آینده از آن کسانی است که انتخاب می‏کنند کجا باشند، کجا بروند، چگونه بروند و کدام راه را انتخاب کنند.

رشد:
ابتدا از تعریف رشد شروع می‏کنیم رشد یک اصطلاح زیست شناختی است که به رشد جسمی اطلاق می‏شود. ولی این اصطلاح در روان‏شناختی مفهومی نارساست چرا که تحول روانشناختی آدمی مورد نظر است. بدین معنا که تحول فکری، تحول عاطفی و تحول راهبردها برای تقلید از محیط مورد توجه می‏باشد. رشد و پرورش خلاقیت هم یک تحول روانشناختی می‏باشد نه زیست‏شناختی. برای درس دادن به کودکان، کار کردن با آنها و حتی دوست داشتن آنها و فهم تحول ذهنی آنها الزامی است. بسیاری از والدین و معلمان نگرانی دارند که رفتار کودکشان به‏ هنجار نباشد: آیا بچه من حالا باید راه برود؟ چگونه است که بچه من خوب نقاشی می‏کند اما ریاضیاتش خوب نیست؟ آیا کودک من با هوش است؟ به‏ هنجاری چیست؟ جواب مشخصی برای موارد بالا وجود ندارد، اما خطوط راهنمایی برای شناخت سازش یافتگی‏ های کودک وجود دارد که می‏تواند رشد ذهنی کودک را مشخص نماید.

هر رویدادی در زندگی دو بار اتفاق می‏افتد، یک بار در رویا و بار دیگر در عمل. در زمانه‏ای که روند تغییرات از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی و از نگرش کوتاه مدت به نگرش بلند مدت و از کار فردی به کار گروهی و از آموزش سنتی به آموزش الکترونیکی، به پیش می‏رود یادگیری و چگونه یاد گرفتن به مهارتی ضروری و انکار ناپذیر تبدیل شده است. بر همین اساس مدرسین سنتی آموزش دیگر یارا و توان رسیدن به سرعت سرسام آور تولید علم و اطلاعات و روش‏های نوین را ندارند و نیاز به آموزش مهارت جدیدی به نام یادگیری، یادگرفتن در هزاره جدید می‏باشد. تورنس (1968) در مطالعه ‏ای عوامل موثر در پرورش خلاقیت را، هوش، خانواده و ویژگی‏ های شخصیتی افراد ذکر کرده است.

می‏توان پرورش خلاقیت را به چهار بخش خانواده، فراگیر، مدرس و محیط آموزشی تقسیم کرد که به ترتیب اولویت هستند. خانواده ویژگی‏های ذاتی و شخصیتی را انتقال می‏دهد و محیط را برای تلاش و کوشش فرد مهیا می‏کند. مدرس در نشان دادن راه‏ها و قدرت تصمیم‏گیری و روش صحیح یادگیری به فرا‏گیر نقش پر رنگی دارد که بر روی آینده فرد تاثیرگذار است. داشتن تعداد کمی راه‏های مختلف فاجعه ‏آمیز است زیرا درهیچ روشی برای تدریس هیچ ماده درسی وجود ندارد که در مورد همه کودکان موفقیت‏ آمیز باشد. هر کودک خود به مدرسش چگونگی  یادگیری را نشان می‏دهد.

مدرسان برای اینکه  بتوانند کلاسی در جهت برانگیختن قوای خلاق فراگیر داشته باشند باید به نکات زیر توجه کنند.
آینده مکانی نیست که به آنجا می‏رویم، آینده جایی است که ما آن را می‏سازیم، راه‏ هایی که به آینده ختم می‏شوند یافتنی نیستند، بلکه ساختنی ‏اند به گونه‏ای که ساختن این راه ‏ها هم آینده و هم سازنده آن را به کلی دگرگون می‏کند.

باید از فراگیران بخواهیم خود مساله طرح کنند و به پاسخ آن بیندیشند.

در حین تدریس سوالات بحث برانگیز طرح نمایید.

از طرح سوال‏ هایی که تنها یک جواب معین دارد، در صورت امکان اجتناب کنید.

فعالیت تدریس را بر حسب تجارب قبلی پایه‏ریزی نمایید.

سعی کنید فراگیران ارتباط مسایل را با واقعیت‏ های زندگی درک نمایند.

فضای کلاس را برای فراگیران امن کنید زیرا امنیت ضامن خلاقیت است.

به فراگیران یاد دهید از طریق حفظ کردن اشعار، گزارش نویسی، خلاصه نویسی و …. حافظه خود را تقویت کنند، زیرا تقویت حافظه باعث تقویت خلاقیت می‏شود.

فراگیران را تشویق کنید تا به آیات الهی، موسیقی، سرود، اشعار خوب، سخنان خلاق و … با دقت گوش دهند.

فراهم کردن زمینه‏ ها و شرایطی که به تقویت فکر خلاق در مدارس منجر می‏شود دامنه وسیعی دارد که از تغییر در نگرش‏ها تا روش ‏ها امتداد می‏یابد برخی از روش‏ها را در زمان کوتاهی می‏توان عملی ساخت، ولی اکثریت آنها نیاز به تغییرات وسیع‏تر و پیش نیازهایی دارند.

آینده از آن کسانی است که انتخاب می‏کنند کجا باشند، کجا بروند، چکونه بروند و کدام راه را انتخاب کنند. آموزش موثر باید مهارت تصمیم‏گیری را برای فراگیر به گونه ‏ای فراهم کند که در موقعیت‏ های مختلف مانند انتخاب رشته درسی، انتخاب شغل، انتخاب محل زندگی و … بتواند از آن استفاده کند. افرادی که در تصمیم‏گیری موثر توانمند هستند دارای مهارت‏هایی مختلفی هستند. مهم‏ترین این مهارت ‏ها عبارتند از مهارت حل مسئله، مهارت تفکر انتقادی و خلاق، مهارت جمع‏ آوری و دستیابی به اطلاعات، مهارت ارزیابی و سنجش پیامدها، مهارت ارزشیابی اطلاعات و مهارت تجزبه تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت‏ها و تهدیدها. به یاد داشته باشیم، آینده مکانی نیست که به آنجا می‏رویم، آینده جایی است که ما آن را می‏سازیم، راه‏هایی که به آینده ختم می‏شوند یافتنی نیستند، بلکه ساختنی‏اند به گونه ‏ای که ساختن این راه‏ها هم آینده و هم سازنده آن را به کلی دگرگون می‏کند.

دکتر نیونوذری