شما بهتر است ازدواج نکنید!

جوانی که نسبت به مسائل خانوادگی احساس مسؤولیت ندارد، هر چند از نظر جسمی، رشد فیزیکی، سن و سال و حتی تمکن مالی امکان ازدواج داشته باشد، بطور طبیعی وقت ازدواج این جوان نیست؛ زیرا روحیات کودکانه اش برای او مشکل می تراشد. بنابراین از مهم ترین نکاتی که متولیان امر تربیت و تعلیم و خود جوانان نیز باید به آن توجه داشته باشند، رشد عقلی، روانی و اجتماعی است.

گاه در محیط های دانشگاهی شاهد دانشجویانی هستیم که روح مسؤولیت پذیری و اجتماعی آنان همگام با توانمندی علمی و متناسب به سن و سال و رشد فیزیکی آنها پرورش نیافته است. بنابراین اگر دانشجویی با این ویژگی ها در مورد ازدواجش مشاوره بخواهد، باید به او گفت: شما هنوز تا زمان ازدواج فاصله داری و رشد لازم را پیدا نکرده ای!

این گروه از جوانان باید برای رشد اجتماعی و روانی خود در عرصه فعالیت های اجتماعی وارد شوند و در خلال ارتباط های توأم با مسؤولیت این حس را در خود تقویت نمایند. این گروه از جوانان که هنوز به احساس مسؤولیت نرسیده اند و ذوقی در عرصه های اجتماعی از خود بروز نمی دهند، در ارتباط با خانواده ی خویش بی مسؤولیتی خود را به نمایش می گذارند.

مسئولیت پذیری و غافل نبودن

جوان دانشجویی که حدود سه، چهار ماه در خوابگاه به سر می برد و حتی یک تلفن به مادر و خانواده اش نزده است، چگونه می تواند در تشکیل خانواده از خود احساس مسؤولیت نشان دهد؟! او هنوز به توانمندی عاطفی لازم نرسیده است . جوانی که از خانواده ی خویش غافل است و به فکر نگرانی مادر خود نیست و نمی تواند دیگران را درک کند، چگونه توانایی درک احساسات دختری را به عنوان همسرش خواهد داشت؟! هر چند چنین جوانی می تواند عواطف ناشی از غریزه ی جنسی خود را تحت عنوان عاشق شدن به مخاطب خود نشان دهد، اما خواستگاه این احساس عواطف و عاشق شدن از غليان شهوت و غریزه جنسی اوست و هیچ خواستگاه مسؤولیتی در آن دیده نمی شود. لذا به این عشق ورزیدن او نمی توان اعتماد کرد.

دغدغه ی اقتصادی

جوانی که وارد دانشگاه گردیده و هنوز برای خرید کتاب های درسی و خرید لباس و ملزومات زندگی وابسته به پدر و مادر است و با توجه به تمکن مالی پدر هنوز بر خود عیب نمی داند که دست به سوی پدر دراز کند و پول تو جیبی بگیرد و توانایی کسب اندک درآمدی را ندارد، چگونه می تواند مسؤولیت یک خانواده را به عهده بگیرد. این جوان اصلا برای ازدواج آمادگی ندارد؛ هر چند پدرش کریمانه هزینه های اولیه زندگی او را تأمین می کند و برخوردش بدون توقع و خالصانه باشد. اگر چه این مطالب رنگ و لعاب اقتصادی دارد، ولی مقصود جنبه های روانی و اجتماعی شرایط ازدواج است و مباحث اقتصادی بحثی جداگانه را می طلبد.

مقصود از بیان این مطلب، احساس مسؤولیت زندگی است و گرنه چه بسا جوانانی باشند که به لحاظ وضعیت اقتصادی در شرایط بسیار مطلوبی باشند و اصلا نیاز اقتصادی نیز نداشته باشند و پدر مخارج او را تأمین می کند اما اینکه دغدغه ای برای تأمین آینده ی خود ندارد، به مراتب بدتر از جوانی است که وضعیت اقتصادیش مناسب نیست. این نکته را گذشتگان و بزرگتران با بیانی عامیانه مطرح می کردند که زمان ازدواج یک جوان، وقتی است که درب خانه یا درب اتاق را با پا باز کند یعنی چنان با دستان پر به خانه وارد شود که ناگزیر باشد در اتاق را با پا باز کند.

دختر خانمی که..

