مهارت های ارتباطی یکی از مهم ترین مهارت های زندگی است که اهمیت آن به هنگام ازدواج بیش از هر زمان دیگری مشخص می شود. جوانی که با عادات و سبک و شیوه زندگی خانواده خود خوگرفته و بزرگ شده است، باید پس از ازدواج پا به دنیای فرد دیگری بگذارد که او نیز با عادات، سبک و شیوه زندگی خانواده خود بزرگ شده است. تلاقی دو دیدگاه نسبت به زندگی باید در ازدواج نتیجه فرخنده ای داشته باشد وگرنه زندگی مشترک و کانون خانواده که قرار است سبب آرامش زوج ها باشد، به محلی برای منازعه و درگیری آن ها می انجامد. از همین رو و بنا به تقاضای خوانندگان صفحه، بارها درباره اهمیت مهارت های ارتباطی در دوران عقد سخن گفتیم. با بررسی اتفاقاتی که در سال های اولیه زندگی مشترک رخ می دهد، می توان دریافت متاسفانه بیشتر زوج ها بدون آگاهی و شناخت نسبت به مسیری که باید بپیمایند و فراز و فرودهای آن، تنها به صرف داشتن علاقه و از آن چه به عنوان مشترکات از آن یاد می کنند، به عقد هم درمی آیند و ناغافل هسته اولیه تمامی مشکلات را تشکیل می دهند. کسب مهارت های ارتباطی می تواند به چنین جوانانی کمک کند تا هم در انتخاب همسر آینده دقت نظر بیشتری به خرج دهند و هم برای شروع زندگی مشترک توان کنار زدن مشکلات کوچک و بزرگ را داشته باشند. شناخت بهتر همسر، آموزش و یادگیری مهارت ارتباطی، ابراز و ارضای عواطف و احساسات، رسیدن به تفاهم و توافق و همدلی برای تشکیل زندگی موفق، مهم ترین اهداف زوج ها در دوران عقد است.

اما تمامی این اهداف در صورتی میسر می شود که زن و مرد هر یک خود را مقید به انجام تعهدات اولیه کرده باشند. تعهداتی نظیر پای بندی به همسر، وفاداری و صداقت، احترام به حقوق قانونی همسر و غیره. سپس زوج ها در ابتدای راهی قرار می گیرند که تکلیف زندگی آن ها را به میزان زیادی مشخص می کند. شاید بتوان گفت مهم ترین نکته در مهارت های ارتباطی زوج ها، رعایت اخلاق است. اهمیت این امر به حدی است که دکتر مصطفی اقلیما رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران آن را به عنوان شاه کلید روابط زن و مرد مطرح می کند که در سایه آن زوج ها می توانند با یکدیگر روابط سالم و مثبتی داشته باشند. وی در توضیح رعایت مسائل اخلاقی در دوران عقد می گوید: وقتی می گوییم زوج ها باید در ارتباطات خود اخلاق را رعایت کنند، در واقع از زنجیره گسترده ای از مشکلات ریز و درشت در این دوران که می تواند به بدنه ازدواج صدمه جدی برساند، جلوگیری کرده ایم. فقط و فقط در سایه پای بندی به اخلاق است که می توان از زوج ها توقع رفتارهای شایسته و صحیح را داشت. به عبارتی اگر اخلاق را از این دوران حذف کنیم، نمی توانیم هیچ انتظاری از آن ها داشته باشیم. یکی از بارزترین ویژگی های مثبت که در سایه پای بندی به مسائل اخلاقی حاصل می شود، امانت داری و رازداری است. زوج های جوان باید بدانند که از لحظه ازدواج باید رازدار همسر خود باشند و با وجود صمیمیت و یکدلی با خانواده خود نباید، رازهای همدیگر را فاش کنند. آن ها باید امانتدار خوبی باشند و این خصلت خود را در عمل به اثبات برسانند تا زمینه تفاهم و همدلی و یکرنگی در آن ها فراهم شود.وفاداری و صداقت در رفتار و گفتار، حفظ حریم خانواده و کنترل نگاه های حرام به زنان و مردان دیگر، چندین گام آن ها را به سوی زندگی مشترک موفق نزدیک می کند.