تنش‌های سیاسی در دنیای مجازی

بحث ربات‌ها در توییتر از زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا چالش برانگیز شد، چرا که دانشگاه کالیفرنیا در آن زمان گزارش داد که 19 درصد از کل توییت‌های انتخاباتی توسط اکانت‌های "بات" ارسال می‌شوند.

"آغاز جنگ توییتری"؛ این عنوانی است که اخیرا در فضای مجازی موج گسترده‌ای را راه‌اندازی کرده است. توییتر که طی سال‌های گذشته، بیشترین سهم از تاثیرگذاری در حوزه‌های سیاسی-اجتماعی را به خود اختصاص داده است، اینک تنها با 280 کاراکتر در هر پُست، سعی در جهت‌دهی خاص این فضا دارد.
 

آغاز جنگ روانی

شاید بتوان نخستین جرقه‌های آشکار جنگ روانی را در سال‌ 2003 و حمله‌ی آمریکا به عراق مشاهده کرد. روزهایی که رسانه‌ها به این جنگ جهت‌دهی کرده و نقش بسزایی در نمایش آن به جهانیان ایفا می‌کردند، تاجایی که به دلیل نقش گسترده رسانه‌ها در تحقق استراتژی دولت ایالات متحده، آن‌ها به یکی از بازوان اصلی در این جنگ تبدیل شدند. آمریکایی‌ها از انواع کاربردهای رسانه‌ای، از انتشار شایعه تا تحریف تصاویر جنگ استفاده کرده و بیشترین بهره را از این روند دریافت کردند و همین خروجی مطلوب بود که جنگ روانی را بیش از پیش مورد توجه دولت‌مردان جهانی قرار داد.

از آن زمان تمامی دولت‌های جهانی، یکی از ارکان اصلی پیش‌برد اهاف خود را بر پایه‌ی اصول جنگ روانی و استفاده از انواع رسانه‌ها گذاشتند و با با روی کار آمدن انواع شبکه‌های اجتماعی، بالاخص شبکه‌ها و پیام‌رسان‌های تلفن همراه همچون؛ اینستاگرام و تلگرام، این جنگ وارد فاز نوینی شد که از تاثیر و سرعتی بیش از پیش برخوردار بود.

اشاعه‌ی خشونت

گستردگی فضای مجازی و بهره‌گیری از این رسانه‌ها در عرصه‌ی سیاسی، کنترل آن را تا حد زیادی از دست خارج کرد تا جایی که در موارد بسیاری شاهد جولان‌دهی شبکه‌های مجازی و پیام‌رسان‌ها بر خلاف امنیت ملی بودیم. از حمایت مدیر تلگرام در حمله‌ی تروریستی گروه تکفیری داعش به مجلس شورای اسلامی ایران و حرم مطهر امام خمینی(ره) گرفته تا ترویج خشونت این پیام رسان در دوره‌ی اغتشاشات زمستان 96 و حمایت از دراویش گنابادی.

این موارد در برهه‌ای اتفاق افتاد که مسئولین جمهوری اسلامی از مدیر تلگرام درخواست کرده بودند که برای جلوگیری از اشاعه‌ی خشونت، کانال‌هایی که مضامین خشونت‌آمیز دارند را از دسترس خارج کنند، اما در اقدامی غیرمنتظره مشاهده شد که نه تنها سدی در برابر این موج خشونت‌بار ایجاد نشد، بلکه حمایت‌هایی نیز از نوع فعالیت‌ آ‌ن‌ها صورت گرفت.

باید توجه داشت، این روند که با دستور مستقیم و حمایت‌های مالی غربی‌ها، به‌ویژه آمریکا اِعمال می‌شد، به همین‌جا خاتمه نیافت؛ چرا که با از دسترس خارج شدن برخی حساب‌های کاربری توئیتری که اغلب مضامین انقلابی و مبارزه با استکبار داشت، موج جدیدی از اعتراضات مجازی به راه افتاد.

