روایت رضایت خداوند از ابوبکر و عمر؟!!

مناظره امام جواد(ع) با یحیی ابن اکثم

نقل شده است که پس از آنکه مأمون، دخترش ام الفضل را به امام جواد ـ علیه السّلام ـ تزویج کرد، در مجلسی که مأمون و امام ـ علیه السّلام ـ و یحیی بن أکثم و گروه بسیاری از علماء در آن حضور داشتند، یحیی به امام ـ علیه السّلام ـ رو کرد و پرسید، روایت شده است که جبرئیل به حضور پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ رسید و گفت: «یا محمّد! خداوند به شما سلام می رساند و می‌فرماید: «من از ابوبکر راضی هستم، از او بپرس که آیا او هم از من راضی است؟».

نظر شما درباره این حدیث چیست؟[1]»

امام ـ علیه السّلام ـ فرمودند: «من منکر فضیلت ابوبکر نیستم، ولی کسی که این خبر را نقل می کند باید خبر دیگری را نیز که پیامبر اسلام در حجَّه الوداع بیان کرد، از نظر دور ندارد. پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: «کسانی که بر من دروغ می بندند، بسیار شده‌اند و بعد از من بسیار خواهند بود، هر کس به عمد بر من دروغ ببندد، جایگاهش در آتش خواهد بود. پس چون حدیثی از من برای شما نقل شد، آن را به کتاب خدا و سنّت من عرضه کنید، آنچه را که با کتاب خدا و سنت من موافق بود، بگیرید و آنجه را که مخالف کتاب خدا و سنّت من بود، رها کنید»، امام جواد ـ علیه السّلام ـ افزود این روایت (درباره ابوبکر) با کتاب خدا سازگار نیست، زیرا خداوند فرموده است: «ما انسان را آفریدیم و می دانیم در دلش چه چیز می گذرد و ما از رگ گردن به او نزدیکتریم»[2]

آیا خشنودی و ناخشنودی ابوبکر بر خدا پوشیده بوده است تا آن را از پیامبر بپرسد؟! آیا عقلاً این روایت قابل قبول است؟» یحیی گفت روایت شده است که «ابوبکر و عمر در زمین، مانند جبرئیل و میکائیل در آسمان هستند».

حضرت فرمود: «درباره این حدیث نیز باید دقت شود؛ چرا که جبرئیل و میکائیل دو فرشته مقرّب درگاه خداوند هستند و هرگز گناهی از آن دو سر نزده است و لحظه ای از دایره اطاعت خدا خارج نشده اند، ولی ابوبکر و عمر زمانی مشرک بوده اند، و هر چند پس از ظهور اسلام مسلمان شده اند، اما اکثر دوران عمرشان را در شرک و بت پرستی سپری کرده اند، بنابراین محال است که خدا آن دو را به جبرئیل و میکائیل تشبیه کند.»

یحیی گفت: «همچنین روایت شده است که ابوبکر و عمر دو سرور پیران اهل بهشتند».[3] درباره این حدیث چه می گویید؟»

حضرت فرمود: «این روایت نیز محال است که درست باشد، زیرا بهشتیان همگی جوانند و پیری در میان آنان یافت نمی شود (تا ابوبکر و عمر سرور آنان باشند!) این روایت را بنی‌امیه، در مقابل حدیثی که از پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ درباره حسن و حسین ـ علیهاالسّلام ـ نقل شده است که «حسن و حسین دو سرور جوانان اهل بهشتند» جعل کرده اند.»

یحیی گفت: «روایت شده است که «عمر بن خطاب چراغ اهل بهشت است». حضرت فرمود «این نیز محال است؛ زیرا در بهشت، فرشتگان مقرب خدا، آدم، محمد ـ صلی الله علیه و آله ـ و همه انبیا و فرستادگان خدا حضور دارند، چطور بهشت با نور اینها روشن نمی شود ولی با نور عمر روشن می گردد؟!»

یحیی اظهار داشت: «روایت شده است که عمر هر چه گوید، از جانب مَلَک و فرشته می گوید.»

حضرت فرمود: «من منکر فضیلت عمر نیستم؛ ولی ابوبکر، با آنکه از عمر افضل است، بالای منبر می گفت «من شیطانی دارم که مرا منحرف می کند، هر گاه دیدید از راه راست منحرف شدم، مرا به راه درست باز آورید.»

