باورهای اشتباه علمی که شاید شما هم به آن ها اعتقاد دارید

گاهی سرعت پیشرفت علم بسیار بیشتر از سرعت تغییر کتاب های درسی است. به علاوه، برای معلم ها راحت تر است که توضیح ساده شده ای از واقعیات علمی را به دانش آموزان خود ارائه دهند تا آنکه بخواهند به طور کامل در مورد آن ها توضیح بدهند. به همین دلیل گاهی چیزهایی که در مدرسه آموخته ایم یا باور عمومی هستند، در حقیقت کاملا اشتباهند. در ادامه به تعدادی از این باورهای غلط علمی درباره ی انسان و حیوانات می پردازیم.

۱- انسان ها تکامل یافته ی شامپانزه ها هستند

این ذهنیت که انسان تکامل یافته ی شامپانزه است، تصور نادرست رایجی درباره ی نظریه ی تکامل است. داروین هرگز ادعا نکرد که انسان ها تکامل یافته ی شامپانزه های امروزی هستند. در حقیقت، او معتقد بود با توجه به شباهت های زیادی که میان انسان، میمون و شامپانزه وجود دارد، حتما همگی آن ها یک دنیای مشترک داشته اند که میلیون ها سال پیش بر روی زمین زندگی می کرده.

اینکه انسان تکامل یافته ی شامپانزه است کاملا اشتباه است

۲- انسان در رأس زنجیره ی غذایی قرار دارد

گروهی از محققان فرانسوی دست به محاسبه ی دقیق جایگاه انسان در زنجیره ی غذایی زدند. نتیجه ی این ارزیابی آن بود که با توجه به عادت های غذایی انسان، جایگاه او نمی تواند بالاتر از ماهی های کولی یا خوک ها باشد. تنها حیوانی می تواند در بالاترین جایگاه زنجیره ی غذایی قرار گیرد که گوشت همه ی دیگر حیوانات شکارچی را مصرف کند. بنابراین به طور قطع این جایگاه متعلق به انسان نیست چون غذای او ترکیبی از گوشت و گیاه است.

این جایگاه متعلق به انسان نیست چون غذای او ترکیبی از گوشت و گیاه است

۳- سگ ها و گربه ها کور رنگ هستند

تصور رایج این است که سگ ها و گربه ها دنیا را سیاه و سفید می بینند. این تصور اشتباه به دنبال آزمایشی در سال ۱۹۱۵ شکل گرفت که در جریان آن محققان موفق نشدند تفکیک کاغذ رنگی از کاغذ خاکستری را به گربه های مورد آزمایش آموزش دهند. اما آزمایشات بعدی نشان داد گربه ها توانایی تشخیص رنگ ها را دارند و تنها رنگ قرمز را نمی بینند یا کمتر از انسان ها می بینند. به همین ترتیب، سگ ها هم تنها تا حدودی کور رنگ هستند و فقط نمی توانند رنگ قرمز را از نارنجی تشخیص دهند، اما مشکلی در خصوص بقیه ی رنگ ها ندارند.

سگ ها نمی توانند رنگ قرمز را از نارنجی تشخیص دهند

۴- ما تنها پنج حس داریم

نظریه ی حواس پنجگانه ی انسان به ارسطو، فیلسوف شهیر یونانی منسوب شده است. اما این چیزی جز یک تصور اشتباه نیست. اگر حس شیوه ای برای مغز است تا درباره ی دنیای پیرامون اطلاعات کسب کند، بنابراین از بیشتر از پنج حس می توان نام برد. گرسنگی، تشنگی و درد هم اغلب در فهرست حواسی قرار می گیرند که به ما درباره ی وضعیت بدن مان اطلاعات می دهند. علاوه بر این، ما از قابلیت حساسیت به دما و گیرنده های فشار مکانیکی برخوردار هستیم. فهرست حواس ما، بسته به تعریفی که از حس مورد استفاده ی خود داریم، می تواند ادامه پیدا کند.

ما از قابلیت حساسیت به دما و گیرنده های فشار مکانیکی برخوردار هستیم

۵- تقسیم بندی های چشایی زبان

تصور رایج بر این است که زبان از نظر چشایی به چهار ناحیه ی شیرین، ترش، شور و تلخ تقسیم می شود و پرزهای چشایی هر یک از این نواحی تنها یک مزه ی خاص را تشخیص می دهند. اما این تصور اشتباه را باید برای همیشه فراموش کنید. در حقیقت، از نظر علمی ۵ مزه ی اصلی وجود دارد که همه ی قسمت های زبان قادرند همگی این مزه ها را تشخیص دهند. ایده ی تقسیم بندی چشایی زبان به سال ۱۹۰۱ باز می گردد و از آن زمان، نادرست بودن این ایده بارها ثابت شده است.

