گشــت غمنـــاك دل و جان عقـاب

چـــو ازو دور شـد ، ايّــام شبــاب

ديد ، كــش دور به انجـــام رسيــد

آفتابــش به لــــب بـــام رسيــد

بايد از هستــي ، دل برگيــــرد

ره ســــوي كشـــور ديگر گيــرد

خواســـت تا چـــارة ناچــار كنـــد

دارويــي جويــد و در كـار كنـــد

صبحگاهـــي زِ پي چـــــاره كـــار

گشــــت بر بـادِ سبـك سيـر سوار

گله ‎كآهنگ چرا داشـــت به دشــت

ناگه از وحشـت ، پر ولولـه گشــت

وان شبــان ، بيــم زده ، دل‎نگــران

شـــد پــي بـــرة نـــوزاد ، دوان

كبك در دامـــن خــاري آويخـــت

مار پيچيــد و به سوراخ گريخــت

آهو استاد و نگــه كـــرد و رميـــد

دشت را خـطّ غبــاري بـكشيـــد

ليــك صيـاد ، سر ديگـــر داشــت

صيـــد را فــارغ و آزاد گـذاشــت

چـــارة مـرگ ، نه كاري است حقير

زنده را دل نشود از جـــان سيـــر

صيـــدِ هــرروزه به چنـگ آمد زود

مگـــر آن روز كه صيّـــاد نبـــود

آشيـان داشــت در آن دامــن دشت

زاغكــي زشت و بدانــدام و پلشت

سنگهــــا از كـــف طفــلان خورده

جان زِ صـــدگونـه بــلا در بُــرده

سالها زيستــه افـــزون زِ شمـــــار

شكـم آگنــده زِ گنـــد و مـــردار

بر سـر شـــاخ ، ورا ديــــد عقــاب

ز آسمــان سـوي زمين شد بشتاب

گفــت « كـاي ديـده زِ ما بس بيداد

با تو امــــروز مــــرا كـــار افتـاد 

مشكلــــي دارم اگــــر بگشــايــي

بكنم هرچـــه تـو مي‎فرمايــــي »

گفت « ما بنــدة درگـــــاه توايــم

تا كه هستيــم ، هـواخـــواه توايـم

بنده آماده بگـو فرمـــان چيســت ؟

جان به راه تو سپـارم ، جـان ‎چيســـت ؟

دل چو در خدمت تو شــاد كنــــم

ننگم آيــد كه زِ جــان يــاد كنم »

اين همه گفـــت ولي با دل خـويش

گفتگــويــي دگــر آورد بـه پيـش

كاين ستمكار قوي پنجـــه كنـــون

از نيــاز است چنيـــن زار و زبـون

ليك ناگـــه چــــو غضبنــاك شود

زو حساب مــن و جــان پاك شود

دوستـي را چـــو نباشــــد بنيـــاد

حزم را بايــد[م] ، از دست نـــداد

در دل خويش چــو ايــن راي گزيـد

پر زد و دورتَـرَك ، جـاي گزيــــد

زار و افسـرده چنيـن گفــت عقــاب

كه مــرا عمـر ، حبابي است بر آب

راست است اينكه مــرا تيز پـر است

ليـك پـــرواز زمــان تيزتـر است

من گذشتـم به شتـاب از در و دشت

به شتاب ، ايّـام از مـن بگـــذشت

گـرچـه از عمــر ، دل سيري نيست

مرگ مي‎آيــد و تدبيــــري نيست

مـن و اين شهپر و اين شوكت و جاه

عمرم از چيست بدين حد كوتاه ؟!

تو بديـــن قامـــت و بـــال ناســاز

به چه فن يافتــه‎اي عمــر دراز ؟!

