داغ داغ بخوانید

تجربیات کتاب‌خوانی در گفت‌وگو با دکتر سید بشیر حسینی (جامعه‌شناس و استاد دانشگاه نام‌آشنای کشورمان)

المیرا شاهان

کسانی که قصد دارند کتاب خواندن را شروع کنند باید سراغ کدام کتاب‌ها بروند؟

فرمول معروفی در دنیا هست معروف به اصل 4S (فور اس) که کاربردی است؛ چهار کلمه که اول آن‌ها با S شروع می‌شود: short، sweet، soon و simple.

کتاب انتخابی باید Short یعنی کوتاه و مختصر باشد. چون کسی که موضوعی را دوست دارد اما کتاب‌خوان نباشد، اگر کتاب قطور بردارد زورش نمی‌رسد که تا آخر کتاب را بخواند. دوم این‌که sweet یعنی جذاب باشد. به نظر من، صِرف موضوع کفایت نمی‌کند و جذابیت نگارشی هم در آن اهمیت دارد. سوم Soon و سریع مخاطب را به مقصودش برساند. بعضی کتاب‌ها مقدمات خیلی طولانی دارند؛ و چهارم این‌که Simple و ساده باشد؛ نه خیلی پیچیده و سخت. طوری که مخاطب قبل از این‌که به مقصودش برسد عطای کتاب را به لقایش ببخشد. فکر می‌کنم اگر این قاعده را به کار بگیریم، علاقه مخاطب، هم از نظر محتوایی در نظر گرفته می‌شود و هم از نظر شکلی.

به‌نظر شما هر کتابی ارزش خواندن دارد؟ اگر ممکن است از چند کتاب خوب نام ببرید

نه، هر کتابی ارزش خواندن ندارد.

می‌شود از آثار شل‌سیلور استاین و آنتوان دوسنت اگزوپری نویسندهٔ شازده کوچولو اسم برد که ازجمله کتاب‌هایی است که از آن لذت بردم، کتابی هم هست که نویسنده آن خودش را همه‌جا ع.س معرفی می‌کند؛ کتاب «چلچراغ» که چهل متن کوتاه دارد و چهل صفحه خالی و از خواننده می‌خواهد هر روز یک صفحه بخواند و در صفحه خالی روبه‌رویش چیزی بنویسد. من لحظه‌های خوشی با آن کتاب داشتم. کتاب «سه‌شنبه‌ها با موری» از میچ البوم هم کتاب خوبی است که حجمش کم است و داستانی و مبتنی بر واقعیات است. فکر می‌کنم نوشته‌های مینی‌مالیستی هم برای مخاطبینی که کمتر کتاب‌خوان‌اند، لذت‌بخش باشد. چون بعد از ده دقیقه می‌بینند پنجاه صفحه خوانده‌اند و این برایشان شیرین است.

از کتاب در خانواده خودتان بگویید؟

بگذارید از دختر و پسرم بگویم که از بدو تولدشان قاعدهٔ روزانهٔ ما این است که هر روز حتماً و حتماً باید یک کتاب بخوانیم. دختر من هنوز یک سال و نیمش نشده اما فکر می‌کنم بالغ بر 200 تا کتاب برایش خوانده‌ایم. وقتی برای پسرم سید مسیحا که کلاس اول است کتاب‌هایی را که دارد باز می‌کنیم، می‌تواند متن هر صفحه را تقریباً از حفظ بخواند. او به‌اندازه‌ای به کتاب علاقه‌مند است که کتاب، از شیرین‌ترین هدایای زندگی اوست. گاهی اوقات برای این‌که به کتاب برسد، زحمت زیادی می‌کشد و جایزه‌اش این می‌شود که با هم کتاب‌فروشی می‌رویم و هر کتابی که انتخاب کرد هدیه می‌گیرد. منظورم این است که علی‌رغم این‌که وارد عصری شده‌ایم که بچه‌ها عمدتاً با موبایل، تبلت، کامپیوتر و ... ارتباط می‌گیرند و سراغ کتاب نمی‌روند، برای بچه‌های ما کتاب شیرین‌تر و جذاب‌تر است.

این اُنس با کتاب چه ثمراتی داشته؟

اگر بخواهم از تجاربم بگویم فرزند شش و نیم ساله من به تعبیر بسیاری از دوستان و اطرافیان، دایره واژگانش خیلی وسیع شده؛ یعنی برای بیان منظورش به‌راحتی می‌تواند از کلمات مترادف، تعابیر مختلف و اصطلاحاتی استفاده کند که چه‌بسا بچه‌های ده سال بزرگ‌تر از سن او هم از خیلی از آن واژگان استفاده نکنند و این مسئله برای خود او هم لذت‌بخش شده. شعر گفتن را تمرین می‌کند و بعد خواندن کتاب‌هایی که جذابیت بیشتری برایش دارند.