همه ما کودکان را دوست داریم. کوچکی آنان شیرین زبانی، حرکات جالب و جذاب، لطافت وجودی، صداقت در گفتار و… و احیاناً اگر کودکان خود ما باشند به دلیل آنکه جزیی از وجود ما و ادامه دهنده نسل ما هستند به آنان عشق می‌ورزیم.
یکی از واقعیت‌های وجودی کودکان این است که کودکان زیاد گریه می‌کنند…

ما معمولاً تاب گریه کودکان را نمی‌آوریم. در حالی که گریه بخشی از وجود کودک و نردبان کمال تلقی می‌شود. بچه‌ها در حین گریه کردن خود را تخلیه کرده و آرامش می‌یابند.
کودکان به بازی با خاک علاقه‌مندند. شاید کمتر خانواده‌ای به کودک خود اجازه بازی کردن با خاک را بدهد. ولی باید بدانید که کودک از طریق بازی با خاک، خود را بیرون می‌ریزد و تخیلش بارور می‌گردد. اوج شکل گیری تخیل در سنین 3 تا 7 سالگی است؛ لذا توصیه می‌شود وسایل بازی مناسب مانند شن، کارت و… در اختیار کودکان بالاخص در این سنین قرار بدهید.
کودکان با یکدیگر دعوا می‌کنند. در سنین 3 الی 7 سالگی که دوره واگرایی نامیده می‌شود، کودکان با یکدیگر زیاد دعوا می‌کنند. آنان در حین دعوا خود را تخلیه می‌کنند. آشتی‌های بعد از دعواهای کودکانه بسیار شیرین است. این مسئله در دوران بزرگ‌سالی نیز مصداق می‌یابد. گاهی اوقات ما بهترین دوستان خود را بعد از یک ستیز به دست می‌آوریم.

کودکان چیزی را برای آینده ذخیره نمی‌کنند. آنان معمولاً آنچه را که دارند سریعاً مصرف می‌کنند. مثلاً اگر پولی داشته باشند بلافاصله با آن خوراکی دلخواه خود را خریداری می‌کنند.
از ویژگی‌های دیگر کودکان، کنجکاوی است. تحقیقات نشان داده است یک کودک دو سال و نیمه، 5/2 برابر یک محقق و پژوهشگر کنجکاو است. او از همه چیز سوال می‌کند. در اینجا لازم به ذکر می‌دانیم که کودکان در هنگام خواب آمادگی زیادی برای طرح مسائل خود دارند؛ لذا توصیه می‌شود در آن هنگام در کنار کودک خود بوده و به آنان اجازه دهید، صحبت کنند. بهتر است شما توضیح خود را در قالب یک داستان مطرح کنید تا کودک سوالات خود را در بستر قصه بازگو کند.

یکی دیگر از ویژگی‌های کودکان علاقه‌مندی آنان به بازی است. بررسی‌های اخیر نشان داده است که عبور پدر و مادر از کنار کودک 40 روزه خود، باعث حرکات متفاوتی در کودک می‌گردد. مثلاً زمانی که مادر از کنار وی می‌گذرد، حرکات کودک آن چنان منظم است که گویی از ریتم خاصی پیروی می‌کند. محققی معتقد است تربیت کودک بایستی از دوران جنینی آغاز گردد. او توصیه کرده است مادران با کودک خود قبل از تولد صحبت کنند. این محقق می‌گوید: «من برای کودک خود قبل از تولد اسمی انتخاب کرده بودم و هر بار که او را صدا می‌زدم و ضربه‌ای آرام به شکم مادر وارد می‌کردم کودک به آن جواب می‌داد. این امر موجب شد کودک من پس از تولد، ویژگی‌های سایر کودکان را در بدو تولد نداشته باشد. می‌دانیم که کودکان در هنگام تولد دارای سه ویژگی می‌باشند: الف» مشتشان را گره می‌کنند؛ ب گریه می‌کنند؛ ج چهره برافروخته دارند. اما این کودک نه تنها سه ویژگی ذکر شده را نداشت بلکه سرعت یادگیری وی نیز بسیار زیاد بود. لذا باید به بازی کودکان به عنوان یک امر جدی نگریسته شود.

