ساده‌زیستی زمانی ارزش است که فرد ساده زیست در جامعه مورد احترام باشد. پست و مقام فرهنگ و ارزش نمی‌آورد اینها در خانواده نهادینه می‌شود.

محمد داوری، عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در پاسخ به این پرسش که چرا جامعه به سوی مدگرایی و لوکس پرستی می رود، اظهار کرد: اساسا توجه به هر رویکرد، رفتار و حتی یک شی در جامعه، به ارزش اجتماعی باز می گردد که در فرهنگ آن جامعه برایش قائل اند، این گونه است که برخی چیزها برای مردم لوکس و باارزش می شوند.

وی ادامه داد: آنچه که تبدیل به ارزش می شود گرایش عمومی هم به آن سمت تمایل پیدا می کند، وقتی که ثروت و قدرت و یا از سوی دیگر مسایل معنوی ارزش می یابند هرکدام به صورت جداگانه سبب شکل گیری گرایش در افراد یک جامعه می شوند. 

عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: در کنار این ارزش ها آن میزان توجهی که دیگران به یک فرد می کنند و او را مورد تشویق و احترام قرار می دهند، سبب می شود که فرد بپذیرد که باید به همین شیوه و مدل زندگی کند، وقتی وارد نشست یا جمعی می شود، می داند که اگر فلان اتومبیل گران قیمت را داشته باشد قطعا شأنیت او در مجلس بالاتر می رود، اگر فلان لباس بِرَند را بپوشد، مورد احترام خواهد بود.

داوری تاکید کرد: اگر چنین شرایطی حاکم باشد که در کمال تاسف حاکم است، بقیه افراد هم به این سو گرایش پیدا می کنند و این فرهنگ جا می افتد که اگر می خواهی محترم باشی باید ظاهر را طوری نشان دهی که از این احترام بهره مند شوی.

این پژوهشگر با بیان اینکه این حالت های روانی در طول زمان شکل می گیرند و اینگونه نیست که ناگهان ایجاد شده باشند، تصریح کرد: در طول زمان براساس موقعیت ها و ارتباطاتی که شکل می گیرد و همچنین اهمیتی که به افراد در مقابل داشته های مادی آنها داده می شود، تجمل گرایی یا همان لوکس گرایی تبدیل به ارزش شده و این مهم می شود که شخص در زندگی اش چه چیزهایی دارد، چنین رویه ای به تدریج تبدیل به یک مسابقه و چشم و هم چشمی می شود.
 

وقتی افراد با پول احترام و ارزش می‌یابند…

داوری گفت: اینگونه می شود که افرادی هم که از نظر مادی توانایی ندارند، تلاش می کنند یا حتی وام و قرض می گیرند تا به این چنین جایگاهی رسیده و عزت و احترام و بزرگی در جامعه را کسب کنند، این شرایط و روند مسابقه و گناه و چشم و هم چشمی ها نهایتاً به جامعه کشیده شده و ارزش گذاری ها با چنین عواملی سبب می شود که معیارهای اخلاقی و معنوی و انسانی به کنار رود و افراد به سوی ابزار مادی بروند و به میزان برخورداری از مواهب مادی از احترام بهره مند شوند.

این جامعه شناس ابراز کرد: نتیجه این روند همانی می شود که اکنون شاهدیم، یک مسابقه مصرف گرایی شکل می گیرد و بعد کسانی که از نظر مادی توانایی دارند به این رویه لوکس گرایی ادامه می دهند و دیگرانی هم که ندارند با زحمت به دست می آورند تا زندگی شان را ظاهرسازی کنند. یک نفرمی رود مبل های منزل اش را تغییر می دهد، دیگری اتومبیل گرانقیمت می خرد و … تا بتواند کسب احترام و اعتبار میان اقوام و خویشان و دوست و آشنا کند.
 

