روان پریشی یا سایکوز به حالتی گفته می شود که فرد از حالت طبیعی خود دور شده باشد و تماس او با واقعیت قطع شده باشد، در این حالات ممکن است فرد دچار توهم و هذیان شود، در این حالت فرد در مورد اشخاص و وقایع اطراف خود دچار عقاید نادرست می شود.  فرد ممکن است دچار دیدن و شنیدن چیزهایی که وجود ندارند و واقعیت ندارند شود. با اینکه بیماری سایکوز ویژگی های زیادی دارد ولی اصلی ترین و شایع ترین علائم آن قطع ارتباط فرد با محیط خارجی واقعی است.

رسولیان روانپزشک گفت: سایکوزیس (psychosis) به معنای اختلال روانی شدید همراه با توهم، هذیان و درک نادرست از واقعیت‌های بیرون است که معمولا باعث کاهش عملکرد و کیفیت رفتار اجتماعی و زندگی مستقل شخص می‌شود.

وی افزود: بنا به دسته‌بندی‌های قدیمی، اختلالات روانپزشکی را می‌توان به 2 دسته نِوروس و سایکوز تقسیم کرد؛  دسته اول اختلالات خفیف‌اند که برای فرد رنج آور بوده و فرد از بیماری خود آگاه است.

این روانپزشک ادامه داد: در دسته دوم اکثرا افراد نسبت به بیماری خود آگاه نبوده و توهمات و تصورات خود را نسبت به محیط اطراف واقعی می‌دانند؛ به طوری که منجر به آسیب رفتاری بین فرد و اطرافیانش و تضعیف عملکرد اجتماعی شخص می‌شود؛ برای مثال گاهی فرد صحبت‌هایی در مورد خودش را  از اطرافیان می‌شنود یا تصور می‌کند آنها سوء قصد به جان او را دارند.

رسولیان با تاکید بر این که هذیان در سایکوز، مانند تب در مالاریا و حصبه، تنها یکی از علائم این بیماری است بیان کرد: سایکوز در واقع طیف وسیعی از اختلالات مانند اسکیزوفرنی، بیماری‌های هذیانی، اسکیزوافکتیو، بعضی اختلالات ۲ قطبی و غیره  را در بر می‌گیرد.

وی تصریح کرد: این بیماری در واقع پایه‌ای سرشتی دارد و عوامل ارثی و بیولوژیک بسیار در بروز آن تاثیر گذار است؛ برای مثال احتمال بروز اسکیزوفرنی در کسانی که در خانواده خود فرد مبتلا به این بیماری را دارند از حدود یک درصد به 8تا 12 درصد افزایش می‌یابد.

زمینه های بروز سایکوز چیست؟

این روانپزشک گفت: گاهی به دنبال بیماری‌های مغزی و عروقی، برخی تومور‌ها، مصرف مواد و محرک‌ها از جمله شیشه و آمفتامین شکوفا شدن این بیماری نهفته، در فرد را شاهد هستیم. 

وی  در خصوص راه‌های پیشگیری این بیماری توضیح داد: این بیماری مانند بذری کاشته شده در خاک است؛ گاهی زمینه بیماری خیلی قدرتمند است و در شرایط عادی هم بروز می‌کند؛ گاهی علی‌رغم زمینه ضعیف بیماری، محیط پر استرس، کاهش اعتماد به نفس، محرومیت‌ها و انتقاد‌های نابجا، شرایط رشد و شکوفایی بیماری فراهم می‌کند؛ پس کنترل عوامل نامبرده می‌تواند احتمال بروز آن را کاهش دهد.

وی بیان‌کرد: بنا بر آمارها، از حدود ۲۴ درصد مبتلایان به مشکلات و اختلالات روانپزشکی، تنها حدود سه تا چهار درصد مربوط به گروه بیماران سایکوتیک است.

رسولیان با اشاره به دارویی بودن پایه درمان گفت: مداخلاتی مانند آموزش مهارت زندگی، کنترل تنش، شناخت بیماری و تعامل و برخورد درست به افزایش عملکرد فرد کمک می‌کند.

وی با تاکید بر احتمال بیشتر بروز این بیماری درسنین جوانی ادامه داد: سایکوزیس هم مانند تمام بیماری‌های غیر واگیر همچون دیابت و فشار خون به شرط پی‌گیری قابل کنترل است و فرد علی‌رغم بیماری می‌تواند به تمام فعالیت اجتماعی بپردازد.