سندروم ری چیست؟
سندروم ری (Reye’s syndrome)، نوعی اختلال نادر است که مغز و کبد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. با وجود اینکه، این سندروم می‌تواند برای افراد در سنین مختلف رخ بدهد، اما بیشتر در کودکانی رخ می‌دهد که عفونتی ویروسی مانند آنفولانزا یا آبله مرغان را پشت سر گذاشته‌اند.

این بیماری می‌تواند تمام اعضای داخلی بدن را مبتلا کند اما بیشترین آسیب آن متوجه مغز و کبد است.

علائم سندروم ری:
نشانه های سندروم دی معمولا بعد از یک بیماری ویروسی ظاهر می شوند و در بسیاری از موارد ملایم هستند و دیده نمی شوند. علائم این بیماری معمولا 3 تا 5 روز پس از بروز عفونت ظاهر می شوند و به صورت جوش یا دانه های قرمز روی پوست و بعد از بیماری هایی چون آبله روی بدن میمانند.

سندروم ری میتواند ناشی از اختلال عملکرد کبد باشد.در این بیماری سطح قندخون کودک افت میکند و آمونیاک و اسیدیته بدن افزایش می یابد.

دراین زمان کبد متورم شده و ذخیره چربی دراین عضو افزایش می یابد.اگر تورم در ناحیه مغز باشد، بی حالی و تشنج را به همراه دارد.

استفراغ طولانی حتی با معده خالی و خواب آلودگی و گیجی بدون تب در ابتدای ابتلا به سندروم ری بروز می کنند.سندروم دی یک بیماری ویروسی است اما واگیردار نیست و تنها عامل ویروس بیماری قبلی، این سندروم را ناشی می شود.

در مراحل تشدید بیماری خواب آلودگی شدید میشود و کودک تند تند و عمیق نفس می کشد.

تداوم این علائم در مراحل بالاتر بیماری موجب کمای سطحی و بروز ادم مغزی می گردد. در نهایت و درصورت عدم درمان وتشدید علائم بیمار به کمای عمیق میرود و کبد دچار اختلال می شود.

تشنج و نارسایی ارگانهای بدن، شل شدن عضلات و افزایش میزان آمونیاک خون در نهایت مرگ بیمار را به دنبال دارد.

بیماری و مرگ ناشی از سندروم ری امروزه بسیار نادر است. اما چنانچه بعد از ابتلا به بیماریهای ویروسی رفتار و واکنش غیرطبیعی مانند تغییر خلق یا استفراغ در کودک مشاهده شد باید حتما تحت درمان قرار بگیرد.

علل ابتلا به سندروم ری:
متخصصان دقیقا نمی‌دانند علت وقوع این سندروم چیست. عوامل متعددی در این زمینه نقش دارند. برخی شواهد حکایت از آن دارند که درمان عفونت‌های ویروسی ازطریق آسپرین، موجب شکل‌گیری سندروم ری می‌شود. به‌نظر می‌رسد این مشکل در کودکان و نوجوانانی دیده می‌شود که دچار اختلال اکسیداسیون اسید چرب هستند. اختلال اکسیداسیو اسید چرب، نوعی اختلال در سوخت‌وساز بدن است که باعث ناتوانی بدن در تجزیه‌ی اسیدهای چرب می‌شود.

داروهای بدون نسخه‌ی دیگری هم وجود دارند که مانند آسپرین، حاوی سالیسیلات هستند. مثلا:
 بیسموت ساب‌سالیسیلات (پِپتو-بیسمول، کائوپِکتات)
 محصولاتی که حاوی گیاه وینترگرین (wintergreen) هستند (معمولا به‌شکل داروهای موضعی استفاده می‌شوند).

این داروها نباید به کودکی که عفونت دارد یا قبلا دچار عفونت ویروسی بوده، داده شود. چندین هفته پس از تزریق واکسن آبله‌مرغان هم باید از مصرف این داروها پرهیز کرد. علاوه‌براینها، قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مانند علف‌کُش‌ها یا تینر نقاشی هم می‌تواند موجب ابتلا به سندروم ری بشود. روتاویروس (rotavirus ) هم که باعث اسهال، استفراغ و التهاب روده می‌شود، یکی از عوامل این بیماری به‌حساب می‌آید.

گفته می‌شود که عملکرد نامناسب کبد و در نتیجه، افزایش آمونیاک و مواد سمی در بدن هم می‌تواند باعث بروز سندروم ری بشود.

