ژن كم شنوايي، ژن بسيار شايعي است و ازدواج فاميلي يكي از عوامل مهم بروز كم شنوايي و ناشنوايي در كشور است.

دكتر محمد اجل لوئيان، فلوشيپ جراحي گوش و رئيس مركز كاشت حلزوني بيمارستان بقيه اله (عج) به همشهري گفت: ژن كم شنوايي حتي در افراد سالم هم وجود دارد و 90 درصد ناشنوايان از پدر و مادر شنوا به دنيا مي آيند، يعني ژن كم شنوايي، ژن بسيار شايعي است اما ازدواج فاميلي يكي از عوامل مهم بروز كم شنوايي و ناشنوايي در كشور است.

وي افزود: متأسفانه در كشور ما ناشنوايان مانند ديگر معلولان جسمي، حركتي و حسي با مشكلات عديده اي       رو به رو هستند. دكتر اجل لوئيان مهم ترين علل بروز ناشنوايي را 3 مرحله قبل از تولد، حين تولد و بعد از تولد ذكر كرد و گفت: قبل از تولد، ازدواج فاميلي و عوامل ژنتيك، ابتلاي مادر به سرخجه و ديگر بيماري هاي عفوني مي تواند به كم شنوايي يا ناشنوايي منجر شود.

وي افزود: نوزاد حين تولد مي تواند به علت كمبود اكسيژن و شرايط نامناسب وضع حمل مادر دچار اين مشكل شود و پس از تولد عوامل بسياري مي تواند تأثير گذار باشد. ابتلاي كودك به بيماري هايي نظير اوريون، عفونت ها، مننژيت، يرقان (زردي)، عفونت هاي درمان نشده گوش، ضربه شديد به گوش، قرار گرفتن نوزاد در برابر صوت     غير استاندارد و مواردي از اين قبيل كه در ابتلاي فرد به كم شنوايي يا ناشنوايي تأثير دارد.

به گفته وي، يكي از چالش هاي بزرگ در درمان اختلالات شنوايي حسي عصبي اين است كه براي كم شنوايي هاي ناشي از تخريب سلول هاي مويي حلزون يا مراكز عصبي بالاتر، درمان قطعي وجود ندارد و تنها با استفاده از اقدامات توانبخشي مثل سمعك، جبران تقريبي اين اختلالات ميسر مي شود.

در عين حال در مواردي كه سلول هاي مويي كاملا از بين رفته و قابل بازسازي نيست راهي جز كاشت الكترود حلزوني وجود ندارد.

وي افزود: بيش از 250 ميليون فرد ناشنواي مادرزاد در كل دنيا وجود دارند كه اين ناشنوايي عموماً ناشي از انهدام گيرنده هاي حسي شنوايي (سلول هاي مويي) و اعصاب مربوط به آنهاست.

كار اصلي سلول هاي مويي كه در داخل حلزون گوش داخلي قرار دارند اين است كه ارتعاشات مكانيكي صوت را تبديل به پيام هاي الكتريكي مي كنند، سپس اين پيام ها از طريق عصب شنوايي به مغز مي رسند.

زماني كه سلول هاي مويي آسيب ببينند، فرد دچار كم شنوايي يا ناشنوايي مي شود؛ البته گاهي ممكن است پس از رفع علت، اين سلول ها مجدداً بازسازي شده و به فعاليت خود ادامه دهند اما در اكثر موارد چنين امكاني وجود ندارد و كم شنوايي، دائمي خواهد بود.

دكتر اجل لوئيان گفت: بررسي ژني نشان داد كه تمامي سلول هاي تكثير شده، خصوصيات تبديل شدن به سلول هاي گوش داخلي و بافت ها و ارگان هاي مربوط را دارند.

بررسي ها نشان مي دهد، دانشمندان براي نخستين بار، از اندام شنوايي جنين انسان، سيستم سلول هاي بنيادي با قابليت تكثير و تبديل و بازسازي شدن را استخراج كرده اند، كه مي توان از اين سلول ها براي مطالعه روي تكامل عصب شنوايي و سلول هاي مويي و درمان ناشنوايي با استفاده از سلول بنيادي بهره برد.

