اذان پاک شده بود، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ چنانچه روزه اي که مي گيرد، مانند روزه ماه رمضان واجب باشد، صحيح است. و هم چنين اگر روزه مستحب يا روزه اي باشد که مانند روزه کفّاره وقت آن معين نيست. بنابر اقوي روزه اش صحيح است.
س 132 _ اگر زن بعد از اذان صبح، از خون يا نفاس پاک شود يا در بين روز خون حيض يا نفاس ببيند روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ اگر چه نزديک مغرب باشد روزه او باطل است.
س 133 _ اگر زن غسل حيض يا نفاس را فراموش کند و بعد از يک روز يا چند روز يادش بيايد، روزه او چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ روزه هايي که گرفته صحيح است.
س 134 _ اگر زن پيش از اذان صبح از حيض يا نفاس پاک شود و در غسل کردن کوتاهي کند و تا اذان صبح غسل نکند، آيا روزه اش باطل مي شود؟ ج _ روزه اش باطل است. ولي چنانچه کوتاهي نکند، مثلاً منتظر باشد که حمام زنانه باز شود، اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان صبح غسل نکند، روزه اش صحيح است.
س 135 _ روزه زني که در حال استحاضه است، در چه صورتي صحيح است؟ ج _ اگر غسل هاي خود را به تفصيلي که در احکام استحاضه گفته شد به جا آورد، روزه او صحيح است. س 136 _ کسي که مس ميّت کرده، آيا مي تواند بدون غسل، روزه بگيرد؟ ج _ کسي که مس ميّت کرده، يعني جايي از بدن خود را به بدن ميّت رسانده، مي تواند بدون غسل مس ميّت، روزه بگيرد و اگر در حال روزه نيز ميّت را مس نمايد، روزه او باطل نمي شود.  

  8 _ اماله کردن
س 137 _ آيا اماله کردن موجب ابطال روزه مي شود؟ ج _ اماله کردن با چيز روان، اگر چه از روي ناچاري و براي معالجه باشد، روزه او باطل مي کند.
س 138 _ حکم اماله کردن با چيزي که روان نيست، چه مي باشد؟ ج _ چيزي که روان نيست اشکال ندارد، گر چه اجتناب از آن بهتر است.  

  9 _ قي کردن
س 139_ در چه صورتي قي کردن باعث ابطال روزه مي شود؟ ج _ هر گاه روزه دار عمداً قي کند، اگر چه بر اثر بيماري و مانند آن ناچار باشد، روزه اش باطل مي شود.
س 140 _ اگر قي کردن سهواً يا از روي بي اختياري صورت گيرد، آيا روزه اشکال پيدا مي کند؟ ج _ اگر سهواً يا بي اختيار باشد، اشکال ندارد.
س 141 _ اگر در شب ماه رمضان چيزي بخورد که مي داند به جهت خوردن آن، در روز بي اختيار قي مي کند، چه تکليفي متوجه اوست؟ ج _ بنابر احتياط واجب، روزه آن روز را قضا نمايد.
س 142 _ اگر روزه دار بتواند از قي کردن خودداري کند، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ چنانچه براي او ضرري نداشته باشد، بنابر احتياط مستحب از قي کردن خودداري نمايد.

  س 143 _ اگر حشره اي در گلوي روزه دار رود، روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟ ج _ چنانچه ممکن باشد بايد آن را بيرون آورد و روزه او باطل نمي شود.
س 144 _ اگر بداند که بيرون آوردن حشره باعث قي کردن مي شود، چه وظيفه اي متوجه اوست؟ ج _ اگر بداند که به سبب بيرون آوردن آن، قي مي کند، واجب نيست آن را بيرون آورد و روزه او صحيح است.
س 145 _ اگر سهواً چيزي را فرو ببرد و پيش از رسيدن به حلق يادش بيايد روزه است. چه وظيفه اي دارد؟ ج _ چنانچه ممکن باشد، بايد آن را بيرون آورد و روزه او صحيح است.
س 146 _ اگر روزه دار يقين داشته باشد که بر اثر آروغ زدن، چيزي از گلو بيرون مي آيد آيا مي تواند عمداً آروغ بزند؟ ج _ نبايد عمداً آروغ بزند ولي اگر يقين نداشته باشد، اشکال ندارد.
س 147 _ اگر آروغ بزند و چيزي در گلو يا دهانش بيايد، چه وظيفه اي دارد؟ ج _ بايد آن را بيرون بريزد.
س 148 _ اگر بي اختيار چيزي را که بر اثر آروغ زدن فرو ببرد آيا روزه اش اشکال پيدا مي کند؟ ج _ اگر بي اختيار فرو رود، روزه اش صحيح است.