میز و مسئولیت فرهنگ را تغییر نمی‌دهد

وی در بخش دیگری از مباحث خود در مورد بروز لاکچری خواهی حتی در میان برخی مسئولان، بیان کرد: باید به این مساله توجه کنیم که هر جامعه ای یک بافت فرهنگی دارد، مسئولان چه کسانی هستند؟ مسئولان برخاسته از مردم هستند، مثلا فرزند من می رود، مسئول می شود با همین شانیت و شخصیت، پس او را جدا نکرده ام، فرهنگ چیزی نیست که بشود با پُست گرفتن تغییرش داد، اینگونه نیست که کسی وقتی مسئول شد یا از این طرف میز به آن طرف میز رفت، فرهنگ و روحیات اش تغییر کند. 

داوری در مورد اهمیت و لزوم ساده زیستی در جامعه و ترویج این فرهنگ برای تامین سلامت سبک زندگی، ابراز کرد: طبیعتاً ساده زیستی در جامعه اسلامی یک ارزش است اما به شرطی که آدمِ ساده زیست در جامعه ما محترم باشد، وقتی که وارد جمع می شود اگر منزل اش در جنوب شهر قرار دارد یا اتومبیل مدل بالایی ندارد از او دوری نکنند، بلکه به او احترام بگذارند نه اینکه چون سطح مالی پایینی دارد جلو پایش بلند نشده و بگویند بلد نیست زندگی کند.

وی با بیان اینکه ارزش ها در جوامع باید پاداش داشته باشد و با اقبال عمومی مواجه شود، تاکید کرد: احترام به هیچ ارزشی بدون پاداش، تکرار نخواهد شد. اگر امروز بسیاری از مردم دنبال کالای لوکس و زندگی به قول معروف لاکچری هستند، دلیل آن است که پاداش این سبک از زندگی را مورد احترام قرار گرفتن در جمع های مختلف می دانند و واقف اند که اگر تلاش کنند یا به هر قیمتی که شده تجملی زندگی کنند، مورد احترام قرار می گیرند و جمع آنها را می پذیرد، پس می گویند این همه زحمت به آن احترام می ارزد.

عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در مورد راهکارهای مقابله با این دیدگاه، گفت: باید از آموزش شروع کنیم، کسانی که تاثیرگذار هستند باید مردم را به این سبک زندگی دعوت کرده و خودشان هم ساده زیست باشند، در عین حفظ احترام باید افراد را به این ساده زیستی دعوت کرد. البته منظور از ساده زیستی این نیست که فردی لباس پاره بپوشد و به خیابان بیاید و بگوید باید ساده زیست باشیم، هرگز چنین چیزی مقصود نظر نیست.
 

معنای اصلی ساده زیستی

وی ادامه داد: منظور از ساده زیستی دوری از تجملات زائد است. همه برای رسیدن به این هدف باید دست به کار شده و اول از خانواده ها شروع کنیم، البته نباید با بچه ها به گونه ای برخورد کرد که سرخورده شوند، وقتی از خانواده آموزش را شروع کنیم قطعا در رده های مختلف جاامعه شاهد رویکرد متفاوتی خواهیم بود.

داوری با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در مورد اجتناب از اشرافی گری خاطرنشان کرد: باید همه به یکدیگر آموزش دهیم کسی که ساده زیست است باید مورد احترام قرار گیرد، ساده زیستی به معنای فقر نیست. کارشناسان و روانشناسان باید طراحی و برنامه ای پایه ای را آغاز کنند؛ البته نمی توان انتظار داشت که این برنامه امسال یا سال بعد نتیجه بدهد، این اتفاق کار فرهنگی است که در بلندمدت و در صورت کار جدی نتیجه می دهد چون با فرهنگ سر و کار دارد.

منبع:
"دلایل ابتلای به سبک زندگی «لاکچری»/ راه آشتی با ساده‌زیستی" /به نقل از پایگاه خبری تحلیلی طلیعه)