در مورد دختر خانم ها نیز این احساس مسؤولیت صادق است. دختر خانمی که مدرک لیسانس خود را گرفته و دانشجوی فوق لیسانس است ولی هیچگاه در خود احساس مسؤولیت نکرده است حتی یک بار هنگام بیماری مادر یا مشغله های مادر آشپزی و مدیریت منزل را به عهده بگیرد . در حالی که به مدرک خود افتخار می کند و می گوید مثلا فوق ليسانس فیزیک هستم، باید به او گفت: شما هم هنوز صلاحیت ازدواج را پیدا نکرده اید! اگر هفته ای مادر در خانه حضور نداشت و یا توانایی انجام کارهای خانه را نداشت، با اینکه این مادر چند دختر خانم در خانه دارد، چنان اوضاع خانه به هم ریخته است که لحظه ای نمی توان در آن خانه ماند.

زمان ازدواج یک دختر زمانی فرا می رسد که او بتواند وظایف و امور یک مادر را بخوبی انجام دهد. مثلا اگر مادر به سفر حج مشرف شده است، خلأ وجود مادر را با فعالیت و احساس مسؤولیت خود چه از نظر خانه داری و چه از نظر عاطفی برای اهل خانه پر نماید.

نباید علت تأخیر در ازدواج را با فرافکنی به دیگران نسبت دهیم و عیوب خود را فراموش کنیم. دختر خانم باید ببیند چقدر برای ازدواج خود فعالیت کرده و زمینه های ازدواج را در خود ایجاد کرده است. مقصود از این سخن پیدا کردن همسر نیست، بلکه فراهم کردن شرایط ازدواج از نظر روانی و توانمندی در اداره ی کانون یک خانواده است؛ زیرا مفهوم ازدواج تشکیل خانواده ای مستقل است. ازدواج صرفا اطفای غریزه ی جنسی نیست و وجود این غریزه در انسان برای ترغیب اولیه در انسان نهاده شده است. مفهوم ازدواج این است که ما توانایی اداره ی یک خانواده ی مستقل را بدون تكیه به دیگران داریم.

گاهی از جوانان چه دختر و چه پسر می شنویم که می گویند شما اسباب ازدواج ما را فراهم کنید تا ببینید ما توانایی اداره ی یک زندگی مستقل را داریم یا نه؟ دختر خانم می گوید بگذارید من شوهر کنم، به شما نشان می دهم چه کدبانویی هستم. آقا پسر هم می گوید بگذارید من زن بگیرم، به شما نشان می دهم چه کدخدایی هستم.

باید به این دختر خانم و آقا پسر گفت: هرگز نسیه معامله نکن! شما باید کدبانو بودن و کدخدا بودن خود را همچنین بلند همتی و حس مسؤولیت پذیری را قبل از ازدواج نشان بدهی.

خواهر و برادری که در یک خانواده نمی توانند با هم ارتباط عاطفی و روح سازش داشته باشند، چگونه می توانند پس از ازدواج با همسران خود ارتباط عاطفی برقرار نمایند. بنابراین از دیگر شرایط ازدواج، «بلوغ عاطفی» جوانان است. دختر و پسر جوانی که توانایی تحمل دیگران را ندارند، توانایی برقراری ارتباط با خواهر و برادر و دوستان خود را ندارند، در تداوم زندگی با همسر خویش در مانده می شوند. متأسفانه در ازدواج هایی که بین جوانان ما صورت می پذیرد، به خاطر همین مسائل خاطر جمعی وجود ندارد که ازدواج و زندگی آنان با موفقیت ادامه یابد.

وقتی دختر و پسر جوان به بلوغ عاطفی نرسیده باشند و در خانه، دانشگاه و اجتماع نسبت به دیگران گذشت نداشته باشند و در محیط کار از خود گذشت نشان نمی دهند، روحیه تعاون، همکاری و همدلی ندارند و نمی توانند در امور اجتماعی تفاهم داشته باشند، چگونه توانایی ایجاد عاطفه با همسر خویش را خواهند داشت؟! بنابراین به مسأله ی ازدواج صرفا نباید به عنوان یک ابزار کنترل غریزه جنسی نگاه کرد.

در پایان این قسمت باید متذکر شد که یک واقعیت تلخی که هنوز متاسفانه در کشور ما نمونه های نسبتا زیادی رخ می دهد ازدواج در سنین خردسالی است یعنی تنها با ایجاد رابطه بالا رعایت نمی شود حتی رعایت حداقل سن هم نمی شود در برخورد با این معضل فقط ذکر این حدیث کافی است: به امام صادق یا امام کاظم (ع) گفته شد: ما پسرانمان را در خردسالی، زن می دهیم. فرمود: «چنانچه آنها را در خردسالی به ازدواج هم در آورید، تقریبا انس و الفتی میان آنها برقرار نمی شود.»۱

پی نوشت:

١. الكافي عن هشام بن الحكم عن الامام الصادق أو الامام الكاظم (ع)، قال: قبل له إنا نزوج صبياننا و هم صغار. قال : فقال: إذا زوجوا و هم صغار لم يكادوا يتألفوا. (الکافی، ج ۱، ص ۵۰)