یحیی گفت: «روایت شده است که پیامبر فرمود«اگر من به پیامبری مبعوث نمی شدم، حتماً عمر مبعوث می شد.»[4]

امام فرمود: «کتاب خدا (قرآن) از این حدیث راست تر است»، خدا در کتابش فرموده است

«به خاطر بیاور هنگامی را که از پیامبران پیمان گرفتیم، و از تو و از نوح...»[5] از این آیه صریحاً بر می آید که خداوند از پیامبران پیمان گرفته است، در این صورت چگونه ممکن است پیمان خود را تبدیل کند؟

هیچ یک از پیامبران به قدر چشم بر هم زدن به خدا شرک نورزیده اند، چگونه خدا کسی را به پیامبری مبعوث می کند که بیشتر عمر خود را با شرک به خدا سپری کرده است؟! و نیز پیامبر فرمود «در حالی که آدم بین روح و جسد بود (هنوز آفریده نشده بود) من پیامبر شدم».

باز یحیی گفت: روایت شده است که پیامبر فرمود «هیچگاه وحی از من قطع نشد، مگر آنکه گمان بردم که به خاندان خطّاب (پدر عمر) نازل شده است»، یعنی نبوت از من به آنها منتقل شده است.

حضرت فرمود: این نیز محال است، زیرا امکان ندارد که پیامبر در نبوّت خود شک کند، خداوند می فرماید «خداوند از فرشتگان و همچنین از انسانها رسولانی بر می گزیند».[6] (بنابراین با گزینش الهی، دیگر جای شکی برای پیامبر در باب پیامبری خویش وجود ندارد).

یحیی گفت: «روایت شده است که پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود «اگر عذاب نازل می شد کسی جز عمر از آن نجات نمی یافت».

حضرت فرمود: این نیز محال است، زیرا خداوند به پیامبر اسلام فرموده است «و مادام که تو در میان آنان هستی، خداوند آنان را عذاب نمی کند و نیز مادام که استغفار می کنند، خدا عذابشان نمی کند».[7]

بدین ترتیب تا زمانی که پیامبر در میان مردم است و تا زمانی که مسلمانان استغفار می کنند، خداوند آنان را عذاب نمی کند.[8]

--------------------------------------------------------------------------------

پی نوشت:

[1] . علامه امینی در کتاب الغدیر (ج5، ص321) می نویسد این حدیث دروغ و از احادیث مجعول است.

[2] .«ولقد خلقنا الإنسان و نعلم ما تولوسُ به نفسُهُ و نحنُ أقربُ إلیه من حَبل الوَرید (سوره ق 16).

[3] .علامه امینی این حدیث را از بر ساخته های «یحیی بن عنبسه» شمرده و غیر قابل قبول می داند، زیرا یحیی شخصی جاعل حدیث و دغلکار بوده است. (الغدیر، ج5، ص229.) «ذهبی» نیز «یحیی بن عنبسه» را جاعل حدیث و دغلکار و دروغگو می داند و او را معلوم الحال شمرده و احادیثش را مردود معرفی می کند (میزان الاعتدال، الطبعه الأولی، تحقیق علی محمد البجاوی، دار احیاء الکتب العربیه، 1382 هـ.ق، ج4، ص40.)

[4] . علامه امینی ثابت کرده است که راویان این حدیث دروغگو بوده اند (الغدیر، ج5، ص312و 316)

[5] . «وَ إذْ أخَذْ  نا مِنَ الّنبیین میثاقَهُم وَ مِنْک وَ مِن ْ نوحٍ....» (سوره احزاب  آیه 7).

[6] . «اللهُ یصْطفی مِنَ الملائِکهُ رُسلاً ومن النّاس» (سوره حج آیه 75).

[7] . «و ما کانَ الله لِیعَذِّ بَهُمْ وَ أنْتَ فیهِم، و ما کانَ اللهُ مُعَذِبَهُم  ْ وَ هُمْ یسْتَغْفِرونَ» (سوره انفال آیه 33).

[8] . احتجاج، طبرسی، نجف، المطبعه المرتضویه، ج2، ص247، مجلسی، بحارالانوار، المکتبهالاسلامیه، ج50، ص80