این در حالی است که حساب کاربری افرادی که سعی در اشاعه‌ی خشونت و تروریسم دارند همچنان باز بوده و فعالیت آن‌ها رو به افزایش است. در این راستا می‌توان به فعالیت توییتری حساب‌هایی اشاره کرد که طی ماه‌های اخیر علیه جمهوری اسلامی ایران راه‌اندازی شده و اهداف کشورهای عربی را در حوزه‌ی ایران هراسی دنبال می‌کنند. صفحه‌ی توییتری "گروه تکفیری داعش" و "گروهک منافقین" از شاخص‌ترین این حساب‌ها به‌شمار می‌روند.

حائز اهمیت آنکه، گردانندگان شبکه‌ی اجتماعی توییتر اعلام کرده‌اند که مبارزات تروریستی در این شبکه، از سال 2015 آغاز شده و تاکنون بیش از 1 میلیون و 200 هزار حساب که در راستای تروریسم جهانی فعالیت داشته‌اند را حذف کرده‌اند! این در حالی است که این بسیاری از اعضای تروریستی در توییتر فعالیت دارند و حساب‌های کاربری مبارزان با تروریسم مسدود می‌شود. این جریان نشان‌دهنده‌ی آن است که تعریف غرب از تروریسم متفاوت بوده و هر فرد و یا گروهی که آن‌ها را از اهداف استکباری‌شان دور کند تروریست نامیده می‌شود.

ایران‌هراسیِ توییتری

در این میان نباید از حساب‌های جعلی و ربات‌هایی که در این فضا فعالیت می‌کنند نیز غافل شد، چرا که گروهی که سعی در تخریب اسلام و گسترش ایران‌هراسی دارند با راه‌اندازی حساب‌های جعلی و ربات‌گونه، در تلاش هستند تا اولا جمعیت مخالفان با اسلام و جمهوری اسلامی را بسیار گسترده جلوه دهند، ثانیا پیگیری مدیریت این صفحات را سخت و غیرممکن کنند.

حدودا از یک ماه گذشته و هم‌زمان با تصمیمات ضد ایرانی دولت آمریکا، صدها حساب کاربری ایرانی در توییتر به بهانه‌ی محتوای خشونت‌بار و توهین‌آمیز مسدود شد که با واکنش‌های فراوانی همراه بود چرا که این روند نقض آشکار حقوق بشری و استفاده‌ی آزاد و صحیح از رسانه‌ می‌دانند. این موضوع تا آنجا اهمیت پیدا کرد که "محمد جواد ظریف" وزیر امور خارجه کشورمان در واکنشی خطاب به مدیر این شبکه‌ی اجتماعی نوشت:

"توییتر حساب کاربران واقعی ایرانی شامل مجری‌های تلویزیونی و دانشجویان را با فرض اینکه که بخشی از یک عملیات نفوذ هستند بست. چطور است به ربات‌های واقعی! در تیرانا که برنامه تبلیغی تغییر رژیم در ایران که از واشنگتن هدایت می‌شود را نشخوار می‌کنند، نگاهی بیاندازید؟"

باید توجه داشت که پیش‌تر نیز، "توییتر" در پی ادعایی مبنی بر اقدامات مداخله جویانه روسیه در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، متهم به حمایت و اجازه‌ی سوءاستفاده از پلت‌فرم این فضا شده بود که این موضوع با اعتراضات گسترده‌ی دولت‌ها مواجه شد که نهایتا، بنا به ضرورت و فشارهای سیاسی، توییتر بسیاری از اکانت‌های مداخله‌گر و مخرب را مسدود و یا به حالت تعلیق درآورد. اینک باید منتظر واکنش مدیر این شبکه‌ی اجتماعی در برابر اعتراض به بسته‌ شدن حساب کاربران ایرانی و اجازه فعالیت ربات‌ها و حساب‌های مخرب باشیم.