هر روز وقتی در خیابان‌های این شهر رفت و آمد می‌کنیم، صحنه‌هایی می‌بینیم که ما را وادار به فکر کردن می‌کند؛ گاهی از چهار راه‌هایی عبور می‌کنیم که نقش پرچم اسرائیل را بر سطح خیابان آن کشیده‌اند و یا شعار مرگ بر آمریکایی که خیلی بزرگ روی دیوار یک ساختمان ده‌طبقه‌ای نقاشی شده است؛ البته این شعارها در بعضی از ایام سال به بیشتر بیلبوردهای شهری هم سرایت می‌کند.

هر روز عصر چراغ قرمز این فرصت را به ما می‌دهد که روبروی سفارت سابق آمریکا بایستیم و خودمان را جای دانشجویانی بگذاریم که سفارت را اشغال کردند؛ البته نه آن دانشجویانی که امروز از فعالیت آن روزهای خود برائت جستند.
 

اما دیدن این همه شعار، سوالاتی را در ذهن پدید می‌آورد؛ مثل اینکه آیا مردم می‌دانند استکبار چیست و چه مصادیقی دارد؟ و یا اینکه انقلاب اسلامی پس از چهار دهه چقدر توانسته است با استکبار مبارزه کند؟

ریشه استکبار‌ستیزی در قرآن 

برای آنکه دستاوردهای استکبارستیزی انقلاب اسلامی مشخص شود، ابتدا باید مفهوم استکبار و استکبارستیزی که بنیان‌گذار انقلاب آن را مطرح ساخت، بشناسیم؛ به نظر می‌رسد تئوری استکبارستیزی مرحوم امام(ره)، ریشه قرآنی داشته باشد؛ بنابراین باید به سراغ مفهوم استکبار در قرآن برویم.

مصادیق استکبار در قرآن، کسانی مانند ابلیس، فرعون، قارون و سایر ستمگران و ظالمانی معرفی شده است که صفاتی همچون عناد و نشنیدن سخن حق (1)، قدرت‌طلبی(2)، پیمان‌شکنی(3)، تحقیر توده‌های مستضعف(4) و گمراه ساختن مردم (5)دارند.
 

فقط آمریکا مصداق استکبار نیست!

هر کجای دنیا افرادی با این صفات باشند، مستکبرند و باید از تفکر و سبک زندگی آن‌ها اعلام برائت کرد. بنابراین استکبارستیزی فقط در آمریکاستیزی، اسرائیل‌ستیزی و در یک عبارت جامع‌تر، غرب‌ستیزی خلاصه نمی‌شود، بلکه سیاست این کشورها کامل‌ترین مصداق استکبار در عصر ما محسوب می‌شود. همانطور که رهبری فرمودند؛ «برای ما آمریکا خصوصیتی ندارد؛ مساله ما، مساله استکبار است؛ منتها دولت آمریکا دولت مستکبری است، هر دولت دیگر هم که همین خصوصیت را داشته باشد، بخواهد زور بگوید و بخواهد فشار بیاورد، ملت ایران با او همین طور خواهد بود». (6)

مرحوم امام نیز اگر با رژیم پهلوی مبارزه کردند، به این دلیل بود که آن حکومت را حکومتی استکباری می‌دانستند که علاوه بر لجاجت در پذیرش حق، حقوق مستضعفان جامعه را تضییع کرده است.

امروز اما با کلمه استکبارستیزی، آمریکاستیزی متبادر به ذهن می‌شود که تالی فاسد آن، کمرنگ شدن مبارزه با مستکبرین داخلی است؛ کسانی که به هر شکلی و در هر موقعیتی به مستضعفین کشور ظلم می‌کنند و به عمیق شدن شکاف طبقاتی دامن می‌زنند و همچنین کسانی که آرمان‌های انقلاب را فدای منفعت‌طلبی و سود شخصی خود می‌کنند.

