کلیه ها دو اندام لوبیایی شکل هستند که در دو طرف ستون فقرات و در انتهای قسمت میانی کمر قرار دارند. کلیه ها پالایش مواد زائد خون از خون را انجام می دهند که این کار با استفاده از میلیون ها پالایشگر کوچک به نام نفرون انجام می شود و مواد زائد از طریق ادرار دفع می شوند.

آشنایی با علائم بیماری مزمن کلیه

زمانی که نفرون ها آسیب دیده باشند، یا بدتر از آن، یک کلیه به طور کامل دچار نارسایی شود، مواد زائد در خون جمع شده و از بدن دفع نمی شوند که به بروز بیماری سمی منجر می شود.

بیماری مزمن کلیه شرایطی است که اغلب سال ها پیش از این که آسیب پیامدهایی جدی برای بدن به همراه داشته باشد، شکل می گیرد. در ادامه با برخی علائم که می توانند نشان دهنده ابتلا به این بیماری باشند بیشتر آشنا می شویم.

درد

بیماری مزمن کلیه در برخی بیماران موجب پادرد، به ویژه در قسمت بالایی پشت یا جایی که پاها به کمر متصل می شوند (در همان سمتی که کلیه نارسا قرار دارد)، خواهد شد. کیست های حاوی مایع یا سنگ های کلیه نیز می توانند از بیماری کلیه ناشی شده و موجب درد بیشتر یا اسپاسم هایی شوند که شکل گرفته و از بین می روند.

دشواری در تنفس

به واسطه مایع اضافه یا تورم در پاها، که بر حفره سینه فشار وارد کرده و تنفس را دشوار می سازد، تنگی نفس می تواند نشانه ای از مشکلات کلیوی باشد. آنمی یا کاهش گلبول های قرمز خون که سرشار از اکسیژن هستند نیز موجب کمبود اکسیژن هنگام حرکت (به عنوان مثال، بالا رفتن از پله ها) می شود.

طعم فلزی در دهان

اورمیا (Uremia)، شرایطی که موجب تجمع مواد زائد در جریان خون به واسطه عملکرد نامناسب کلیه ها می شود، اغلب به شکل گیری طعم فلزی در دهان منجر می شود که با کاهش وزن ناشی از کاهش شدید اشتها همراهی می شود.

راش ها و تحریک پوست اغلب به واسطه کلیه های ناسالم رخ می دهند 

عوارض پوستی

راش ها و تحریک پوست اغلب به واسطه کلیه های ناسالم رخ می دهند زیرا این اندام ها به ناگاه در دفع مواد زائد از جریان خون ناکارآمد عمل می کنند. افزایش مواد زائد در بدن می تواند خود را در قالب راش های پوستی، آکنه و خارش پوست نشان دهد.

لرز

آنمی یا کم خونی اغلب موجب کاهش دمای داخلی بدن خواهد شد که شکل گیری لرز، به ویژه در اندام های انتهایی مانند پاها، دست ها، گوش ها، و بینی، حتی هنگامی که فرد در اتاقی گرم حضور دارد را به همراه دارد.

حالت تهوع

کاهش اشتها می تواند به واسطه حالت تهوع شدید و حتی استفراغ ناشی از افزایش مواد زائد در بدن، و ناتوانی در نگه داشتن غذا در معده (گوارش ضعیف) رخ دهد.

تورم

اگر کلیه ها در دفع مایع اضافه درون بدن ناکارآمد عمل کنند، این شرایط به تجمع مایع و تورم در پاها یا دست ها منجر می شود.

خستگی

کلیه های سالم به طور طبیعی سطوح مفید از یک هورمون به نام اریتروپویتین (EPO) را ترشح می کنند که تولید گلبول های قرمز حامل اکسیژن به عضلات و مغز را تشویق می کند. اما کلیه های ناسالم سطوح کمتری از این هورمون را ترشح می کنند یا به طور کامل در این کار ناتوان خواهند بود که به احساس خستگی و کم خونی منجر می شود.

سبکی سر

دشواری در تمرکز اغلب در نتیجه کم خونی شکل می گیرد زیرا مغز به میزان کافی اکسیژن دریافت نمی کند. سرگیجه، عدم توجه، حافظه ضعیف، غش کردن، و دشواری در تمرکز اغلب نتیجه این شرایط خواهند بود.

تغییرات در ادرار

کلیه ها ادرار تولید می کنند، از این رو زمانی که دچار نارسایی می شوند، ممکن است تغییراتی در ادرار رخ دهند و بیماران نیازمند استفاده فوری از توالت باشند، برای دفع ادرار به طور مکرر شب ها از خواب بیدار شوند، ادرار ممکن است از نظر حجم افزایش داشته و با فشار بیشتری تخلیه شود، ادرار ممکن است حالت کف آلود داشته باشد و یا در آن خون دیده شود.

