بسیاری از ما این‌طور گمان می‌کنیم که کودکان، هیچ‌گونه محدودیتی در خوردن و آشامیدن ندارند، زیرا در ابتدای زندگی هستند و هیچ‌یک از بیماری‌هایی که تهدید دوران بلوغ و بزرگسالی به حساب می‌آید، در آن‌ها وجود ندارد. هرچند که این نکته را نمی‌توان چندان هم دور از حقیقت دانست، اما با این حال مطالعات نشان می‌دهد که بسیاری از بیماری‌های مزمن نظیر چاقی مفرط، از ابتدای دوران کودکی شروع به بروز و ظهور می‌کنند.

چاقی در کودکی مشکلات و بیماری‌هایی را به همراه خواهد آورد که کیفیت زندگی فرد را در بزرگسالی کاملا تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما خوشبختانه تحقیقات معتبری وجود دارد که نشان می‌دهد راه‌های موثری برای مقابله با اضافه وزن و چاقی مفرط در دوران کودکی وجود دارد. به طور خاص، دو بررسی نشان داده است که تغییر در رژیم غذایی، ورزش و رفتارهای محیطی، می‌تواند "کاهش کوچکی اما مهم در اندازه‌ی جرم بدن" در کودکان مدرسه‌ای داشته و در مقایسه بسیار مؤثرتر و بهتر از دوره‌ی نوجوانی عمل خواهد کرد.
مشکل چاقی در دوران کودکی، همانند دوران بزرگسالی، یکی از مشکلات جدی و عدیده موجود در کشورهای گوناگون دنیا به شمار می‌آید. در آخرین آمارهای ارائه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، این‌طور تخمین زده شده که بیش از 41 میلیون کودک زیر 5 سال در سرتاسر دنیا دارای اضافه وزن هستند. این امر تنها آن‌ها را در معرض ابتلا به عوارض و مشکلاتی همانند دیابت، فشارخون بالا، مشکلات خواب و آسم قرار نمی‌دهد، بلکه علاوه بر این‌ها، می‌تواند تأثیرات منفی بر اعتماد به نفس کودکان داشته باشد که این معضل، خود سبب بروز مشکلات سلامت روان و کاهش کیفیت زندگی در آینده این کودکان خواهد بود.
توجه داشته باشید که این مشکل تنها مختص به یک دوره از زندگی نخواهد بود، بلکه تحقیقات نشان می‌دهد که در کودکان دارای مشکل اضافه وزن و چاقی، احتمال بیشتری وجود دارد که این حالت را تا دوره‌ی بزرگسالی خود نیز به همراه داشته باشند و این امر خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها نظیر سرطان‌ها، سکته مغزی و همچنین کاهش امید به زندگی را به دنبال خواهد داشت.
در این پژوهش، نویسندگان بیش از صد مطالعه را بررسی نموده‌اند که در آن به تأثیر مداخلات شیوه زندگی بر روی به ترتیب دو گروه سنی 6 تا 11 ساله و همچنین نوجوانان 12 تا 17 ساله پرداخته‌اند.

هرگز برای شروع عادات غذایی سالم زود نیست

در گروه سنی جوان‌تر، محققان به بررسی 70 مطالعه‌ی انجام شده در این گروه سنی 6 الی 11 سال که شامل بیش از 8 هزار کودک بود پرداختند. در بیشتر موارد، اکثریت مطالعاتی که در این رده سنی صورت گرفته، در کشورهای ثروتمند بوده و والدین کودکان نیز در غالب آن‌ها دخیل بوده‌اند. البته که این مداخلات بر روی نتایج تحقیقات اثربخش نبوده، اما محققان خاطرنشان کردند والدین می‌توانند اثرات مثبتی بر عادات غذای کودک خود داشته باشند، زیرا آن‌ها کسانی هستند که عمدتاً غذاهای سالم را به فرزندانشان ارائه داده و از آن‌ها می‌خواهند که فعالیت بیشتری داشته باشند. این امر، همراه با مداخلات شیوه زندگی به آن‌ها کمک می‌کند تا بهتر غذا بخورند و فعال‌تر باشند و در محیط‌های مختلف همانند مدرسه، جلسات مراقبت‌های بهداشتی و حتی در جامعه، اثرات بسیار مفیدی را برایشان به همراه خواهد داشت.

