وظیفه ی همگانی جهت تسهیل ازدواج

حال این سؤال مطرح می شود که ازدواج جزء کدام دسته ی واجبات است؟

در پاسخ باید گفت: قطعا شرایط ازدواج نیز مانند شرایط نماز است. اگر بر جوانی ازدواج واجب شد، تحصیل شرایط ازدواج هم بر او واجب می شود. البته یک فرق عمده در وجوب ازدواج جوانان با دیگر واجبات وجود دارد و آن این است که تحصیل شرایط و مقدمات ازدواج صرفا تکلیف خود جوان نیست؛ بلکه بنا بر آیه ی

"وَأَنكِحُوا الْأَيَامَىٰ مِنكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ"، مردان و زنان بی همسر خود را همسر دهید همچنین غلامان و کنیزانی که شایستگی ازدواج را دارند. دستور خداوند نه تنها به جوانان، که به دیگر مسلمانان نیز تحصیل شرایط ازدواج واجب است. مردان و زنان بی همسر خود را همسر دهید همچنین غلامان و کنیزانی که شایستگی ازدواج را دارند.

بطور مثال اگر در جامعه بر یک میلیون جوان امر ازدواج واجب باشد، بر دولتمردان و دیگر افراد مسؤول و توانمند نیز واجب است که شرایط ازدواج آنان را فراهم نمایند. بر نمایندگان مجلس و قانونگذاران است که قوانین تسهیل ازدواج جوانان را به تصویب برسانند.

بر اعضای شوراهای شهر و روستاست که امکانات شهر و روستا را در جهت ازدواج جوانان مهیا نمایند. بر پدر و مادر و بزرگان آن جوان است که زمینه ی ازدواج جوانشان را مهیا سازند. پیامبر(ص) فرمودند: از حقوق فرزند بر پدرش، این سه چیز است: نام نیکو بر او بنهد، به او سواد بیاموزد، و هنگامی که بالغ شد، او را همسر بدهد[2] و در جای دیگر تأکید کردند: هر کس فرزندش به سن ازدواج برسد و توان ازدواج دادن او را داشته باشد، (ولی این کار را نکند) و از فرزندش لغزشی سر زند، گناهش به گردن اوست.[3]

با این توصیف، این شرط از شرط واجب نماز هم بسیار قوی تر است. در نماز، شرایط اقامه‌ی آن فقط بر شخص نماز گزار واجب می گردد. اما در امر ازدواج، دیگران نیز در فراهم آوردن شرایط مسؤول هستند. یعنی هر فردی با امکاناتی که در اختیار دارد باید در حل این مهم و واجب تلاش نماید. کسانی که از موقعیت های اجتماعی و وجهه های قانونی برخوردارند، باید از آن بهره بگیرند. متمکنین با اموال خود، رسانه ها با اطلاع رسانی و تبیین فرهنگ صحیح در تسهیل امر ازدواج کوشش نمایند و در یک جمله باید گفت: هیچ مسلمانی در این خصوص بی مسؤولیت نیست. بانک ها، قرض الحسنه ها و سیستم بانکی کشور باید با اختصاص و اعطای تسهیلات خود به امر ازدواج در رونق بخشیدن به این مهم گام های اساسی بردارند.

بر این اساس، وقتی ازدواج واجب است، تسهیل ازدواج هم بر همگان واجب می شود و باید زمینه های شکل گرفتن ازدواج جوانان را همه فراهم آورند. در این زمینه توصیه های زیادی از ناحيه معصومین شده است که به بعضی اشاره می - شود: پیامبر خدا (ص) : هر کس دختری را همسر دهد، در روز رستاخیز ، خداوند تاج شاهی بر سر او می نهد. [4]

پیامبر خدا (ص): هر کس در راه به ازدواج در آوردن دو مؤمن بکوشد تا آن دو را به هم برساند، خداوند، هزار زن از حورالعین به همسری او در میآورد که هر زنی، در کوشکی از در و یاقوت است، و برای هر قدمی که در این راه بر میدارد یا برای هر سخنی که در این راه میگوید، عمل یک سال (عبادت) – که شب‌های آن را به نماز بگذراند و روزهایش را به روزه داری-، برایش نوشته می شود. [5]

پیامبر خدا (ص) : هر کس برادر مؤمن خود را به ازدواج زنی در آورد که همدم و کمک ۔ یار و ماية آسایش او باشد خداوند از حورالعین، به همسر وی در میآورد، و او را با هر یک از صديقان اهل بیت پیامبرش - که دوست داشته باشد- ، و برادرانش مأنوس می کند، و آنان را هم با او همدم می گرداند. [6] 

پیامبر خدا (ص): هر کس بنده خدایی را زن دهد، خداوند، تاج شاهی بر سر او می نهد.[7]

امام صادق (ع) : هر کس بی همسری را همسر بدهد، از کسانی است که خداوند در روز قیامت، به او نظر (لطف) می افکند. [8]

امام کاظم (ع) : سه کساند که در آن روزی که سایه ای جز سايه عرش خدا نیست ، در سايه عرش خدا هستند: مردی که برادر مسلمانش را همسر بدهد، یا به او خدمت کند، یا رازی از او را پوشیده بدارد. [9]

1. نور(۲۴)/۳۲

2. (مکارم الاخلاق، ج ۱، ص ۴۷۴)

3. (الفردوس، ج ۳، ص ۴۸)

4. (کنزل العمال، ج ۱، ص ۴۵۱)

5. (ثواب الاعمال، ص ۳۴۰)

6. (بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۳۴)

7. (المعجم الكبير، ج ۲۰، ص ۱۸۹)

8. (الکافی، ج ۵، ص ۳۳۱)

9. (الخصال، ص ۱۴۱)