مشکلات خواب

مشکلات خواب یکی دیگر از نشانه هایی است که به نظر می رسد دست در دست بیماری مزمن کلیه دارد. آنها بین 45 تا 80 درصد از بیماران مبتلا به این بیماری را تحت تاثیر قرار می دهند، به ویژه آنهایی که در مراحل پیشرفته بیماری قرار دارند.

شایع‌ترین مشکلات خواب شامل اختلالاتی مانند بی خوابی، سندرم پای بی قرار، و آپنه خواب می شوند. همچنین، احتمال تجربه حرکات یا انقباض های اندامی که می توانند به خواب رفتن و خواب باقی ماندن را چالش برانگیز کنند، وجود دارد. کمبود استراحت می تواند موجب فقدان پایدار انرژی شود و با گذشت زمان شاید حتی زمینه ساز ابتلا به اختلالات افسردگی شود.

سردرد یکی دیگر از نشانه های شایع بین افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه است

انقباض و گرفتگی های عضلانی

افزون بر مشکلات خواب، افرادی که در مرحله پیشرفته بیماری مزمن کلیه قرار دارند انقباض و گرفتگی های عضلانی که بیشتر در پاها شایع هستند را نیز تجربه می کنند. دلایل مختلفی برای این گرفتگی های عضلانی وجود دارند که از آن جمله می توان به گردش خون ضعیف در نتیجه انتقال اکسیژن کمتر به عضلات اشاره کرد.

گرفتگی های عضلانی می توانند در افرادی که سطوح برخی مواد مغذی مانند کلسیم و منیزیم در بدن آنها کم است، یا به واسطه استفراغ مکرر یا اسهال با دست رفتن مایع و الکترولیت مواجه هستند نیز شکل بگیرند. آسیب عصبی - که به واسطه عملکرد ضعیف کلیه ها و تجمع سموم در بدن رخ می دهد - نیز ممکن است دلیل گرفتگی های عضلانی باشد.

مشکلات سلامت جنسی

یکی دیگر از نشانه های بیماری مزمن کلیه تغییرات در سلامت جنسی فرد است. به گفته بنیاد کلیه کانادا، بیش از نیمی از افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه برخی مشکلات در عملکرد جنسی را تجربه می کنند. برای زنان این شرایط می تواند به صورت کاهش میل جنسی و خشکی واژن نمایان شود، در شرایطی که برای مردان مشکلات رایج شامل کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ و مشکلات مربوط به انزال می شوند.

سلامت جنسی به دلایل مختلفی، از جمله خستگی و افسردگی می تواند تحت تاثیر بیماری مزمن کلیه قرار بگیرد. برخی داروها نیز می توانند بر میل جنسی یا توانایی فرد در برقراری رابطه موثر باشند و همچنین برخی بیماری ها مانند دیابت و بیماری عروقی که گاهی اوقات با بیماری مزمن کلیه همراه هستند نیز در این زمینه نقش دارند.

کاهش جریان خون به کلیه ها موجب می شود تا آنها فکر کنند بدن دچار کم آبی شده است 

فشار خون بالا

فشار خون بالا یکی از نشانه های شایع بیماری مزمن کلیه است. این یک نوع خاص از فشار خون بالا است که به نام پرفشاری خون کلیوی یا پرفشاری خون عروق کلیه شناخته می شود. پرفشاری خون کلیوی به واسطه باریک شدن شریان هایی که خون را به کلیه ها می رسانند رخ می دهد.

کاهش جریان خون به کلیه ها موجب می شود تا آنها فکر کنند بدن دچار کم آبی شده است و در واکنش هورمون هایی برای تحریک بدن به حفظ سدیم و آب ترشح می کنند که به افزایش فشار خون منجر می شود. پرفشاری خون کلیوی به طور معمول با داروهای فشار خون درمان می شود.

علائم دیگر

افزون بر علائمی که در بالا به آنها اشاره شد، نشانه های دیگری نیز وجود دارند که می توانند به بیماری مزمن کلیه اشاره داشته باشند. به عنوان مثال، بدن افراد مبتلا به این بیماری به راحتی کبود می شود. این شرایط می تواند به واسطه کم خونی رخ دهد یا بیماری موجب تضعیف بافت اطراف رگ های خونی و در نتیجه تخریب راحت‌تر آن شود.

بی حسی در اندام های انتهایی مانند دست ها و پاها نیز شایع است. این شرایط به واسطه آسیب عصبی در بدن رخ می دهد. سردرد یکی دیگر از نشانه های شایع بین افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه است و می تواند به واسطه پرفشاری خون، مشکلات خواب و کم خونی شکل بگیرد.