یکی از شایع ترین بیماری های پوستی انسان که فرضیات زیادی در مورد علل پیدایش و درمان آن مطرح شده، آکنه یا جوش غرور جوانی است. این بیماری در بسیاری از جوانان در سنین بلوغ پدید می آید و شدت آن در افراد مختلف متفاوت است و اکثراً پس از سن بیست و پنج سالگی بهبود مِی یابد.

جوش های غرور به صورت دانه های قرمز، جوش های سر سیاه ، و توده های سفتِ زیر پوستی در ناحیه گونه ، بینی ، پیشانی ، پشتِ گردن ، و قسمت فوقانی پشت و سینه ظاهر می شوند. این جوش ها در پایه یک مو به وجود می آیند و ناشی از آماس، التهاب و انسداد مجرای غده چربی کنار مو هستند. پیدایش آکنه ناشی از یک علت خاص نیست بلکه چندین عامل در پیدایش و شدت آن نقش دارند: ارث، میکروب ها، نوع غذا، مشکلات عصبی و روحی ، تغییرات غددی هورمونی، نوع پوست ، بهداشت صورت ، مصرف برخی داروها ، و بعضی از بیماری ها.

شایدمهمترین عامل ایجاد کننده آکنه تغییرات هورمونی زمان بلوغ باشد. در هنگام بلوغ ، هورمون های جنسی ناگهان افزایش می یابند و مقدار آنها در خون بسیار زیاد می شود . این هورمون ها باعث افزایش ترشح چربی پوست می شوند و زمینه را برای رشد میکروب و التهاب غدد چربی صورت ، و پیدایش جوش  فراهم می آورند. خانم هایی که دچار آکنه هستند معمولاً هورمون های مردانه زیادتری دارند و در بسیاری از آنها رشد مو ی صورت نیز بیش از معمول است.

نوع غذا می تواند در جوش صورت مؤثر باشد. مصرف مواد قندی مثل ماکارونی ، نان ، برنج ، شیرینی و شکلات و مصرف غذاهایی حاوی فندق ، پسته ، بادام ، موز ، نارگیل و گردو می تواند موجب تشدید آکنه شود که علت آن احتمالاً آزاد شدن اسیدهای چرب در خون است.

ناراحتی های روحی و عصبی تأثیر بسزایی در بروز آکنه دارند. به دنبال فشارهای عصبی و کم خوابی ، صورت شادابی و طراوت خود را از دست می دهد و جریان خون کم شده و سیستم دفاعی پوست ضعیف می شود و زمینه برای رشد آکنه فراهم می آید و به سرعت بر تعداد جوش ها افزوده می شود.

مسائل وراثتی و ژنتیک نیز در ابتلا به جوش غرور جوانی و شدت آن نقش دارند. حتماً تاکنون افرادی را دیده اید که اکثر اعضای خانواده شان دچار جوش های غرور بزرگ و فراوان می شوند. به طور کلی نقش زمینه فامیلی در ابتلا به این بیماری ثابت شده است.

عدم رعایت بهداشت پوست  یکی از عوامل مهم در ایجاد یا تشدید جوش های غرور است. اصولاً پیدایش جوش غرور ناشی از افزایش ترشح چربی و تجمع میکروب در غده چربی کنار مو است. بنابراین رعایت نکات بهداشتی می تواند نقش مؤثری در بهبود و تخفیف آن داشته باشد. دستکاری کردن این جوش ها موجب انتشار عفونت به نقاط دیگر و افزایش تعداد و حجم جوش ها می شود. امروزه آنتی بیوتیک ها و مواد ضدعفونی کننده عامل لاینفک درمان جوش های غرور هستند.

مصرف برخی داروها ممکن است موجب تشدید جوش های غرور شود. از جمله این داروها می توان به مصرف بیش از حد ویتامین B12  ، ریفامپین ، ایزونیازید و کورتن اشاره کرد.

علاوه بر موارد فوق ، مصرف مکرر و بیش از اندازه پماد بتامتازون، فلوسینولون، تریامسینولون و کرم های چرب نیز می تواند موجب پیدایش یا تشدید آکنه شود.


درمان آکنه

برای درمان آکنه باید یک سری اقدامات و توصیه های بهداشتی را اجرا نمود و نیز با مراجعه به پزشک و دریافت داروهای مناسب به مقابله با آن پرداخت.

 
توصیه های مهم

برای جلوگیری از پیشرفت جوش ها و کاهش حجم و تعداد آنها باید توصیه های زیر را در نظر داشته باشید و به آنها عمل کنید.

1 – جوش ها را دستکاری نکنید و آنها را با فشار خالی نکنید. برای خالی کردن آنها به یک انستیتوی زیبایی مراجعه کنید تا با دستگاه های مکنده جوش ها را تخلیه کنند. اگر چنین مرکزی در نزدیکی شما وجود ندارد، انگشتان خود را با الکل ضدعفونی کنید، ناخن ها را کوتاه کنید و با یک دستمال تمیز جوش ها را به آهستگی فشار دهید تا تخلیه شوند.