امروزه اکثر خانواده‌ها تلاش می‌کنند کودکان خود را به سمت بازی‌های ساکن سوق دهند و بیش از حد لازم تحرک کودکان را متوقف می‌سازند. در حالی که جنب و جوش کودکان و جست و خیز و فعالیت آنان باعث می‌شود شکست را در حین بازی تجربه نموده در دوران بزرگ‌سالی نیز صبور و شکیبا گردند. کوک در حین بازی خطا می‌کند و از این راه به تدریج با واقعیت‌های زندگی آشنا می‌شود. او به مرور در می‌یابد برای انجام کارها بایستی حوصله به خرج دهد.

امروزه ارتباط بازی با افزایش هوش و مهارت‌های اجتماعی کودکان ثابت شده است. شما می‌توانید از بازی‌های هدفمند برای دست‌یابی به آنچه که دوست دارید فرزندتان به آن برسد، اما پیش از آن از خود این سوال را بپرسید: آیا فرزندم اصلاً فرصتی برای بازی دارد؟
تمام آنچه که شما در بازی با کودکتان انجام می‌دهید پایه‌های زندگی آینده او را می‌سازد. اگر از شکست در بازی خشمگین می‌شوید، به او می‌آموزید که از شکست بترسد. اگر در بازی حقه می‌زنید، به او یاد می‌دهید که برای برنده شدن می‌توان دست به هر کاری زد. اگر در بازی‌های گروهی مدام با هم گروهی‌هایتان جر و بحث و جدال می‌کنید و در هر شکستی آن‌ها را مقصر می‌دانید به کودکتان این پیام را می‌دهید که انفرادی عمل کند و یا تقصیر را به گردن دیگران بیندازد و خود را نجات دهد. شما می‌توانید در بازی‌ها، به شخصیت کودکتان پی ببرید. کافی است به بازی او و دوستانش نگاه کنید. رفتارهای او، نماد کامل نحوه تربیت شما می‌باشد صبور یا کم تحمل، عصبی یا آرام، خوش برخورد یا بداخلاق و…
اگر کودک شما به اندازه کافی تحرک داشته و مایلید تا او را برای لحظاتی با یک فعالیت آرام نگه دارید شما را با بازی‌های مختلفی که می‌توانید با فرزندتان در منزل انجام دهید، آشنا می‌کنیم.

بازی آدمک‌های انگشتی

وسایل مورد نیاز، کاغذ A4، خودکار، مداد رنگی یا ماژیک.
گروه سنی: 3- 8 سال.
هدف: تقویت خلاقیت و افزایش مهارت در طراحی.
یک کاغذ بردارید و دستتان را با انگشتانی باز، روی آن بگذارید و یا خودکار دور تا دور دست و انگشتان را بکشید، به گونه‌ای که وقتی دستتان را بر می‌دارید. نقش دستتان بر روی کاغذ باشد. سپس با کمک فرزندتان هر یک از انگشتان روی کاغذ را با استفاده از ماژیک یا مداد رنگی به صورت یک آدم در آورید. دقت کنید که شکل هر انگشت متفاوت از دیگری باشد. برای این کار می‌توانید از مدل‌های مختلف مو، چشم، ابرو و… استفاده کنید. سپس برای هر کدام از این آدمک‌ها با توجه به شکل و ظاهرشان نامی بگذارید. در حین این کار، نام انگشتان را نیز می‌توانید به فرزندتان یاد دهید.
می‌توانید از حبوبات برای چشم و بینی و نخ و کاموا برای موها نیز استفاده کنید.

