لذت زندگی در لحظه را از دست ندهید!

زهرا وافر (همسر پاسدار)

وقتی به‌عنوان روان‌شناس، با مراجعینی سر و کار داشته باشی که از اختلالات و دردهای روحی و روانی متفاوتی رنج می‌برند، خیلی زود متوجه یک نکته اساسی می‌شوی؛ این‌که تمام مبتلایان به مشکلات روحی و روانی یک ویژگی مشترک دارند، و آن چیزی نیست جز این‌که «در زمان حال زندگی نمی‌کنند.» معمولاً افراد اگر بیش‌ازحد به گذشته فکر کنند و پیوسته خاطرات خود را مرور نمایند، به سمت افسردگی و اختلالات این‌چنینی می‌روند، و در سوی دیگر، اگر زیاد به آینده فکر کنند و در اندیشه این باشند که چه اتفاقاتی ممکن است برایشان پیش آید و یا این‌که به چه سرنوشتی دچار خواهند شد، به اضطراب و استرس و اختلالاتی از این دست گرفتار می‌شوند. در واقع کلید طلایی رسیدن به سلامت روان و لذت بردن از زندگی، «زندگی در زمان حال» است، چیزی که در احادیث و ادبیات ما، بسیار به آن تأکید شده است. شعری از امام علی (ع) هست که می‌فرمایند:

مافات مضی و ما سیأتیک فأین

قم فاغتنم الفرصة بین العدمین

آن‌چه گذشته است از دست رفته است و آن‌چه خواهد آمد اکنون کجاست؟ برخیز و این فرصت بین دو نیستی را دریاب!

و سعدی می‌فرماید:

سعدیا دی رفت و فردا هم‌چنان موجود نیست

در میان این و آن فرصت شمار امروز را

و هم‌چنین سهراب سپهری می‌سراید:

زندگی تر شدن پی‌درپی

زندگی آب‌تنی کردن در حوضچه «اکنون» است.

زندگی در لحظه یا «دم را غنیمت شمردن» مفهومی است که در دین، عرفان و ادبیات ما بسیار به آن پرداخته شده است و همه ما می‌دانیم که باید قدر زمان حال را بدانیم، اما مشکل این جاست که وقتی مغز ما عادت کرده باشد که مدام درگیر فکر کردن به گذشته و آینده باشد، دیگر به این راحتی نمی‌تواند به زمان حال توجه کند. روان‌شناسان این‌گونه مثال می‌زنند که «توجه» همانند کبوتر فرّاری است که مدام پر می‌زند و به این‌طرف و آن‌طرف و یا به گذشته و آینده پر می‌کشد. برای نگه‌داشتن این کبوتر در زمان حال، به‌اصطلاح روان‌شناسان، باید برای او دانه بپاشیم، یعنی با استفاده از یک سری تکنیک‌ها به‌مرور زمان مغزمان را عادت دهیم که در زمان حال بماند. یکی از این تکنیک‌ها یا دانه‌ها، استفاده از حواس پنج‌گانه است. برای ‌مثال وقتی‌که غذا می‌خورید به جای این‌که در حین غذا خوردن مدام خاطرات تلخ گذشته‌تان را مرور کنید، از تمام حواس پنج‌گانه‌تان استفاده کنید که به غذا توجه کنید و از آن لذت ببرید. به طعم غذا، بوی غذا، گرمای مطبوع آن، شکل و ظاهر غذا و... توجه کنید؛ و یا مثلاً وقتی‌که در خیابان قدم می‌زنید، به‌جای فکر کردن به آینده و پیش‌آمدهای نامعلوم آن، حواستان به صدای قدم‌هایتان باشد، به خنکای هوایی که روی پوستتان حس می‌کنید، به مناظری که تماشا می‌کنید و... .

شاید در ابتدا کمی سخت باشد، اما با تمرین و به‌مرور زمان، مغز ما عادت خواهد کرد که در زمان حال بماند، در لحظه زندگی کند و از زندگی لذت بیشتری ببرد.

مجله آشنا، شماره 210، ص 16.