هر کودکي مراحل رشد و تحول خود را به گونه اي متمايز از ساير کودکان سپري مي کند؛ هر چند که والدين انتظار دارند تمام کودکان مراحل رشد خود را بر طبق يک روال مشخص پشت سر بگذارند اما واقعيت اين است که کودکان داراي تفاوت هاي فردي بي شماري هستند. تغيير و تحولات رشدي کودکان مي تواند از يک تا شش ماه با يکديگر متفاوت باشد. آنچه مهم است توجه به سلامت جسماني و ذهني هر کودک است که مي تواند سرعت و روند رشد او را تعيين کند. رشد، جرياني مرحله اي و پيوسته است؛ اين نکته به اين معنا است که يادگيري برخي از مهارت ها مستلزم يادگيري مهارت هاي پايه اي است. مثلا کودک براي حرف زدن ابتدا الفاظ نامفهومي را به کار مي برد (واژه هاي ناقص) و سپس به گفتن کلمه و جمله مي پردازد. پس لازمه رسيدن به هر مرحله از رشد، گذراندن موفقيت آميز مرحله پيشين است. تمام کودکان مراحل رشد يکساني دارند اما ممکن است سرعت رشد به علت تفاوت هاي فردي با هم فرق داشته باشد.

خودمحوري يعني اين که او به دشواري مي تواند تصور کند امور از ديدگاه ديگران چگونه است مثلاً چون مي خندد همه بايد بخندند.

آيا مي دانيد کودکان تان در اوايل 7 سالگي و سن ورود به دبستان تا قبل از بلوغ چه مهارت هايي را نسبت به سنين قبل به دست آورده است؟ در اين مطلب سعي شده ويژگي هاي شناختي کودکان دبستاني و توانمندي هاي شناختي آنان با مثال هايي ساده و روشن بيان شود تا والدين با دانستن اين ويژگي هاي شناختي از فرزندان شان به همان ميزان، انتظار داشته باشند. از سن 6 تا 7 سالگي به بعد در کودکان تغييرات قابل ملاحظه اي پديد مي آيد. بدين معني که کودک از لحاظ جسمي به طور مرتب رشد کرده و کم کم قدرت لازم را براي رفع احتياجاتش کسب مي کند حرکات و رفتارهايش از پختگي خاصي برخوردار مي شود و از لحاظ عاطفي، رواني و ذهني هم رشد مي کند.

خوبي ها، بدي ها، زشتي و زيبايي را مي فهمد ولي در انتخاب راه زندگي و هدف هاي معقول از پختگي لازم برخوردار نيست اين مرحله (سال هاي دبستان) را آخرين مرحله کودکي مي نامند. کودک شما با ورود به دبستان، آماده ورود به مرحله جديدي از شناخت و ذهن يعني مرحله عمليات ذهني مي شود. عمليات ذهني يعني اين که کودک توان انجام بسياري از کارهاي ذهني را دارد. البته اين قضيه به اين صورت نيست که کودک خود محوري که طي سال هاي قبل درک کاملي از محيط و روابط آن نداشته شب بخوابد و فردا در اين زمينه ها درک کاملي پيدا کند و توانمند شود. اين مهارت ها که به آن ها اشاره مي شود به تدريج و و ظرف مدت چند سال پديد مي آيند.

کودکان در مرحله عمليات ذهني يا عيني (7 تا 11 سال) با اشيا و امور عيني آشنا مي شوند. وقتي در اين مرحله مسئله اي براي کودکان مطرح شود که در آن فرضيه هايي وجود دارد ، کودکان از حل آن باز مي مانند، اما اگر همان مسئله را براي آنان با کلمات و تعابير عيني و واقعي شرح دهيم آن را حل خواهند کرد.
حساسيت آن ها از 7 سالگي به بعد نسبت به احساسات ديگران بيشتر مي شود و احساسات ديگران رادر شرايط مختلف مي فهمند يکي از ويژگي هاي شناختي اين سنين، خودمحوري سال هاي قبل از دبستان است که در اين سنين کم تر مي شود. خودمحوري يعني اين که او به دشواري مي تواند تصور کند امور از ديدگاه ديگران چگونه است مثلاً چون مي خندد همه بايد بخندند. نمي تواند تصور کند مسئله اي که او به آن مي خندد ممکن است براي والدين يا ديگران خنده دار نباشد. اين ويژگي (خودمحوري) در سنين دبستان نسبت به قبل کم تر مي شود.

آن ها در دوران دبستان متوجه مي شوند که ديگران دنيا را طور ديگري مي بينند و در ضمن مي توانند نظر ديگران را هم درک کنند، حساسيت آن ها نسبت به احساسات ديگران بيشتر مي شود و احساسات ديگران رادر شرايط مختلف مي فهمند مثلاً غم، شادي و... و آثار خودمحوري کلام (زبان) هم در اين سنين کم تر مي شود. اگر دقت کرده باشيد تا قبل از دبستان، کودکان بدون دادن اطلاعات کافي به شنونده از ضمير او استفاده مي کنند. به نظر آن ها چون خودشان مي دانند در مورد چه چيزي يا چه کسي حرف مي زنند پس شنونده هم مي داند ولي با افزايش سن خصوصا در سنين دبستان اين گرايش در آن ها کم تر مي شود.

ويژگي ديگر بازگشت پذيري است. کودک مي تواند در اين سنين عمليات ها را به شکل معکوس انجام دهد. مثلاً يک گلوله خمير را دوباره به شکل يک کرم دراز در مي آورد و سپس مي تواند اين عمليات را معکوس کند و کرم دراز را به شکل گلوله خمير درآورد. مثلا يک کودک 6 ساله که ياد گرفته عدد سه به علاوه دو مي شود پنج. اگر از او بپرسيد عدد دو به علاوه سه چند مي شود خواهد گفت نمي دانم اما کودکان دبستاني متوجه بازگشت پذيري اين مسئله مي شوند و در اين مورد مشکلي ندارند.