در دنیای امروز احتمال این که در رژیم غذایی خود از مواد غذایی اصلاح شده ژنتیکی استفاده کنید زیاد است. غذاهای اصلاح شده ژنتیکی از سویا، ذرت، و دیگر محصولاتی تهیه می شوند که از دانه هایی با DNA مهندسی شده از نظر ژنتیکی پرورش یافته اند.

بنابر گزارش وزارت کشاورزی آمریکا، دانه های اصلاح شده ژنتیکی برای کاشت بیش از 90 درصد ذرت، سویا، و پنبه در این کشور مورد استفاده قرار می گیرند. به غیر از مواردی که شما آگاهانه از آنها پرهیز می کنید، غذاهای اصلاح شده ژنتیکی احتمالا مسیر خود را به بسیاری از میان وعده ها و وعده های غذایی شما باز می کنند.

برخی افراد بر این باورند که غذاهای اصلاح شده ژنتیکی بی خطر، سالم و پایدار هستند، در شرایطی که برخی دیگر نظری مخالف دارند.

چه دلایلی باعث شده دانه ها اصلاح ژنتیکی شوند؟

دانشمندان مهندسی دانه ها از نظر ژنتیکی را به دلایل بسیاری انجام می دهند. به عنوان مثال، آنها گاهی اوقات تغییراتی که برای موارد زیر طراحی شده اند را ایجاد می کنند:

افزایش مقاومت گیاه در برابر حشرات

افزایش تحمل گیاه در برابر علف کش ها

افزایش مقاومت گیاه در برابر گرما، سرما، یا خشکسالی

افزایش بازده محصول

همچنین، آنها دانه ها را مهندسی می کنند تا غذاهای اصلاح شده ژنتیکی از رنگ هایی جذاب‌تر برخوردار باشند، طول عمر آنها در قفسه فروشگاه ها افزایش یابد، یا محصول بدون دانه باشد. بر همین اساس است که می توانیم محصولاتی مانند هندوانه ها و انگورهای بی دانه را خریداری کنیم. برخی غذاهای اصلاح شده ژنتیکی به گونه ای مهندسی شده اند تا از سطوح بالاتر برخی مواد مغذی، مانند پروتئین، کلسیم، یا فولات برخوردار باشند.

طرفداران غذاهای اصلاح شده ژنتیکی معتقدند که مهندسی ژنتیک می تواند به ما در یافتن روش هایی پایدار برای تغذیه مردم، به طور ویژه، در کشورهایی که با کمبود دسترسی به غذاهای سرشار از مواد مغذی مواجه هستند، کمک کنند. توانایی برخی محصولات اصلاح شده ژنتیکی این امکان را فراهم می کند تا در محیط های نه چندان مساعد نیز پرورش یابند. طول عمر بیشتر برخی از غذاهای اصلاح شده ژنتیکی نیز امکان ارسال آنها به مناطق دور افتاده را فراهم می کند.

باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک می توانند آنتی بیوتیک ها را بی اثر سازند 

معایب غذاهای اصلاح شده ژنتیکی

از سوی دیگر، برخی افراد اعتقاد چندانی به بی خطر و سالم بودن غذاهای اصلاح شده ژنتیکی ندارند. مهندسی ژنتیک حوزه نسبتا جدید محسوب می شود. در نتیجه، پژوهش ها در زمینه آثار سلامت بلند مدت غذاهای اصلاح شده ژنتیکی محدود هستند.

غذاهای اصلاح شده ژنتیکی الزامات ایمنی مشابه با غذاهایی که از دانه های اصلاح نشده ژنتیکی پرورش می یابند را رعایت کنند. اما منتقدان به این نکته اشاره دارند که جای نگرانی بیشتری در این زمینه وجود دارد. برخی افراد نگران هستند که غذاهای اصلاح شده ژنتیکی ممکن است با آلرژی ها، مقاومت به آنتی بیوتیک، یا سرطان پیوند خورده باشند.

آلرژی ها

آلرژی های غذایی به مشکلی در حال رشد تبدیل شده اند. برخی افراد معتقدند که این روند با افزایش استفاده از غذاهای اصلاح شده ژنتیکی مرتبط است. اما به طور کلی شواهدی مبنی بر این که غذاهای اصلاح شده ژنتیکی بیشتر از غذاهای اصلاح نشده ژنتیکی محرک واکنش های آلرژیک هستند، وجود ندارند.

نگرانی هایی نیز درباره انتقال پروتئین های خاص از یک گیاه به گیاه دیگر در مهندسی ژنتیک وجود دارند. پروتئین هایی که در تعداد نسبتا کمی از غذاها یافت می شوند موجب بیشترین واکنش های آلرژیک هستند. مغزهای خوراکی درختی یکی از شایع‌ترین محرک ها هستند.

در اواسط دهه 90 میلادی ، پژوهشگران نژادی از سویای اصلاح شده ژنتیکی که به گونه ای مهندسی شده بود تا حاوی پروتئینی از آجیل برزیلی باشد را آزمایش کردند. بنابر نتایج این پژوهش که در نشریه New England Journal of Medicine منتشر شد، سویا موجب واکنش های آلرژیک در افرادی شده بود که به آجیل برزیلی آلرژی داشتند. این نوع از سویا هرگز وارد بازار نشد و به دست مصرف کنندگان نرسید.

سازمان خواروبار و کشاورزی جهانی (FAO) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) از آن زمان پروتکل هایی را برای غذاهای اصلاح شده ژنتیکی تصویب کرده و در همین راستا، غذاهای اصلاح شده ژنتیکی باید از نظر ایجاد واکنش های آلرژیک مورد آزمایش قرار بگیرند. بنابر گزارش کلینیک مایو، هیچ کدام از غذاهای اصلاح شده ژنتیکی فعلی موجود در بازار دارای اثرات آلرژی‌زا نبوده اند.

مقاومت به آنتی بیوتیک

باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک می توانند آنتی بیوتیک ها را بی اثر سازند و از این رو کشتن آنها دشوار می شود. بنابر گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) آمریکا، میکروب های مقاوم به آنتی بیوتیک هر ساله میلیون ها نفر را بیمار می سازند.

دانشمندان اغلب با استفاده از ژن های مقاوم به آنتی بیوتیک در فرآیند مهندسی ژنتیک به اصلاح دانه ها اقدام می کنند. برخی افراد فکر می کنند که پیوندی بین این غذاهای اصلاح شده ژنتیکی و افزایش نرخ باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک وجود دارد. مطالعه ای تاکنون این ادعا را ثابت نکرده است، اما همچنان به پژوهش های بیشتر در این زمینه نیاز است.

سرطان

در سال 2013، نشریه Food and Chemical Toxicology مقاله ای را منتشر کرد که گونه ای از ذرت اصلاح شده ژنتیکی با برند Roundup را به سرطان و مرگ زودرس در موش ها پیوند داده بود. به واسطه نگرانی های ایجاده شده درباره این مقاله، سردبیر نشریه داده های پژوهشگران و روند بررسی را بازبینی کرد. آنها دریافتند که پژوهشگران از تعداد بسیار کمی موش و نژادی که مستعد ابتلا به سرطان بوده است، استفاده کرده و نتایج نیز قطعی نبوده اند.

این مقاله در نشریه Environmental Sciences Europe بازنشر شد و بحث درباره یافته های آن همچنان ادامه دارد. به گفته انجمن سرطان آمریکا، پژوهش های بیشتری برای ارزیابی اثرات سلامت بالقوه غذاهای اصلاح شده ژنتیکی در بلند مدت باید صورت بگیرند.