علل افت شنوايي در بالغين
افت شنوايي در بالغين مي تواند علل مختلفي چون بيماري ها، عفونت، داروهاي اتوتوكسيك، در معرض نويز       قرار گرفتن، تومورها، تروما و پيرگوشي داشته باشد. اين افت شنوايي مي تواند با وزوز هم توأم باشد. اما وزوز به خودي خود و بدون كم شنوايي هم مي تواند بروز كند.

 
برخي علل كم شنوايي در بالغين به اين شرح است:
اتوسكلروزيس: بيماري اي كه كپسول گوش مياني و به ويژه تحرك استخوانچه ركابي (يكي از 3 استخوانچه گوش مياني) را متأثر مي سازد.

بيماري منير: اين بيماري بخش غشايي گوش داخلي را درگير ساخته و با علائمي چون كم شنوايي، سرگيجه و احساس صدا در گوش (وزوز) توأم است.

داروها: داروهايي كه در كنترل و درمان بيماري هاي مختلف به كار مي روند، مي توانند براي گوش اثر سمي داشته باشند. از آن جمله آنتي بيوتيك هاي آمينوگليكوزيد (مثل استرپتومايسين، نئومايسين و كانامايسين)      ساليسيلات هايي چون آسپيرين (در صورت استفاده با دوز بالا)، ديورتيك هاي حلقوي (از جمله لازيكس و اتاكرينيك اسيد) و داروهاي مورد استفاده در شيمي درماني (از جمله سيس پلاتين، كربوپلاتين و              نيتروژن موستارد).

اكوستيك نوروما: نوعي تومور گوش است كه منجر به افت شنوايي مي شود. اكوستيك نوروما از عصب 8 مغزي ناشي شده و نخستين علامت آن احساس كم شنوايي در يك گوش توأم با احساس پري در همان گوش است.

علاوه بر اين، تروما هم مي تواند سبب افت شنوايي شود. از جمله تروماها مي توان به شكستگي استخوان تمپورال، سوراخ شدن پرده گوش توسط جسم خارجي و تغييرات ناگهاني فشار هوا اشاره كرد.

افت شنوايي ناشي از سن، پيرگوشي ناميده مي شود. اين بيماري توأم با دژنراسيون گوش داخلي (حلزون) است. پيرگوشي همچنين ممكن است ساير بخش هاي سيستم شنوايي را نيز درگير سازد. افت شنوايي ماهيتي پيش رونده داشته و نخست فركانس هاي بالا را درگير مي سازد. چنانچه روند بيماري بعد از 20 سالگي آغاز شود حدود 55 تا 65 سالگي فركانس هاي گفتاري درگير خواهدبود.

استفاده از هندزفري با صداي شديد باعث افت شنوايي مي شود
استفاده زياد از هندزفري و هدفون براي برخي از افراد به صورت عادت در مي آيد و اين امر باعث مي شود    سيستم هاي حساس گوش داخلي كه تعداد زيادي از سلول هاي ظريف مويي شكل در آن قرار صدمه ببيند كه اين امر به تدريج موجب كاهش حساسيت گوش به صداهاي بلند خواهد شد.

دكتر اجل لوئيان گفت: از بين رفتن سلول هاي مويي باعث تغيير آستانه شنوايي گوش مي شود و افراد به صداهاي بلند عادت مي كنند؛ وزوز گوش يا صداهاي آزاردهنده در گوش از ديگر عوارض استفاده از سيستم هاي گوشي (هندزفري و هدفون) است.

وي ادامه داد: استفاده از هندزفري و هدفون حين انجام ورزش هيچ خطري را ايجاد نمي كند و نكته اي كه بايد توجه شود اين است كه افراد نبايد هنگام ورزش كردن صداي لوازم صوتي مورد استفاده را زياد كنند.

اين متخصص گوش و حلق و بيني اظهار كرد: شدت صدا در هنگام استفاده از هندزفري و هدفون بستگي به ميزان شنوايي فرد دارد و افراد بايد سعي كنند از كمترين شدت صوتي هنگام استفاده از اين سيستم ها بهره گيرند.