احتکار و گرانی‌ها به بی‌زبانانی که نمی‌توانند در مقابل این ظلم اعتراضی داشته باشند هم رسیده است؛ کودکان و نوزادانی که به تازگی پا در عرصه این جهان خاکی گذاشته‌اند.

این روزها، روزهای بسیار سختی است که مردم با آن دست و پنجه نرم می‌کنند؛ روزگار پر از استرس و نگرانی از جهتی به دلیل سوء مدیریت از جانب دولت و همکارانشان و از جهت دیگر به دلیل سوء‌استفاده گروهی که از بطن خود مردم عادی هستند و تفاوتشان در نبود یا کمرنگ بودن وجدان آن‌ها است، وجدان‌هایی که از این وضعیت بحرانی به نفع جیب‌های خود و بالا بردن صفر پول حساب‌های بانکی‌شان در قبال مردم سرکوب شده است.

بالارفتن قیمت خودرو با احتکار هزاران خودرو صفر داخلی، افشای احتکار میلیاردی دختر وزیر و همه و همه نشان از همین خاموش شدن وجدان گروهی از انسان‌ها است که گوششان دردها و گرفتاری‌های مردم را نمی‌شنود و چشمشان استرس‌ها و نگرانی‌ها را نمی‌بیند و قلب‌هایی که برای این همه مشکلات حتی شکافی بر نمی‌دارد؛ «خَتَمَ عَلَی سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَی بَصَرِهِ غِشَاوَهً (1) خَتَمَ اللَّهُ عَلیَ قُلُوبِهِمْ وَ عَلیَ سَمْعِهِمْ وَ عَلیَ أَبْصَرِهِمْ غِشَاوَةٌ» (2)
 

احتکار؛ کودکان را هم درگیر کرد

بدتر و شقی‌تر این که این احتکار و گرانی‌ها به بی زبانانی که نمی‌توانند در مقابل این ظلم اعتراضی داشته باشند هم رسیده است؛ کودکان و نوزادانی که به تازگی پا به این جهان خاکی گذاشته‌اند؛ به اقلام اولیه برای زندگی ابتدایی کودکان مظلوم هم رحم نکرده و آن را هم در خود تنیده است.

به واقع این داستان‌ها چه معنا و مفهومی می‌تواند در جامعه‌ای که نام اسلام و مسلمانی را با خود به همراه دارد، داشته باشد؛ احتکاری که در روایات تحت عناوینی چون «المحتکر ملعون» و «المحتکر کالملحد»، مورد لعن خداوند، پیامبر و ائمه اطهار (علیهم‌السلام) قرار گرفته است.
 

چرا با احتکار انقدر تند برخورد می‌شود؟

اما اینکه چرا انقدر موضوع احتکار و فرد محتکر در روایات با تعابیر تندی از آن‌ها یاد شده، را می‌توان از نتایجی که پیرو آن برای افراد جامعه و جهتی که جامعه به سمت آن سوق داده می‌شود، دانست.

در این رابطه و آسیب‌هایی که این عمل برای جامعه به همراه دارد، توجه شما را من باب نمونه به گفتارها و درد و دلهای اخیر والدینی که زبان گویای مصرف‌کنندگان اصلی پوشک، اقلامی که در بازار آشفته این روزها رنگ احتکار را به خود دیده است، جلب می‌کنم؛ مادر کودک 2 ساله‌ای می‌گوید: «پوشکی را پیش از عید نوروز ۱۷ هزار تومان می‌خریدیم. اما حالا قیمتش به ۴۰ هزار تومان رسیده است.»

خانم جوادی، از اهالی مشهد می‌گوید: «به‌خاطر سلامتی فرزندم مجبورم دقیقاً همان سایز و برند پوشک را بخرم که کودکم به آن عادت کرده و پوستش نسبت به آن حساسیت نشان نداده است. برای پیدا کردن پوشک مناسب، چندین برند را امتحان کرده‌ایم و حالا تغییر آن برایمان دشوار است، حتی اگر قیمتش سه برابر شود.»

به واقع چه بلایی بر سر مردم در حال آوار شدن است؟ مسئولین چه می‌کنند؟ چرا جامعه روز به روز در حال فرو رفتن در منجلابی است که کسی جرأت رهایی از آن را ندارد؟

نگهداری طعام یا اجناس ضروری مردم برای گران‌فروشی

احتکار به معنای نگهداری طعام یا اجناس ضروری مردم برای گران فروشی است و محتکر، کسی را می گویند که ارزاق عمومی و لوازم ضروری مردم را برای رسیدن به پول بیشتر، انبار نموده و از عرضه کردن به موقع آن خودداری می‌نماید. (3)
در منفور بودن این عمل همین روایت می‌تواند کافی باشد که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «لَئِنْ یلْقی اللَّهُ الْعبدَ سارِقاً احَبُّ الَی منان یلْقاهُ قَدْ احْتَکرَ طَعاماً ارْبَعینَ یوماً».(4) اگر بنده‌ای در حال سرقت از دنیا برود و خدا را ملاقات کند، برای من بهتر است از این که خدا را ملاقات کند در حالی که طعامی را احتکار کرده باشد.

در روایتی نیز امیرالمؤمنین علی علیه السلام می‌فرمایند: اَلاِحْتِکَارُ شِیمَةُ اَلْفُجَّارِ شِیَمُ اَلْأَشْرَار؛ احتکار، خلق و خوی فاجران بدان است. (5)
در واقع احتکار نه تنها پایمال کننده حقی از حقوق افراد است، بلکه بر اثر وجود پول، یعنی وسیله مبادله کالا در دست مردم، با نبودن کالا در بازار یا کمبود آن، موجب تورم می‌شود که از مفاسد بسیار خطرناک اجتماع است و در صورت ادامه آن، آثار ناهنجاری را به دنبال دارد که در نهایت منجر به اختلال در جامعه و گسترش دایره فساد خواهد شد.

برخورد با محتکر در قانون جایگاه وسیعی دارد

این در حالی است که برخورد با محتکر در قانون جایگاه وسیع و برخوردی شدید دارد چنانچه بسیاری از کارشناسان بر این باورند که اگر برخوردهای قانونی، سریع، به‌موقع و متناسب با جرم صورت گیرد، تا این میزان شاهد وقوع جرائم در جامعه نخواهیم بود. در حقیقت مساله کمبود یا نقص قوانین مطرح نیست بلکه موضوع اصلی، نحوه عمل به قوانین است.
بر این اساس، اگر با محتکران به موقع و با قاطعیت برخورد می‌شد، به طور قطع امروز شاهد وقوع این جرم از سوی مجرمان نبودیم و بازار به دلیل احتکار تا این میزان آسیب نمی‌دید.

پی نوشت:
1- آیه 23، جاثیه
2- آیه 6،بقره
3- این معنا از احادیث نیز استفاده مى‏شود. وسائل الشیعه، ج 12/ 315 ..
4- سفینة البحار، ج 1/ 291؛ وسائل الشّیعه، ج 17، ص 425 ..
5- غرر الحکم و درر الکلم، ج 1، ص 474