پـــدرم از پــدر خـــويش شنيـــد

كه يكـــي زاغ سيــه‎روي پليـــد

با دوصد حيلــــه به هنگــام شكـار

صد ره از چنگـش كرده‎ســت فرار

ليــك هنگـــام دم بـــاز پسيـــن

چون تو بر شــاخ شدي جاي گزين

از ســـر حسـرت ، بــا مــن فرمود

كاين همان زاغ پليـد است كه بـود

عمر من نيـز به يغمــا رفتـــه‌سـت

يك گل از صد گـل تو نشكفته‌ست

چيســت سرمايـــة اين عمــر دراز

رازي اينجاسـت ، تو بگشــا اين راز

زاغ گفـــت ار تــو در اين تدبيــري

عهــد كن تا سخنـــم بِپْذيـــري

عمرتان گر كه پذيرد كـم و كاســت

دگري‎ را چه ‎گنه؟! كاين زِ شماسـت

زِ آسمــان هيـــچ نياييـــد فـــرود

آخــر از اين همـه پرواز چه سود ؟

پدر مـــن كه پـس از سيصــد و اند

كان انــدرز بُـد و دانــــش و پنـد

بارهـا گفت كـــه بر چـــرخ اثيـــر

بــــادها راسـت فـــــراوان تأثيـر

بادهــــا كـــز زِبـــر خـــاك وزند

تن و جـــان را نرساننـــــد گزنـد

هــرچــــه از خــاك روي بالاتـــر

باد را بيـــش گزنـــد است و ضـرر

تا بـــدان جــا كــه بر اوج افــلاك

آيت مـرگ بــود پيـــك هـــلاك

ما از آن ، سال بســـي يافته ‎ايــــم

كــز بلنــدي ، رخ بـرتافتـــــه‎ايم

زاغ را ميــل كنـــد دل به نشيـــب

عمـر بسيـارش از آن گشتـه نصيب

ديگر اين خاصيــــت مـــردار است

عمـر مـردارخـــوران بسيــار است

گند و مردار ، بهـيـن درمــان است

چــارة رنــــج تـو زان آسـان است

خيز و زيـن بيــش ، ره چرخ مپوي

طعمة خـويش بر افــلاك مجــوي

ناودان ، جايگهــي سخـــت نكوست

به ازآن ، كنج حياط و لب جــوست

من كه صـد نكتـــــة نيكو دانــــم

راه هر بـــرزن و هــر كــو دانـــم

خـانـــه‎اي در پـــس باغــــي دارم

وندر آن گوشـــه سراغـــــي دارم

خوان گستــردة الوانــــي هســـت

خوردنيهـــاي فراوانـــي هســـت

آنچـــه زان زاغ چنيــــن داد سراغ

گنــدزاري بود ، انــدر پـــس بـاغ

>بــوي بــــد رفتـــه از آن تا رهِ دور

معــــدن پشّــه ، مقــــام زنبـور

نفرتـــش گشتـــه بلاي دل و جـان

سوزش و كــوري دو ديـــده از آن

آن دو همــــراه ، رسيـدنـــد از راه

زاغ بر سفــرة خــود كــرد نگـــاه

گفت خواني كه چنيــن الوان اسـت

لايـق حضـرت اين مهمـان اســت

مي‎كنم شكـــر كه درويـــش نيــم

خجل از مـاحضـــر خـــويش نيم

گفت و بنشسـت و بخورد از آن گنـد

تــا بيامــوزد از او مهمـان ، پنــد

عمر در اوج فلــــك بــــرده به سر

دم زده ، در نفـس بــــاد سحـــر

ابر را ديـده به زيـــرِ پـــر خــويش

حيــوان را همـه فرمانبـــر خويش

بارهـا آمــــده شــــادان زِ سفــــر

به رهـــش بسته فلــك طاق ظفر

سينــــة كبــــك و تـــذرو و تيهو

تـازه و گـرم شــــده طعمــــة او

اينك افتاده بر اين لاشـــه و گنـــد

بـايـــــد از زاغ بيـامــوزد پنــــد

بوي گندش ، دل و جان تافتــه بـود

حال بيمــــاري دق يافتــــه بــود

دلـــش از نفــرت و بيـزاري ، ريـش

گيج شـد ، بست دمي ديدة خـويـش

يادش آمد كه بـــر آن اوج سپهــــر

هست پيـروزي و زيبايـي و مهــــر

فـرّ و آزادي و فتــح و ظفــر اســت

نفـس خـــرّم بـــاد سحـــر اسـت

ديــده بگشـود و به هر سو نگريسـت

ديد گـردش اثــري ز اينهــا نيست

آنچـــه بــود از همه سو خواري بود

وحشــــت و نفـــرت و بيزاري بود

بال برهــــم زد و برجســـت از جـا

گفـــت كاي يـار ! ببخشـــاي مـرا

سالهـــا باش و بديـــن عيــش بناز

تو و مـــردار ، تـــو و عمــــر دراز

من نيـــم در خـــور اين مهمانـــي

گنــــد و مــردار ، تـــــرا ارزانـي

گر بـر اوج فلكــم بايــــد مـــــرد

عمر در گند ، بســر نتـوان بـــــرد

شهپـــر شـــاه هـــوا ، اوج گرفــت

زاغ را ديـده بر او مانـــده شگفـــت

سوي بالا شــــد و بالاتــــر شــــد

راست با مهـر فلك ، همســر شـــد

لحظـــــه ‎اي چنــد بر اين لوح كبود

نقطه ‎اي بود و سپـــس هيــچ نبـود