پوست به طور طبيعي بوسيله ياخته هاي شاخي شكلي كه به طور فشرده‌اي كنار هم قرار دارند با بهره‌گيري از خاصيت ارتجاعي از آسيب‌هاي گوناگون محافظت مي‌شود . خاصيت ارتجاعي لايه شاخي با ميزان آب آن فرق مي‌كند ، يعني با تبخير آب و همچنين برداشت چربي روي آن ( كه رطوبت پوست را نگه مي‌دارد ) اين خاصيت كاهش مي‌يابد.
مواد چربي‌زدا مانند صابون اگر در مدت كوتاه و به طور زياد بكار روند سبب پديد آمدن خشكي، قرمزي، تحريك و شكاف روي پوست مي‌شوند . موادي را كه با پاره كردن يا از بين بردن لايه شاخي سبب التهاب و آماس پوست مي‌شوند مواد محرك مي‌نامند.
چنانچه حساسيت پوستي به دنبال عوامل بيروني باشد ( مانند حساسيت به سيمان ) آن را درماتيت مي‌گويند و اگر عامل بيروني نقشي در ايجاد آن نداشته و آماس، ناشي از عوامل دروني و زمينه‌اي باشد آن را اگزما مي‌نامند.
دانشمندان ايراني در دوران گذشته نيز با اين دو بيماري آشنايي داشته و به آن سودا مي‌گفتند.
واكنش‌هاي پوستي در اين بيماري سبب باد كردن و پاره شدن ياخته‌هاي پوستي مي‌شود . به دنبال آن پوست دچار قرمزي و تورم شده و بر روي محل دلمه و كبره مي‌بندد . سرانجام محل التهاب، دچار پوسته ريزي شده و ضايعه بهبود مي‌يابد.
درماتيت تماسي (ِContact Dermatitis):
اين نوع التهاب پوست در نتيجه حساسيت به موادي كه از بيرون با پوست در تماس قرار مي‌گيرند پديد مي‌آيد . ماده حساسيت‌زا، از راه مجاري عرق و ريشه‌هاي مو به درون لايه شاخي پوست نفوذ كرده و در آنجا با مواد دروني ويژه‌اي تركيب شده و تشكيل يك پادژن فعال مي‌دهد كه سبب آشكارشدن حساسيت مي‌شود . در تماس‌هاي بعدي با ماده حساسيت‌زا ، آماس شديدتري رخ مي‌دهد . هميشه زمان نهفته‌اي بين نخستین تماس با آخرين ماده حساسيت‌زا و پيشرفت بعدي حساسيت وجود دارد . اين زمان نهفته مي‌تواند كوتاه مدت ( چند روز ) يا درازمدت ( چندين سال ) باشد . پس از اين زمان، تمام پوست فرد نسبت به ماده حساس مي‌گردد.
مواد گوناگوني توانايي ايجاد حساسيت با درجات متفاوتي را دارند . البته حساسيت افراد به اين مواد هم فرق مي‌كند . پيش از بلوغ ، درماتيت تماسي كمياب است ، البته پوست تن نوزادان و شيرخوران و همچنين افراد پير بسيار حساس بوده و پس از برخورد با مواد حساسيت‌زا ، آماس پوستي ، بيشتري روي مي‌دهد . لازم به يادآوري است كه هيجان و فشارهاي رواني در نمايان شدن درماتيت نقش بسزايي دارند .
مواد مستعد كننده :
صابون و ديگر مواد شوینده ( مايع ظرفشويي ، گرد لباسشويي ) با زدودن چربي از روي لايه شاخي پوست ، باعث خشكيدگي بيش از حد و آسيب به پوست مي‌شوند . در اين مرحله پوست خشن و شكافدار بوده كه نشانه يك درماتيت خفيف مي‌باشد . آهك و سيمان هم بدین روش عمل مي كنند . عامل ديگري كه نقش مهمي دارد، صدمات خفيف و مداوم است . در نواحي از بدن انسان كه فشار یا مالش بیش از حد است مانند چين زير بغل و كشاله ران، درماتيت بيشتري روي مي‌دهد.مواد حساسيت زا:
برخي فلزات مانند نيكل و كروم كه در بند ساعت و سگگ كمربند بكار مي‌رود توانايي حساسيت آفريني دارند . مواد آرايشي مانند : رنگ مو ، پودر صورت ، کرم ، روژ گونه و لب نيز قادر به ايجاد حساسيت درمحدوده چهره مي باشند . اگرچه ممكن است بيمار سال ها انها را به كار برده باشد و نشانه اي از حساسيت نبيند زيرا ممكن است چندين سال طول بكشد تا بيمار به آن حساس گردد . لاك ناخن نيز يكي ديگر از اين مواد مي‌باشد . البته ناخن از ياخته هاي مرده تشكيل شده و واكنشي نشان نمي دهد. اما در كناره گردن، چانه و پلك ها كه ممكن است به طور اتفاقي در تماس با ناخن لاك زده قرار بگيرد واكنش آماسي ديده مي‌شود.حساسيت نسبت به مواد گوناگون موجود در پوشاك بويژه لباس‌هايي كه از الياف مصنوعي تهيه شده‌اند و نيز مواد رنگي بكار رفته در انها سبب درماتيت مي گردد . گرد و غبار از ديگر موادي است كه توانايي حساسيت زايي دارد . اين مورد بويژه در كارمنداني كه در كتابخانه یا بايگاني كار مي‌كنند و با كتاب ها و پرونده‌هاي پر از گرد و خاك سر و كار دارند ديده مي‌شود.
حساسيت متقاطع (Cross sensitisation):
حساسيت نسبت به مواد شیمیایی اختصاصي بوده اما گاهي مواقع بدن توانايي تشخيص بين مواد شيمايي كه ساختمان نزديكي با هم دارند را ندارد؛ بدين ترتيب ممكن است خانمي كه نسبت به رنگ مو حساسيت دارد، هنگامي كه از پمادها و داروهاي سولفاناميدي استفاده مي كند (اين دو ماده از نظر ساختمان شيميايي به يكديگر شباهت دارند) التهاب پوستي رخ دهد . در صورتي كه در گذشته هيچ سابقه استفاده از اين پمادها را نداشته است. اين گونه حساسيت را حساسيت متقاطع مي گويند .
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید