اسراف و ریخت و پاش‌هایی که بعضاً در مسیر سفر خانه خدا در قالب خرید سوغاتی در بازارهای مکه و مدینه و یا بعد از بازگشت با گرفتن مراسم ولیمه آن هم با تشریفات و تجملات خاص؛ با توجه به وجود کودکان و خانواده‌هایی که در این شرایط سخت اقتصادی آرزوي يك شب سير خوابيدن را دارند، قطعا مطلوب نظر صاحب آن خانه‌ای که به دیدارش بوده‌اید نیست.

این روزها ایام سپری شدن حج تمتع است. بسیاری از خانواده ها به حکم استطاعت در حج، راهی خانه خدا شده اند، کسانی که تجربه این سفر معنوی را داشته اند این را تأیید می کنند که ابهت و عظمت این سفر با هیچ سفر دیگری قابل قیاس نیست.

خوشا به حال کسانی که این تجربه را داشته اند و از نزدیک به دیدار خانه خدا مشرف شده اند و با گذراندن این روزهای طلایی و کسب معنویت از این زیارت و دیدار ، با معنویتی خاص به شهر و دیارشان باز می گردند.

در میان این همه معنویت و و اتفاقات خوبی که برای زائران خانه خدا پیش آمده، مسائلی در باب تجملات و اسراف و تقیدات دنیوی هم وجود دارد که اگر نتوان با مدیریتی صحیح از آن ها عبور کرد، بسیار به جا و شایسته است که بگوییم: "ای قوم به حج رفته کجایید؟" شما مگر تا چندی پیش با ظاهری ساده، که نشان از سادگی و دوری از تجملات و زر و زیورهای دنیایی به لبیک گویان، گرد خانه خدا نچرخیدید؟
 

حج یک عمل دینی است

بعضی از ما فراموش کرده ایم که حج یک عمل دینی است، عملی که قرار است در سرزمینی غیر از سرزمین مادریمان اتفاق بیافتد، اما با این وجود بنا نیست که با رفتارهای غلط و نسنجیده و به دور از دستورات دین، آسیب رسان این عمل دینی و از طرف دیگر آسیب رسان مملکت خودمان باشیم.

حج عملی است خدایی که نباید با رفتارهای غیر خدایی خراب شود. عملی که برای اجرایش دستوراتی داده شده و از  باب استحباب مواردی را بیان کرده اند. یکی از این موارد ولیمه دادن است؛ امام صادق (ع) می فرماید: "إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى یُحِبُّ إِهْرَاقَ الدِّمَاءِ وَ إِطْعَامَ الطَّعَامِ"؛خداوند ریختن خون (قربانی کردن) و طعام دادن را دوست دارد.

متأسفانه امروزه به دلیل بد عمل شدن و نفهمیدن اصل معنای ولیمه، علاوه بر این که در مسیر غیر خدایی اسراف و تجملات گرفتار شده، دستاویزی برای ایجاد شک و شبهه ایجاد شده است.

درست است که از دستوراتی که برای بازگشت از حج واجب داده شده، دادن ولیمه است اما نه با این وضع و شکل و شمایلی که امروزه در رسانه ها تبلیغ می کنند و مردم هم دنباله رو آن شده اند؛ به واقع حاجی با دادن ولیمه می خواهد طعم شیرین سفر معنوی اش را با دیگران تقسیم کند یا  در پی به رخ کشیدن مال و منالش است؟!

تبلیغاتی که نه تنها بویی از صفا و عطر معنوی خانه خدا را در خود ندارند، بلکه با انبوهی از تجملات انسان را از هر چه معنویت است، دور می نماید؛ "تنها شبی رویایی، متفاوت با آنچه تاکنون دیده اید، سفر حجتان را در سالن ما به یاد ماندنی کنید"، "مشکل پسندان با ما تماس بگیرند، مجری حرفه ای مراسم و میهمانی در زیباترین سالن با نورپردازی مناسب ویژه حجاج."

و این گونه می شود که فردی که نزدیک به یک ماه به تصفیه درون پرداخته، با تدارک چنین میهمانی هایی چنان خود را به دنیای مادی و خرج و برج های اضافه می چسباند که گویی اصلا چنین سفری در کار نبوده است!

زائری که به سرزمین وحی رفته، صورت را به پرده کعبه مالیده ، پیشانی بر خاک عرفات نهاده، در مشعر الحرام وقوف نموده با سنگ زدن به شیطان، خود را از شیطانیان دور کرده است و تصمیم گرفته که از شیطان پیروی نکند، حال اگر در برگشت از این سفر، زمینه گناه و معصیت را با اسراف و میهمانی های تجملاتی، به رخ کشیدن خواسته یا ناخواسته بسیاری از چیزهایی که امروز مردم از فراهم کردن مقدمات آن ناتوان هستند، در این سفر سرافکنده بوده و نه تنها شیطان را سنگ نزده بلکه سنگ خورده شیطان بوده و دست وفا و دوستی به او داده است.
 

مراقب باشید فقرا فراموش نشوند

در کلامی از امام صادق علیه السلام آمده است که افراد مسکین را برای ولیمه دعوت کنید. «مسکین» به افراد نیازمندی گفته می شود که عزتمندانه زندگی کرده، نیاز خود را به زبان نمی آورند و طرح نیاز نمی کنند که امروز در جامعه ما کم نیستند. 

در بیانی دیگر، از پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله نقل است که در طعام ولیمه خود فقرا و اغنیا را قرار دهید. یعنی مراقب باشید فقرا فراموش نشوند. گویا این روایت به دنبال حل مشکل و پاسخی به بهانه تراشی های ماست. چرا که برخی استدلال می کنند که پس از بازگشت از سفر که نمی توان فامیل و بستگان را از حضور در ولیمه ممنوع کرد! این کار ممکن است بازتاب منفی داشته و حتی برخی این رفتار را برخلاف توصیه های اسلام به صله ارحام تصور کنند. به همین دلیل پیامبر اعظم صلی الله علیه وآله فرمودند: در طعام ولیمه خود فقرا و اغنیا را قرار دهید.
 

راه دیگری که شاید در این شرایط سخت اقتصادی بتواند راهگشای زندگی بسیاری از مردمی که اطراف ما زندگی می کنند باشد این است که اگر از نظر وضعیت مالی تمکن خوبی داریم، به تعداد محدود از افراد که در بالا در باب آن ها صحبت کردیم ولیمه ساده ای برگزار کنیم و مابقی هزینه ای که برای ولیمه های آنچنانی در نظر گرفته ایم را صرف خرج کردن و هدیه دادن به زوج های جوانی که سالیان سال است به دلیل مشکلات مالی نتوانسته اند خانواده ای را تشکیل دهند یا پدران و مادرانی که به خاطر ناتوانی از برآورده کردن هزینه های مقدماتی برای عزیزانشان سر خجالت به زیر دارند،بکنیم و خواهیم دید که بعد از این عمل چقدر خودمان به آرامش حقیقی می رسیم؛ چرا که توانسته ایم بسیاری از دل های شکسته و ناآرام را شاد کنیم.