جوانان باید آگاه باشند که وفاداری و صداقت فقط در بیان عشق کافی نیست بلکه باید در عمل رفتارهای صادقانه و وفادارانه نسبت به یکدیگر داشته باشند، زیرا فقط در سایه صداقت است که اعتماد به وجود می آید. هم چنین داشتن وقار و متانت، کمک معنوی به یکدیگر، توجه به زمان حال، رعایت آداب سخن گفتن و داشتن تمکین و تواضع در برابر همسر از ویژگی های مثبت یک زوج بااخلاق است.دکتر اقلیما بار دیگر به آموزش مهارت های ارتباطی به زوج های جوان اشاره می کند و ادامه می دهد: آن چه ما را به اشاره به تک تک این ویژگی ها که به ظاهر بسیار سهل الوصول و ساده است برمی انگیزد، شمار روزافزون طلاق در کشور در سال های اولیه زندگی است. توجه داشته باشید که بیشتر زوج هایی که پس از اندک زمانی از ازدواج به فکر طلاق می افتند، در واقع از آموزش ندیدن این مهارت های ارتباطی رنج می برند. از این رو مشاوران و مددکاران تلاش می کنند پس از آموزش مهارت های ارتباطی، زوج ها را با آن چه پیش رو دارند آماده کنند و تصویر واقع بینانه ای از زندگی مشترک در اختیار آن ها قرار دهند.در این دوران همسران باید با آداب و رسوم همسر و خانواده وی آشنا شوند و دیدگاه های خودشان را به خانواده طرف مقابل نزدیک کنند. در این مدت زوج ها با وظایف همسرداری آشناتر می شوند و با استفاده از تجربه دیگران در پی یافتن نقاط مشترک بین خود و خانواده هایشان برمی آیند. در صورتی که زوج های ناآگاه بر تفاوت ها پافشاری می کنند و آن ها را بزرگ جلوه می دهند. پذیرش تفاوت ها یک اصل است. هم زوج ها و هم خانواده ها وظیفه دارند برای شروع یک زندگی مشترک تفاوت ها را به چشم پیشرفت نگاه کنند. هم چنین بی اعتنایی به دخالت های دیگران، تجسس نکردن بیهوده در مسائل شخصی و خانوادگی دیگران، تقویت احساسات خوشایند و کنترل احساسات ناخوشایند و کسب مهارت برای حل مشکلات از سوی دیگر ابراز علاقه کلامی و غیرکلامی، خرید هدیه یا برگزاری مهمانی بدون اطلاع قبلی می تواند پیوند ازدواج آن ها را محکم تر از گذشته کند.با این همه نمی توان از آسیب هایی که دوران عقد دارد، بدون اعتنا گذشت. در دوران عقد بنا به ماهیت آن و مسائلی که پیشتر بارها ذکر کردیم، احتمال دارد مشکلات عدیده ای ایجاد شود که فقط با کسب مهارت های ارتباطی و آمادگی زوج ها برای حل آن و حمایت خانواده ها، قابل رفع است. این آسیب ها از جنبه های متفاوتی قابل بررسی است از جمله آسیب های اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی و روحی- روانی.دکتر اقلیما در توضیح این آسیب ها می گوید: در بعد اخلاقی شکسته شدن حریم ها بدترین اتفاقی است که ممکن است برای زوج های جوان در دوران عقد بیفتد. فشار اقتصادی و فشار روحی- روانی مثل خستگی، دلزدگی، ترس از آینده، سوءظن، تردید و اضطراب های گاه و بی گاه می تواند به ارتباط سالم زوج ها صدمه بزند. از سوی دیگر طرد شدن از خانواده، احتمال بارداری، عروسی زودهنگام، ترس از سرزنش دیگران، احتمال جدایی و آمادگی نداشتن زوج ها، از نظر روحی- روانی برای شروع زندگی مشترک می تواند به ارتباط سالم آن ها صدمه جدی بزند. توجه داشته باشید هر یک از موارد مذکور می تواند به بخشی از فرآیند ارتباط صدمه بزند که مجموعه آن ها به، به بن بست کشیده شدن ارتباط زوج ها و در نهایت طلاق منجر می شود. از همین رو، توجه به تک تک این موارد هرچند بسیار ساده و طبیعی به نظر می رسد اما در پیش گیری از بسیاری از مشکلات در دوران عقد موثر است