بازی 2 بطری صدادار

وسایل مورد نیاز: یک بطری کوچک و خالی نوشابه با آب معدنی، یک مشت نخود، لوبیا، عدس با سنگریزه و گوش ماهی و … یک ورقه 5A، مداد رنگی، چسب.
هدف: افزایش خلاقیت و مهارت در ساخت یک وسیله.
گروه سنی : 5/2 تا 7 سال.
یک بطری خالی کوچک بردارید و از فرزندتان بخواهید تا از میان حبوبات یا سنگ و گوش ماهی‌های موجود مقداری درون بطری بریزد، به طوری که تا نیمه پر شود. سپس در بطری را ببندید.
از او بخواهید تا بر روی کاغذ 5A یک نقاشی زیبا بکشد سپس نقاشی را بر روی بطری بچسبانید، به گونه‌ای که اشیاء داخل بطری دیده نشود. اکنون ساز شما آماده است و می‌توانید هر نوع صدا یا ریتمی را با آن ایجاد کنید.

بازی دنیای ما

وسایل مورد نیاز:
گروه سنی: 3 تا 10 سال.
هدف: افزایش خلاقیت و درک زیبایی‌های محیط.
به همراه کودکتان به پارک یا باغ وحشتی بروید. (این بازی را می‌توانید در هنگام سفر هم انجام دهید) کیسه‌ای به او بدهید و از او بخواهید تا انواع سنگ‌های زیبا و کوچکی را که می‌بیند جمع کند. در منزل آن‌ها را با کمک خودش خوب بشورید و سپس از او بخواهید تا با آن‌ها یک شکل یا مجسمه زیبا درست کند.
شما می‌توانید در بازی‌ها، به شخصیت کودکتان پی ببرید. کافی است به بازی او و دوستانش نگاه کنید. رفتارهای او، نماد کامل نحوه تربیت شما می‌باشد صبور یا کم تحمل، عصبی یا آرام، خوش برخورد یا بداخلاق و…

بازی کدوم صدا، کدوم حرکت

وسایل مورد نیاز: ظرف، قاشق، چنگال و…
هدف: افزایش حافظه و تمرکز شنیداری و مهارت‌های حرکتی.
گروه سنی: 3 تا 9 سال.
ساختار این بازی به گونه‌ای است که می‌تواند برای هر گروه سنی- بر اساس انتخاب صوت و حرکت- قابل استفاده باشد.
ابتدا از کودک خود بخواهید تا به اصواتی که ایجاد می‌کنید، گوش دهد به طور مثال با شنیدن صدای دست زدن، کودک باید پای راست خود را بالا بیاورد و به حرکت ادامه دهد یا همراه با صدای برخورد قاشق به ظرف بر روی زمین دراز بکشد و به حرکت خود ادامه دهد یا با شنیدن صدای برخورد قاشق و چنگال به هم، شروع به دست زدن کند.
یک صدای زمینه را پخش کنید و یکی از این اصوات را ایجاد کنید تا در حین حرکت با صدای زمینه آن کار را نیز انجام دهد. در این بازی خلاقیت والدین برای ابداع نوع حرکت، کمک زیادی به جذابیت بازی و تخلیه انرژی کودک می‌کند. برای اینکه مهارت‌های شنیداری کودک بیش از پیش تقویت شود، بهتر است که والدین به گونه‌ای صوت را ایجاد کنند که کودک آن را نبیند و تنها با اتکا به قدرت شنیداری خود- فارغ از حس بینایی- حرکت مخصوص را به آن صدا ربط دهد.
در این بازی می‌توانید از 2 تا 5 نوع صدا و حرکت، بر حسب سن و تمرکز و دقت کودک استفاده کنید.

بازی دنیای کلمات

وسایل مورد نیاز: کاغذ، خودکار، نی یا چوب کبریت.
گروه سنی: 6 تا 11 سال.
هدف: تقویت حافظه و تمرکز.
بر روی یک کاغذ شکلی را بکشید، مانند یک خانه. از فرزندتان بخواهید تا چند دقیقه خوب به این تصویر نگاه کند و سپس آن را از جلوی او بردارید و از او بخواهید تا همین شکل را با نی یا چوب کبریت بر روی زمین بسازید. بهتر است این کار را از شکل‌های آسان به سخت انجام دهید.