 

سه‌گانه قدرت استکبار جهانی

دشمنی‌های آمریکا علیه مردم ایران سابقه‌ای طولانی دارد. نقش در طراحی و اجرای کودتای 28 مرداد، دخالت در امور کشور و همچنین کمک‌های امنیتی به ساواک، بخشی از اقدامات خصمانه آمریکایی‌ها قبل از پیروزی انقلاب است.

این اقدامات، آمریکا را در چشم مردم ایران به چهره‌ای منفور تبدیل کرد.  پس از شکل‌گیری انقلاب اسلامی و در راستای تضعیف حرکت جهانی مبارزه با مستکبرین، قدرت استکبار جهانی در سه حوزه فرهنگی، نظامی و اقتصادی به فعالیت پرداخت.

کمک‌های مالی و نظامی به رژیم بعث در هشت سال دفاع مقدس، عملیات طبس، طراحی کودتای نوژه، حمایت از منافقین، سرنگون کردن هواپیمای مسافربری، تحریم های شدید اقتصادی و همچنین کمک به هر موضوعی که موجب براندازی انقلاب شود، برخی از اقدامات خارج از انسانیت آمریکا، پس از شکل‌گیری انقلاب بوده است.

انقلاب اسلامی در هر سه بخش نظامی، اقتصادی و فرهنگی با تهاجم دشمن مبارزه کرد؛ بیشترین موفقیت انقلاب دربرابر این تهاجمات به حوزه نظامی مربوط می‌شود. بدون شک و با اذعان و اعتراف مخالفین انقلاب، قدرت نظامی کشور در اوج قرار دارد و قدرت نظامی مستکبرین جهان، چهل سال است که نتوانسته ذره‌ای از خاک این کشور را جدا کند.
 

ضربه‌های دشمن در حوزه فرهنگی

اما در مسئله قدرت فرهنگی دشمن که در کشور به «تهاجم فرهنگی »مشهور است، ظاهراً کمی کمیتمان لنگ میزند. ده‌ها شبکه ماهواره ای به طور شبانه روزی، با صرف هزینه‌های نجومی در پی تغییر سبک زندگی مردم ایران هستند. متاسفانه در برخی از زمینه‌های فرهنگی، به باور‌های مردم، به خصوص جوانان صدمه وارد کردند و شاهد ریزش‌های اعتقادی بوده‌ایم. البته خوشبختانه در کنار ریزش‌ها رویش‌هایی هم داشته‌ایم، ولی این موضوع دردآور است که عده‌ای از جوانان ما «کژمدرن» شده‌اند؛ یعنی از مدرن شدن فقط ظاهر را حفظ کرده‌اند، اما در عوض دچار پیامد‌های ناگوار مدرنیته از جمله بحران هویت شده اند.

باید دانست که مسئله فرهنگ همانطور که رهبری فرمودند، از سایر حوزه‌ها مهم‌تر است و باید حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها و جامعه نخبگانی برای این تغییر سبک زندگی ایرانی-اسلامی کاری کنند.
 

خطراتی که انقلاب را تهدید می‌کند

در مسئله اقتصادی هم گرچه ملت ایران، زیر فشار شدیدترین تحریم‌ها قرار داشته و دارند، اما هنوز مقاومت خود را نشکستند. علی‌رغم مقاومت دلیرانه مردم متاسفانه ما هنوز نتوانسته‌ایم دولتی تشکیل دهیم که بر مبنای ساختارهای بروکراسی کشورهای غربی که آن‌ها را مستکبر می‌خوانیم استوار نباشد. به طور مثال بانکداری ربوی که اعتراض بسیاری از مراجع را به همراه داشته، از مصادیق این عدم موفقیت در نظام‌سازی فرهنگی است.

