معرفی نراق
نراق شهری در نزدیکی شهرستان دلیجان واقع در استان مرکزی ایران می‌باشد. این شهر حد فاصل شهرهای قم، کاشان و دلیجان می‌باشد و از مناطق کوهستانی و سردسیر می‌باشد. نراق از سال ۱۳۳۹ به بعد با تأسیس شهرداری، از نظر تقسیمات کشوری، شهر محسوب می‌شود. غار چال‌نخجیر در نزدیکی این شهر قرار دارد.

این شهر از طرف شمال به کوه ال و از سوی شرق در ۱۸ کیلومتری به شهر دلیجان و از طرف جنوب به روستای سینقان راه دارد.

آب‌انبار‌های شهر نراق یکی از شاهکارهای معماری دوره قاجار به شمار می‌رود. این آب‌انبارها در هر سه محله نراق یعنی محله بالا، محله پائین و محله بازار دیده می‌شوند. در نراق بیش از ۱۵ آسیاب آبی وجود دارد و در قدیم نراق را شهر آسیاب‌ها هم نام برده‌اند.

نراق شهر بادگیرهاست و بادگیر همراه همیشگی معماری سنتی شهر بوده است،3 جریان عمده باغ در نراق وجود دارد باد قم که سرد و خشک است، باد کاشی که گرم است و سرانجام باد اصفهان که در سه فصل بهار پائیز و زمستان از جنوب نراق می وزد و باعث بارندگی می شود.

نامگذاری نراق
در مورد نام نراق چند وجه تسمیه وجود دارد.

۱ - گروهی بر این باورند که نام نراق ابتدا نراک به معنای شهر جاویدان بوده و بعدها ک با ورود زبان عربی به ق تبدیل شده‌است.

۲ - برخی دیگر اعتقاد دارند چون نراق اولیه را جمعی از اشعریون در قرن اول هجری بعد از ورود به قم واستقرار در این منطقه تأسیس کردنداز قلب شده کلمه قرآن برای آن نام انتخاب کردند و کلمه نراق قلب شده کلمه قران می‌باشد.

۳ - برخی می‌گویند نراق ابتدا نر عراق به معنای بلندی عراق عجم بوده که بعدها به نر آق یا نراق تقلیل یافته‌است.

۴- عده‌ای هم اعتقاد دارند نام ابتدا نر آق بوده به معنای بلندی که از دور سفیدی می‌زند. چون خاک بام نراق از یک نوع خاک رسی سفید رنگ تشکیل شده وجه تسمیه ان را نر آق نامیده‌اند.

۵ - گروهی هم نراق را برگفته از نام ستاره‌ای می‌دانند.

بناهای تاریخی نراق
1- مسجد جامع نراق: پدر سال ۱۲۴۳ هجری قمری و در زمان فتحعلی‌شاه ساخته شده‌است. در ورودی مسجد از جنس چوب گردو کنده‌کاری‌شده‌است. محراب مسجد با کاشی‌های رنگی و طرح‌های اسلیمی تشکیل شده‌است که زیبایی خاصی به بنا می‌بخشد.

2- بازار نراق معروف به بازار شمس‌السلطنه: از آثار تاریخی زیبای نراق محسوب می‌شود که قدمت آن به سده ۱۳ هجری قمری بازمی‌گردد. دیوارهای بازار از جنس آجر و سقف آن، ضربی آجری است. در حجره‌ها از جنس چوب کنده‌کاری شده می‌باشد. در طبقه فوقانی بازار، اتاق‌هایی برای استراحت کاروانیان ساخته شده بوده.

3- آب‌انبار حاج مهدی نراقی:  از دیگر جاذبه‌های گردشگری در شهرستان نراق، «آب انبار حاج مهدی» است که متعلق به دوران قاجار است که به دلیل قرارگیری در مقابل مسجد جامع این شهر، به آب انبار مسجد جامع نیز شهرت دارد. «اب انبار محله بالا» نام دیگر این اثر تاریخی است که توسط «مهدی ولد عبدالله» ساخته شده است. منبع ذخیره آب، پوشش منبع آب، پا شیر، سردر تزئینی، راه پله با ۳۳ پله و بادگیر از بخش‌های مختلف این آب انبار قدیمی است که با مصالحی همچون ساروج، آهک، سنگ و آجر ساخته شده است. پوشش سقف ورودی آب انبار و نیز راه‌پله‌های آن برخوردار از تزئینات زیبا و قابل توجه همچون کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای و آبی است که توجه هر گردشگری را به خود جلب می‌سازد. کتیبه‌ی سنگی بالای لچکی‌های طرفین قوس ورودی راه‌پله‌ قرار دارد که تاریخ ۱۲۶۴ قمری بر آن حک شده است.   

4- یخچال موجود در شمال نراق: آسیاب آبی و بادگیرهای نراق از جمله یادگارهای تاریخی با قدمت ۱۰۰ تا ۲۰۰ ساله است.

5- حسینیه و آب انبار حاج عبد الباقی دوره ساخت قاجاری در مرکز محله سفلی

6- قنات شهری حاج الله داد با قدمت بیشاز ۴۰۰ سال

7- مسجد امام حسن با قدمت بیش از ۷۰۰ سال

8- بقعه امامزاده سلیمان (سلجوقی و صفوی): یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری مذهبی در شهرستان نراق، بارگاه ملکوتی «امامزاده سلیمان (ع)» است که در مرکز شهر نراق و در نزدیکی شهرداری قرار گرفته است. بقعه‌ی امامزاده دارای قدمتی متعلق به قرن ۷ هجری و معماری بنای آرامگاه به صورت هشت ضلعی با گنبد دو پوش و با مصالحی همچون خشت و گل ساخه شده است.

9- بقعه امامزاده یحیی (سلجوقی): «امامزاده یحیی (ع)» یکی از جاذبه‌های گردشگری مذهبی در شهرستان نراق است که بقعه‌ی متبرکه‌ی آن با قدمتی بالغ بر ۷ قرن، متعلق به دوران حکومت سلجوقیان و یکی از کهن‌ترین بناهای آجری در این شهرستان محسوب می‌شود. سبک معماری انجام شده در این بارگاه ملکوتی، برگرفته از معماری مغولی و چینی است و هیچ تزئیناتی را در آن نمی‌توان یافت. آرامگاه امامزاده یحیی (ع)، در عین سادگی بسیار زیبا و چشم‌نواز ساخته شده است.

10- خانه تاریخی فاضلین نراقی صفوی

11- غار چال‌ نخجیر نراق: در فاصله‌ی ۱۰ کیلومتری از شمال شرق مسیر دلیجان به نراق، یکی از جاذبه‌های گردشگری طبیعی در دل کوه تخت قرار گرفته است که به «غار چال‌ نخجیر» شهرت دارد.