خودشناسی راز ساده و مهم زوج های خوشبختی است که مسیر رسیدن به تکامل و سعادتمندی را از درون خود شروع کرده اند و پایه های آرامش و عشق را با خودشناسی گذاشته اند.

با توجه به اهمیت خودآگاهی، می توان به چند مورد از کاربردهای آن در ازدواج و زندگی اشاره کرد:

1- هوش: یكی از عواملی كه به داشتن زندگی سعادتمند كمك می كند مسئله هوش است. در هنگام خودشناسی فرد باید از میزان هوش خود آگاهی كامل داشته باشد و این مسئله را در انتخاب همسر ملاك قرار دهد.

به بیان دیگر دختر و پسری که قصد ازدواج با یکدیگر را دارند باید از نظر تفكر و هوش با یکدیگر هم ‌طراز باشند تا در زندگی مشترکشان موفق تر باشند.

مثلاً كسانی كه از نظر هوشی ضعیف هستند مسائل را به راحتی نمی فهمند و باید با کلی تمهیدات مسائل را به آنان فهماند. در حالی كه افراد باهوش حتی با یك اشاره كوچك خیلی خوب می فهمند و با رمز و اشاره نیز آشنا هستند.

2- سلامتی جسمانی و روانی: یكی دیگر از ابعاد خود شناسی مسئله سلامتی است كه از نظر جسمانی و روانی باید مورد بررسی قرار گیرد. شناسایی مشكلات روحی و روانی شامل افسردگی، وسواس عملی و فكری، سوءظن و... می‌باشد و مشكلات جسمی مثل معلولیت های ذهنی و جسمی، ایدز، سوختگی، سل و... در امر ازدواج بسیار مهم هستند. افراد باید از سلامت جسمی، روحی و روا‌نی خود آگاه بوده و بدا‌نند که در چه وضعیتی قرار دارند تا در انتخاب همسر و زندگی مشترك با مشكل مواجه نشوند.

3- اعتقادی مذهبی: بعد دیگر خودشناسی در امر ازدواج، شناخت خود از نظر اعتقادات مذهبی است. یعنی فرد باید خود را در زمینه اعتقادات كامل بشناسد و تعریف دقیق و جزئی از موارد اعتقادی خود داشته باشد و حتی این مسئله را هم مورد بررسی قرار دهد كه میزان و درجه تقید و ایمانش به آن اعتقادات تا چه حدی است. به عبارت دیگر خود را از لحاظ پایبندی به اعتقادات مذهبی مورد ارزیابی قرار دهد، زیرا این مسئله در ازدواج اهمیت فراوانی دارد و افراد در ازدواج باید، در كلیات و جزئیات مسائل اعتقادی هم‌طراز و یا به هم نزدیك باشند. در غیر این‌صورت احتمال تداوم این زندگی بسیار كم است.

4- تحصیلات : یكی از عوامل دیگر خود‌شناسی تحصیل و میزان تحصیلات و هدف انسان از تحصیل است. چه بسا افرادی که دارای مدرک تحصیلی بالایی نیستند ولی از نظر سطح دانایی در رده بالایی قرار دارند. با این وجود میزان تحصیلات بر توقعات فرد تاثیر می گذارد و بعضاً مشاهده شده که همسطح نبودن افراد در تحصیلات باعث عدم تفاهم در میان آنها گردیده است. لذا باید در این زمینه نیز میان زن و مرد تعادل برقرار گردد.

5- اقتصادی : یكی دیگر از ابعاد خودشناسی در امر ازدواج امور اقتصادی وسبک زندگی است كه شامل سطح مالی فرد، شغل فرد، مسكن، هزینه های رفاهی و معیشتی، وسایل زندگی و غیره می باشد . این امور به نوبه خود در زندگی نقش مهمی دارند كه وجود یا عدم وجود و یا كمبود آنها می تواند مشكل ساز باشد. لذا باید در انتخاب همسر مسئله اختلاف سطح اقتصادی، میزان سازگاری فرد با انواع شرایط اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد .

به طور كلی فرد باید در امر خودشناسی قبل از ازدواج و شناسایی مسائل اقتصادی خود، این موارد را مدنظر قرارداده و همسری متناسب با شرایط خود انتخاب کند، مثلاً میزان رفاه اقتصادی خود و خانواده، نوع فعالیت‌های اقتصادی كه انجام می دهد، در مورد پس انداز كردن، كه آیا با پس انداز موافق است یا نه؟ و یا این كه پس انداز دارد یا نه؟ صرفه جو و یا ولخرج بودن و تعریف این شخص از این دو. میزان قدرت تطبیق خود با شرایط مالی متوسط و یا پایین و... خود را مشخص کند و بر طبق این شرایط به انتخاب همسر بپردازد.

6- اخلاقی : مشخص كردن خصوصیات اخلاقی خوب و پسندیده در مقابل خصوصیات ناپسند می‌تواند نقش مهمی در خودشناسی داشته باشد. زیرا اخلاق نیکی چون عفت، نجابت، وظیفه شناسی، خوش زبانی، پاكیزگی، بردباری، كم توقعی و... از مزایای واقعی یک فرد می باشند و در موقع انتخاب همسر باید در خود و فرد مقابل مورد توجه و ارزیابی قرار گیرند.

7- ظاهر: نقش ظاهر فرد همچون قد، وزن، رنگ پوست، اندام و زیبایی در شناخت خود و انتخاب همسر خالی از اهمیت نمی باشد. شناخت فرد از عقیده اش نسبت به این قضیه نیز کاملاً مهم است. یعنی افراد باید بداند که معیار ظاهر برای آنها در چه درجه ای از اهمیت قرار دارد و بر طبق این شناخت به انتخاب همسر بپردازند تا در آینده خود و دیگران را به خاطر عدم توجه به این موضوع سرزنش نکنند.

8- فرهنگی: ارزش، هنجار، باور، اخلاقیات، عادات، آداب و رسوم، نحوه زندگی، خانوادگی، مراسم، آئین ها ، سلایق، الگوها، معاشرت ها، نحوه برقراری ارتباطات، اعتقادات و... همگی اجزای تشكیل دهنده فرهنگ هستند و فرد باید در خودشناسی قبل از ازدواج و حتی در انتخاب همسر، تفاهم و نزدیکی در این موارد را مورد توجه قرار دهد.

9- خانواده: ازآنجا که رشد انسان در تمامی ابعاد وجود در خانواده شکل می‌گیرد، شناخت خانواده در راستای شناخت خود بسیار حائز اهمیت است. افراد می‌توانند با استفاده از این روش هم به خودشناسی دست یابند و هم در ‌انتخاب همسر از آن استفاده کنند. یقیناً ما با فردی که درخانواده ای با ویژگی های مشابه با خانواده خودمان زندگی کرده، راحت تر و موفق تر خواهیم بود. مثلاً میزان تشابه خانواده ها در

- تعداد اعضای خانواده

- نگرش مذهبی، اجتماعی و سیاسی

- فرهنگ و اخلاقیات

- میزان پایندی به زندگی زناشویی و...

10- سلیقه ها: یكی از مواردی كه در رابطه با خودشناسی باید مورد بررسی قرار گیرد، سلیقه می باشد. به طوری كه شخص باید ابتدا سلیقه های خود را در زمینه های گوناگون مثلاً سلیقه در لباس پوشیدن، انتخاب رنگ، غذا و... برای خود مشخص نماید تا در هنگام انتخاب همسر با بررسی و ارزیابی سلیقه های خود و فرد مقابل به تفاهم یا عدم تفاهم شان در این زمینه ها پی ببرد.

11- سیاسی: فرد باید در زندگی از نظر سیاسی جهت گیری خود را مشخص نموده و میزان وابستگی به مسائل سیاسی و میزان تاثیرگذاری این چنین مسائل را در زندگی خود مشخص نماید و در انتخاب همسر این همسویی سیاسی را مورد توجه قرار دهد تا بعضاً از این نظر دچار مشكل نشوند.

کلام آخر:

البته پس از شناخت خود باید این نکته را برای انتخاب همسر بدانیم که هیچ زوجی با هر قدر همفکری بدون اختلاف نیستند و در حقیقت مهمترین اصل در ازدواج تفاهم و توانایی درک متقابل زوجین میباشد..