خیالبافی یكی از مكانیسم های دفاعی انسان است كه در آن فرد جهت مقابله با ناكامی ها به صورت خیال و تصور به امیال و آرزوهای خود واقعیت می بخشد.

بزرگترین مشکل زندگی من خیالبافی کردن بیش از حد است. بطوریکه همیشه و در حین انجام هر کاری مشغول خیال پردازی هستم و این مشکل زمانی حادتر می شود که قبل از انجام کاری آنقدر خیال پردازی می کنم و موفقیت خودم را در آن متصور می شوم که دیگر روی آن تمرکزم را از دست داده و دلسرد می شوم و متاسفانه کاری را که شروع کرده بودم ناتمام می گذارم. لطفا راهنمایی کنید که چگونه بر این مشکلم غلبه پیدا کنم؟ 

خیالبافی یكی از مكانیسم های دفاعی انسان است كه در آن فرد جهت مقابله با ناكامی ها به صورت خیال و تصور به امیال و آرزوهای خود واقعیت می بخشد و گاهی هم امیال شكست خورده خود را به تخیلات فریبنده و لذت بخش تبدیل می كند تا آنچه را كه در عالم واقع بدان نرسیده است در عالم خیال برای خود تصور كند. اولین و مهمترین اثر مخرب تخیل، این است كه ممكن است مانع درک واقعیات شده و باعث گردد فرد نتواند به طور مطلوب با محیط خود ارتباط برقرار كند؛ زیرا بهداشت روانی فرد در نگرش های مربوط به خود، دیگران و زندگی براساس اصل درک واقعیت امكان پذیر است تا فرد با محیط و نگرش های مربوط به خود و دیگران سازگار گردد.

در هر حال آنچه مسلم است باید برای رفع این مشکلات اقدامات درمانی جدی داشته باشید و مراجعه حضوری برایتان ضرورت دارد..

- همواره بدانید انسان موجودی با اراده و مختار است و همانطور كه نمی گذارد هر كسی به حریم شخصی و خانوادگیش نفوذ كند، باید با اراده خودش از نفوذ افكار و اندیشه های مزاحم و خیالی در ذهنش نیز جلوگیری نماید و كنترل افكار و اندیشه های خود را در دست خود داشته باشد.

- یكی از روشهای دیگر این است كه كشی به مچ خود ببندید و با شروع خیالپردازی آن كش را كشیده و رها كنید طوری كه اندک سوزشی بدستتان وارد شود آنگاه شروع به شمارش معكوس نمایید.

- تکنیک موثر دیگر اینست كه وقتی استارت خیال پردازی در ذهنتان زده شد بلافاصله كش را گرفته و رها كنید و به فكری كه قبل از این فكر خیال پردازانه به ذهنتان آمد و باعث شد كه شما دست به كار این فكر شوید را بیابید و بعد از یافتن آن به فكری كه قبل از آن به ذهنتان آمد و باعث شد كه این فكر به ذهنتان بیاید فكر كنید و همینطور به فكرهای قبلی بپردازید با اینكار كم كم كنترل فكر خود را بدست خواهید آورد البته اینها تکنیک هایی هستند كه باید زیر نظر روان درمانگر و در طی چندین جلسه انجام شوند.

- استفاده از تکنیک حواست را جمع كن: این شیوه ممكن است ظاهراً ساده به نظر بیاید، ولی در عین حال بسیار مؤثر است. هنگامی كه حواستان پرت می شود و ذهنتان سرگردان است، مرتب به خودتان هشدار دهید كه حواست را جمع كن. این روش كم كم سبب می شود كه توجه شما به موضوع مورد نظرتان جلب شود.

- یكی از بهترین راههای غلبه بر خیالبافی های افراطی، تنها نبودن و جابجایی مكانی است، یعنی به محض شروع افكار خیالی، مكان خود را تغییر دهید. سعی نمایید خیلی تنها نباشید، خصوصا در مواقع هجوم افكار خیالی، زیرا تنهایی بهترین محرک برای ایجاد افكار خیالی می باشد. قبل از شروع این خیالات خودتان زمینه بروز آن را از بین ببرید.

- فرصتی برای افكار و خیالات مزاحم: در طول روز ، زمان ویژه ای را به فكر كردن درباره مسائل و خیالاتی كه به ذهن شما خطور می كنند و تمركزتان را به هم می زنند اختصاص دهید. به طور مثال ساعت 30/ 4 تا 5 بعد از ظهر زمانی است كه شما می توانید به این خیال پردازی بپردازید. هنگامی كه این افكار مزاحم در طول روز به ذهن شما خطور كرد و باعث نگرانی شما شد، به یاد آورید كه زمان ویژه ای را برای آنها در نظر گرفته اید و اجازه دهید كه از ذهن شما خارج شوند. كسانی كه از این روش استفاده كرده اند، توانسته اند 35 درصد از افكار مزاحم را در طول 4 هفته در خود كاهش دهند. این تغییر بزرگی است.

- موقعیت هایی كه این گونه افكار و خیالبافی ها بیشتر به سراغ شما می آید را شناسایی و از رفتن به این مكان ها خودداری كنید.

- از خیالپردازی خود به درستی و آگاهانه استفاده نمایید؛ زیرا در این صورت است كه متوجه این موضوع می شوید كه از زندگی خود چه می خواهید. از خیال می توان به عنوان یک ابزار تعیین كننده هدف برای خود استفاده كرد.

- ورزش را جزء ضرورى ‏ترین فعالیت‏هاى خود قرار داده هر روز حداقل نیم الى یک ساعت ورزش كنید. (هر ورزشى كه مورد علاقه شماست)

- روابط اجتماعى خود را افزایش دهید مثلاً شركت در مجالس عمومى مثل مجالس جشن یا مجالس مذهبى.

- سعى كنید هیچگاه بیكار نباشید و با برنامه ریزى براى اوقات شبانه روزى خود همه اوقات خود را به نحوه صحیح و منطقى پر كنید زیرا یكى از دلایل اینكه این خیالپردازی به ذهن خطور مى‏ كنند بیكارى است.

منبع:

پرسش و پاسخ های عمومی مشاوره روانشناسی مرکز مشاوره تبیان