به عقیده‌ی محققان: "به طور کلی، در گروه سنی 6 تا 11 سال، در مقیاس کوتاه مدت، کاهش جرم بدنی وجود دارد"
این بررسی همچنین به مطالعات انجام شده در مورد نوجوانان 12 تا 17 ساله نیز پرداخت که شامل 44 مطالعه با کمتر از 5 هزار شرکت کننده بود. همانند مطالعاتی که برای گروه جوان‌تر صورت گرفته بود، مشاهده گردید که عمده‌ی شرکت کنندگان این بخش نیز از کشورهای توسعه یافته و پیشرفته بوده‌اند. با این حال، برخلاف گروه جوان‌تر، جایی که ترکیبی از رژیم غذایی، ورزش و مداخلات رفتاری نتایجی را در کوتاه مدت حاصل می‌نمود، شرکت کنندگان در این گروه سنی کاهش وزن بدن را بخصوص در طول دوره‌های طولانی‌تری حفظ کردند. این یعنی نوجوانانی که تجربه‌ی تغذیه مرتب و سالم و شیوه زندگی فعال را دنبال می‌کنند، بر طبق انتظار باید کاهش بیشتری در جرم بدن داشته باشند.
در حالی که محققان در مورد نتایج این بررسی دیدگاه مثبتی دارند، اما هشدار داده‌اند که این عادات، تهدید چاقی را به طور کامل حذف نمی‌کنند و این عارضه یک مشکل پیچیده و فزاینده به شمار می‌آید.
 

ایجاد عادت

البته، بین درک این موضوع که یک رژیم غذایی سالم و ورزش می‌تواند بسیار مفید باشد در بزرگسالان و ایجاد این نگرش در کودک، تفاوت بسیار زیادی وجود دارد. با این حال، به عقیده‌ی محققین، یکی از راه‌هایی که برای جلب علاقه کودکان به خوردن غذاهای سالم و جذب آن‌ها در این روند وجود دارد، اجازه دادن به آن‌ها برای حضور در آشپزخانه و کمک کردن در هنگام آشپزی است. به نظر دانشمندان تجربه نشان داده است که کودکان در هنگام تهیه وعده‌های غذایی، تمایل بیشتری برای خوردن غذاهای سالم از خود نشان می‌دهند. آن‌ها در این پروسه، تفاوت بین مواد غذایی خانگی و مواد غذایی فرآوری شده را مزه کرده و در نتیجه این کار باعث می‌شود تا تنوع بیشتری در رژیم غذایی آن‌ها ایجاد شود.

برخی از فعالیت‌های آشپزی که کودکان می‌توانند در انجام آن کمک کنند عبارتند از:
* جمع‌آوری مواد و چیدن گیاهان
* آماده‌سازی مواد ساده، همانند کندن گل کلم و یا گل کلم بروکلی، یا استفاده از یک چاقوی بچه برای برش سبزیجات نرم و قارچ
* اندازه‌گیری مواد تشکیل دهنده، مخصوصاً برای پخت
* مرتب کردن آشپزخانه پس از آشپزی

برای اکثر مردم، تمایل به انتخاب مواد غذایی که پروسه‌ی آماده‌سازی و تهیه‌ی آن‌ها ساده بوده و با آرامش بتوان آن‌ها را تهیه کرد بسیار قوی است. با این حال، صرف زمان برای تهیه غذای تازه، صرفاً یک فعالیت ارزشمند نیست که در آن‌ کودکان بتوانند با والدین خود مدت زمانی را صرف کنند، این کار یک راه برای پرورش علاقه به مصرف غذای سالم در کودکان در درازمدت به حساب می‌آید.