از نظر علمی ۵ مزه ی اصلی وجود دارد که همه ی قسمت زبان قادرند این مزه ها را تشخیص بدهند

۶- مصرف مواد قندی باعث بیش فعالی می شود

بسیاری از والدین معتقدند میان بیش فعالی کودکانشان و رژیم غذایی آن ها ارتباط وجود دارد اما حقیقت آن است که عمده ی پژوهش ها رابطه ای میان مصرف مواد قندی و رفتار فرد نیافته اند. علاوه بر این، در تحقیقات متعددی مشاهده شد وقتی والدین نمی دانستند که فرزندشان مواد قندی دریافت کرده است یا نه، تأثیراتی که تصور می کردند قند بر رفتار فرزندشان دارد را در آن ها مشاهده نمی کردند.

پژوهش ها رابطه ای میان مصرف مواد قندی و رفتار فرد نیافته اند

۷- لمینگ ها خودکشی دسته جمعی می کنند

یکی از رایج ترین شایعاتی که در مورد لمینگ ها وجود دارد این است که این حیوانات با پریدن از بالای صخره ها دسته جمعی خودکشی می کنند. در حقیقت، این تصور اشتباه بعد از پخش فیلمی مستند از کمپانی دیزنی به نام برهوت سفید در سال ۱۹۵۸ به وجود آمد که در یکی از صحنه های آن ها به نظر می آمد لمینگ ها به عمد خود را از بالای صخره ها به پایین پرت می کردند. لمینگ ها ممکن است از بالای صخره ها بپرند یا مسافت زیادی را شنا کنند اما تمام این کارها چیزی غیر از رفتارهای طبیعی آن ها در زمان مهاجرت نیست. در حقیقت این حیوانات برای آنکه مکانی بهتری برای زندگی پیدا کنند به صورت دسته جمعی مهاجرت می کنند.

لمینگ ها ممکن است از بالای صخره ها بپرند یا مسافت زیادی را شنا کنند

۸- شترمرغ ها برای پنهان کردن خود سرشان را در شن ها فرو می کنند

این تصور که شترمرغ ها زمانی که می ترسند سر خود را در شن ها فرو می کنند اشتباه است. در حقیقت، این پرندگان زمانی که احساس خطر کنند، سعی می کنند با دویدن از عامل خطر دور شوند و اگر نتوانند بدوند، خود را روی زمین می اندازند و آرام باقی می مانند. شترمرغ ها تنها زمانی سر خود را در شن ها فرو می کنند که می خواهند با بلعیدن شن و ریگ به گوارش خود کمک کنند یا در دوران تخم گذاری گودالی حفر می کنند و تخم هایشان را در آن می گذارند.

این که شترمرغ ها زمانی که می ترسند سر خود را در شن ها فرو می کنند اشتباه است

۹- ماهی گلی نمی تواند بیشتر از سه ثانیه چیزی را به خاطر بسپارد

معمولا کسانی که حافظه ی خوبی ندارند را به ماهی گلی تشبیه می کنند چون تصور رایج بر این است که این ماهی تنها تا سه ثانیه می توانند اطلاعات را به خاطر بسپارد. اما در آزمایشات متعددی مشاهده شد ماهی ای که به آن آموزش داده بودند به صداهای مشخصی واکنش نشان دهد، همچنان تا سه ماه بعد از این آموزش به صداها واکنش نشان می داد. ظاهراً ماهی گلی ها می توانند تا سه ماه اطلاعات را به خاطر بیاورند.

ماهی گلی ها می توانند تا سه ماه اطلاعات را به خاطر بیاورند

۱۰- بدن انسان قادر نیست سلول های مغزی جدید تولید کند

این یک تصور اشتباه و رایج است که بعد از مرگ سلول های مغز، سلول های جدیدی تولید نمی شود. اما تحقیقات متعددی نشان داده است مغز ما حتی در سنین بالا هم به تولید سلول های جدید ادامه می دهد که به این فرآیند عصب زایی یا نورژنز گفته می شود.

مغز ما حتی در سنین بالا هم به تولید سلول های جدید ادامه می دهد

۱۱- خون فاقد اکسیژن، آبی رنگ است

تصور اشتباهی وجود دارد که خون فاقد اکسیژن به رنگ آبی است. درست است که رگ های ما آبی رنگ به نظر می رسند اما تنها دلیل این مسأله نحوه ی بازتاب طول موج های مختلف نور از روی پوست ما است. در حقیقت، نور قرمز جذب اما نور آبی منعکس می شود.

نحوه ی بازتاب طول موج های نور از روی پوست در حقیقت، نور قرمز جذب اما نور آبی منعکس می شود

۱۲- شترها در کوهان هایشان آب ذخیره می کنند

درست است که شترها قادرند تا چندین روز بدون آب زنده بمانند اما نه به دلیل ذخیره ی آبی که در کوهان هایشان دارند. این تصور اشتباه است. شترها از کوهان های خود برای ذخیره ی بافت چربی استفاده می کنند، نه آب. این بافت چربی انرژی لازم برای شترها را تا چندین روز تأمین می کند، چون غذا در بیابان کمیاب است. در حقیقت، کلیه ها و روده های شترها هستند که توانایی زیادی در حفظ آب بدن این حیوانات دارند.

شترها از کوهان های خود برای ذخیره ی بافت چربی استفاده می کنند، نه آب.