2 - پوست خود را به نرمی ماساژ دهید. این کار را می توانید به طور مرتب، خودتان انجام دهید و یا به یک فرد مجرب مراجعه کنید تا پوست شما را ماساژ دهد. ماساژ باعث تخلیه چربی پوست شده و از پیشرفت جوش ها جلوگیری می کند.

3 - آسودگی روانی داشته باشید.سعی کنید خواب مرتب داشته باشید. استراحت کافی داشته باشید و حتی الامکان از فشارهای روحی و عصبی بپرهیزید.

4 - روزی دو بار صورت خود را بشویید و ماساژ دهید. برای شستشو از صابون اسیدی (گوگردی) که پزشک توصیه می کند استفاده کنید. ابتدا صورت خود را خوب صابون بزنید تا از کف پوشیده شود. آنگاه با نوک انگشتان، پوست صورت خود را ماساژ دهید تا صابون در منافذ پوست به خوبی نفوذ کند و چربی های جمع شده در جوش ها را از بین ببرد. از سوی دیگر ماساژ باعث بهبود جریان خون پوست و طراوت و شادابی آن می شود . با کف دست خود پوست صورت را از راست به چپ، از چپ به راست و سپس از پایین به بالا ماساژ دهید. کل زمان ماساژ صورت با کف صابون باید پنج دقیقه طول بکشد. پس از آن صورت خود را با آب گرم بشویید تا کاملاً پاک شود. آنگاه با یک پنبه آغشته به گلاب، سطح پوست را پاک کنید. گلاب یا آب لیمو، اثر قابض دارند و باعث افزایش گردش خون و بهبود پوست می شوند .

5 - هفته ای یک یا دو بار از ماساژ سرکه سیب استفاده کنید تا چربی پوست کاهش یابد. برای این کار کافی است مقداری سرکه سیب را در همان مقدار آب بریزید و سپس با انگشت مقداری از این مخلوط را بردارید و بر روی صورت خود بمالید و ماساژ دهید. ماساژ را با حرکات حلقوی و ضربه ای آهسته انجام دهید و ابتدا از پایین به بالا و سپس از بالا به پایین حرکت کنید. آنگاه چند دقیقه صبر کنید و سپس صورت خود را بشویید.

6 - از مصرف غذاهای چرب، شیرینی زیاد، سس مایونز، خامه، شکلات، گردو، فندق، موز ،  تخم مرغ ، بعضی از ماهی ها و نارگیل ، حتی المقدور بپرهیزید ولی نیازی به رژیم های سخت نیست. سعی کنید سبزی ها و میوه جاتی را که حاوی ویتامین A هستند زیادتر مصرف کنید: هویج ، اسفناج ، شاهی و گوجه فرنگی. همچنین مصرف چای و ادویه جات را محدود کنید.

7 - سعی کنید هر روز صورت شما در معرض نور آفتاب قرار گیرد. اشعه آفتاب تأثیر بسیار خوبی در بهبود جوش های غرور جوانی دارد. بهتر است برای محافظت چشم ها از عینک آفتابی کمک بگیرید. البته بعضی محققین معتقدند که نور آفتاب پس از مدتی موجب تشدید آکنه می شود ، بنابراین بهتر است استفاده از آفتاب  را فقط برای شروع درمان به کار گیرید.

8 - از ورزش و پیاده روی  غفلت نکنید. بسیاری از جوش های پوستی پس از مدتی ورزش  به کلی ناپدید می شوند . اگر هر روز صبح، مسافتی معادل حداقل سه کیلومتر را به صورت پیاده روی یا به صورت دویدن طی کنید و پس از آن یک دوش بگیرید، متوجه می شوید پس از مدت بسیار کوتاهی پوست شما بسیار شاداب تر می شود و بسیاری از جوش ها برطرف می گردند. ورزش و استحمام باعث باز شدن منافذ پوست، بهبود جریان خون آن و رفع چربی می شود .

9 - برای شستشوی صورت از آب گرم استفاده کنید. صابون شما بهتر است از نوع اسیدی باشد که چربی را کم کند. مصرف مواد آرایشی و کرم های چرب را محدود کنید و در صورت استفاده ، ابتدا پوست را به یک کـِرم مرطوب کننده آغشته کرده و سپس از پودر یا سایر مواد آرایشی استفاده کنید و شب ، هنگام خواب همه این مواد را به وسیله شیر پاک کن تمیز کنید.

10 - پس از شستشوی صورت، هیچگاه با یک حوله به طور خشن صورتتان را پاک نکنید، بلکه یک دستمال کاغذی یا حوله نرم را با پوست خود تماس دهید تا خشک شود.

 
اقدامات پزشکی

در کنار توصیه های مزبور، داروهایی توسط پزشک متخصص برای شما تجویز می شوند که نقش اصلی را در بهبود آکنه  بر عهده دارند. حتماً از این داروها استفاده کنید .