درمان بیماری سندروم ری:
کودکانی که به سندروم ری مبتلا هستند معمولاً در بیمارستان بستری می شوند و کودکانی که سندروم ری وخیم دارند باید به ICU منتقل شوند. در کل درمانی برای این سندروم وجود ندارد، و تیم کلینیکی تمرکز خود را روی آبرسانی به بدن بیمار و حفظ تعادل الکترولیتی او می گذارد و بر تغذیه و وضعیت قلبی-تنفسی بیمار نظارت می کند. تا وقتیکه این موارد تعادل داشته باشند، شانس بهبود بسیار بالاست. آزمایشاتی که روی این نوع بیماران انجام می شود شامل آزمایش خون و نظارت بر الکترولیت های بدن و کار کبد و مطالعه تصویر سی تی اسکن یا ام آر آی مغز است.

تهویه مکانیکی (دستگاه تنفس مصنوعی و ماسک اکسیژن) در مواردی که تنفس فرد کند می شود لازم است. فشار درون مغزی و فشار خون نیز باید تحت نظارت باشد. گاهی دوزهای پایینی از انسولین به بیمار تزریق می شود تا متابولیسم گلوکز افزایش یابد، کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب مغزی و داروهای پیشاب آور برای بیرون راندن مایع اضافی بدن استفاده می شوند. اگر بیمار تشنج کرد باید با دارو درمان شود.

پیش شناخت سندروم ری در کودکان بهبود یافته است. به لطف تشخیص زودهنگام و درمان بهتر، نرخ بهبود به 80 درصد رسیده است. هرچه این سندروم زودتر شناسایی شود، شانس بهبود بیشتر است. کودکانی که تا مراحل آخر این سندروم پیش می روند و هیچ درمانی روی آنها صورت نمی گیرد، دچار آسیب مغزی و معلولیت می شوند.

راه های پیشگیری از بیماری سندروم ری:
آسپیرین ندادن به کودک، بهترین دفاع است. علت این بیماری ناشناخته است اما پژوهش‌ها نشان می‌دهند که استفاده از آسپیرین یا داروهای دارای آسپیرین در کودکانی که بیماری ویروسی دارند یا به‌تازگی از یک بیماری ویروسی بهبود پیدا کرده‌اند، می‌تواند منجر به بروز این سندرم شود. در واقع، 90 تا 95 درصد از مبتلایان به این سندرم، در یکی از بیماری‌های ویروسی اخیر خود از آسپیرین استفاده کرده‌اند.

سندرم رایز واگیردار نیست، پس لازم نیست نگران آن باشید که کودک شما این بیماری را از دیگری بگیرد. برای مراقبت از سلامت کودک، احتیاط‌های زیر را رعایت کنید:

- هیچ‌وقت به کودک خود (یا افراد زیر 19 سال) آسپیرین ندهید. در عوض، از استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش درد یا تب استفاده کنید (اگر کودک کمتر از 3 ماه دارد، هیچ‌گونه دارویی را بدون توصیه پزشک به او ندهید).

- اگر به کودک شیر می‌دهید، داروی حاوی آسپیرین را مصرف نکنید، زیرا این دارو از راه شیر مادر نیز منتقل می‌شود.

- برچسب‌ دارو‌ها را به دقت بخوانید تا از استفاده تصادفی آسپیرین پرهیز کنید؛ بسیاری از داروهایی که در داروخانه‌ها بدون نسخه فروخته می‌شوند، مانند داروهای معده یا داروهای سرماخوردگی و سینوزیت، حاوی آسپیرین هستند. واژه‌هایی همچون سالیسیلات، استیل‌سالیسیلات، اسید استیل ‌سالیسیلیک، سالیسیلامید و فنیل سالیسیلات ممکن است به جای آسپیرین استفاده شوند.

نکته مهم درباره بیماری سندروم ری:
چشم‌انداز کودکان مبتلا به سندرم ری خوب است. به کمک تشخیص زودهنگام و اقدامات درمانی مناسب، نرخ زنده ماندن کودکان مبتلا به این بیماری تا 80 درصد افزایش یافته است. هر چه بیماری زودتر تشخیص داده شود، احتمال زنده ماندن افزایش می‌یابد. کودکانی که در بیماری آنها در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود احتمالاً دچار آسیب‌دیدگی‌های مغزی و ناتوانی می‌شوند. پس  والدین عزیز پس از دیدن علائم بیماری سندروم ری  هر چه سریع تر به متخصص اطفال مراجعه کنید.