این یک واقعیت است که از همان سال‌های آغازین انقلاب، تفکر و شیوه‌های مدیریتی مستکبرین به سطوح مختلف مدیریتی کشور نفوذ کرده و مانع از تحقق آرمان‌های حمایت از مظلومین شده است. این یک انحراف بزرگ از مسیر اهداف انقلاب بود که مدیرانی در امور دولتی قرار گرفتند که عقیده‌ای به زندگی انقلابی نداشتند و با تفکر اشرافی‌گری و سرمایه‌داری، خار چشم  انقلاب شدند.

اهداف انقلاب بنا بود متوجه مبارزه با استکبار داخلی همزمان با مبارزه با استکبار جهانی شود، ولی همچنان شاهد مسئولینی هستیم که در زمین دشمن بازی می‌کنند و این یعنی نتوانستیم آنگونه که باید با استکبار داخلی مبارزه کنیم.
 

استکبار‌ستیزی امام در جهت کمک به محرومان بود

امام اگر از استکبارستیزی سخن می‌گفت، به جهت احقاق حقوق تضییع شده محرومان و مستضعفان جامعه بود. ایشان همین رفتار را بعد از انقلاب نیز ادامه دادند. امام می‌فرمود: «گمان نمی‌کنم عبادتی بالاتر از خدمت به محرومین وجود داشته باشد.» (7)و یا می‌فرمود که به مستضعفان و مستمندان و زاغه نشینان که ولی‌نعمت ما هستند خدمت کنید.(8)

یکی از سخنان مهم رهبر فقید انقلاب این بود که ثروتمندان هرگز به خاطر تمکن مالی خود، نباید در حکومت و حکمرانان و اداره کنندگان کشور اسلامی نفوذ کنند و مال و ثروت خود را به بهانه فخرفروشی و مباهات قرار بدهند و به فقرا و مستمندان و زحمتکشان، افکار و خواسته‌های خود را تحمیل کنند.(9)

اما امروز آمارها حاکی از این است که استکبارستیزی در خارج از کشور و در مواجهه با مصادیق خارجی آن موفق‌تر عمل کرده است. مرکز آمار ایران نرخ بیکاری سال 96 را فقط در گروه سنی جوانان ١٥ تا ٢٩ ساله ٢٦/٤ درصد اعلام کرد؛ (10) گفته می‌شود یک پنجم جمعیت کشور حاشیه‌نشین هستند (11) و یا در سال‌های 80 تا 91 نشان می‌دهد که 41079 نفر (مرد و زن) در کشور اقدام به خودکشی کرده‌اند؛ همچنین دو میلیون و ۸۰۸ هزار نفر به‌عنوان آمار رسمی مصرف‌کنندگان مستمر موادمخدر در کشور اعلام شد. (12)

بنابر این باید نقاط ضعفی که وجود دارد و یا حوزه‌هایی که مورد حمله دشمن قرار گرفته را ترمیم کنیم و با گذر از مراحل تمدن‌سازی نوین اسلامی و با کمک به توسعه بیداری مردم جهان، شر استکبار و سلطه را از جهانمان کم کنیم. شکست استکبار قطعی است و این وعده خداوند است؛ البته به شرط آن که خود مردم خواهان تغییر اوضاع باشد؛ چراکه «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ».

پی‌نوشت‌ها:
[1]  نوح/ 7
[2]فصلت/15
[3]فاطر/42 و 43
[4] شعرا/54
[5]مومنون/47 و 48
[6]سخنرانی در تاریخ 14/8/76
[7]صحیفه امام، ج‏20، ص: 342
[8]صحیفه امام، ج‏18، ص: 38
[9]صحیفه امام، ج‏20، ص: 340
[10]نرخ بیكاری بهار ١٣٩٦/مرکز آمار ایران
[11]یک پنجم جمعیت کشور حاشیه نشین هستند/خبرگزاری مهر
[12]۴۰درصد جمعیت ایران زیر خط فقر /سایت اقتصاد آنلاین
[13] رعد/11