اطلاعاتی درباره واکسن کودکان

واکسن چیست؟

فراورده های میکروبی یا ویروس های ضعیف شده مولد بیماری یا میکروب ضعیف شده را واکسن می نامند. بعد از تزریق واکسن، بدن ماده ای به نام پادتن می سازد که کودک را در برابر آن بیماری مصون می سازد.

وظیفه هر پدر و مادری است که فرزند خود را در برابر بیماری هایی که واکسن آن ها ساخته شده است واکسینه نماید.

تعاريف گروه هاي سني

- منظور از زير يك ماه ـ از بدو تولد تا 29 روز

- منظور از يك ماهگي ـ از يكماه تا يكماه و 29 روز

- منظور از دو ماهگي ـ از دو ماه تا دو ماه و 29 روز

- منظور از يك سالگي ـ از يكسال تا يكسال و 11 ماه و 29 روز

برنامه واکسيناسيون کودکان

واکسيناسيون کودکان طبق برنامه اي خاص انجام مي شود زمان بندي آن به اين شرح است:

بدو تولد: ب ث ژ، قطره فلج اطفال، هپاتيت ب

دو ماهگي: ثلاث، قطره فلج اطفال، هپاتيت ب

چهار ماهگي: ثلاث، قطره فلج اطفال

شش ماهگي: ثلاث، قطره فلج اطفال، هپاتيت ب

يک سالگي: ام ام آر (ويروس ضعيف شده سرخک، اوريون و سرخجه)

شرح مختصري درباره واکسن هاي مذکور:

اولین واکسن های ضروری بعد از تولد و قبل از مرخص شدن نوزاد از بیمارستان انجام می شود، بعد از تزریق واکسن برخی کودکان ممکن است تب کنند.

واکسن (ب ث ژ): اين واکسن با استفاده از باکتري ضعيف شده سل عليه اين بيماري ساخته شده است که به صورت زيرجلدي در ناحيه فوقاني بازو در بدو تولد تزريق مي شود.

واکسن ثلاث (ديفتري، کزاز، سياه سرفه): اين واکسن با استفاده از باکتري کشته شده سياه سرفه و سموم باکتري هاي ديفتري کزاز ساخته مي شود. ديفتري، کزاز و سياه سرفه بيماري هاي خطرناکي است که مي تواند موجب مرگ يا عوارض شديد شود.

قطره فلج اطفال خوراکي: واکسن فلج اطفال يک بيماري حاد ويروسي است که مي تواند منجر به فلج دائم دسته اي از عضلات بدن شود.

واکسن دوگانه اطفال (ديفتري، کزاز): اين واکسن مشابه واکسن دوگانه بزرگسالان است با اين تفاوت که دوز ديفتري آن بيشتر است.

واکسن ام ام آر (سرخک، سرخجه، اوريون): علايم بيماري سرخک عبارت است از تب بالا و چند روزه همراه با آب ريزش بيني، التهاب ملتحمه چشم و جوش هايي که بعد از شروع تب ظاهر مي شود.

واکسن هپاتيت ب: واکسن هپاتيت ب ( که از طريق خون يا مادر به جنين و ارتباط جنسي) منتقل مي شود، در برنامه واکسيناسيون قرار دارد. از جمله عوارض تزريق واکسن مي توان به درد، قرمزي، سردرد و کسالت اشاره کرد.

مراقبت های بعد از واکسن

یکی از مراحل سخت و دردناک زندگی نوزادان، واکسیناسیون‌های دوره‌ای است که در سنین 2، 4، 6، 12 و 18 ماهگی انجام می‌شود.

واکسیناسیون برای نوزاد دردناک و همراه با تب است. اولین راهکار این است که 2 ساعت قبل و 2 ساعت بعد از انجام واکسیناسیون،‌ از یک تب‌بر ساده مثل استامینوفن که بسته به وزن نوزاد و با تشخیص پزشک معین می‌شود، استفاده می‌شود و پس از آن هر 4 ساعت در صورت تبدار بودن نوزاد تکرار می‌شود و تب ممکن است تا 48 ساعت ادامه پیدا کند.

در مورد واکسیناسیون یک سالگی، ‌نیاز به استفاده از تب بر 2 ساعت قبل و بعد انجام واکسیناسیون نیست. از آنجایی که واکسن MMR که شامل سرخک، سرخجه و اوریون است،‌در این مرحله تزریق و آب‌ریزش بینی و گاهی حالات سرماخوردگی در روزهای بعد ظاهر می‌شود و در آن موارد نیاز به استفاده از تب‌بر برای کودک است.

در مورد واکسیناسیون و تکرار آن هر 4 ساعت یکبار،‌ به دلیل تزریق مجدد MMR نیاز است در روزهای بعد هم در صورت تب و بروز علائم سرماخوردگی از تب‌بر استفاده شود.

بهتر است تا 48 ساعت پس از واکسیناسیون،‌ کودک استحمام نشود. همچنین استفاده از کمپرس آب گرم،‌ ممکن است محل واکسیناسیون را دچار آلودگی کند و میکروب وارد بدن کودک شود در صورت تورم و ناراحتی محل واکسن با مشورت پزشک،‌ می‌توان از اقدامات کمکی استفاده کرد.

نام بیماری ها و واکسن های کودکان از بدو تولد تا 6 سالگی

هفت بیماری که با واکسن می توان از آن ها پیشگیری کرد و در برنامه ی ایمن سازی همگانی کودکان کشور، قرار دارند، عبارت اند از:

1- بیماری  سل: میکروب بیماری اغلب از راه تنفس وارد بدن انسان می شود. علائم بیماری شامل : سرفه های طولانی و خارج شدن خون از دهان همراه سرفه، تب، عرق شبانه، ضعف و لاغری است. این  بیماری گاه موجب مرگ می شود.

2- سرخک: میکروب این بیماری از راه تنفس وارد بدن می شود. علائم سرخک شامل: تب، آب ریزش بینی، سرفه، گلو درد و ظهور دانه های سرخ رنگ روی پوست است. سرخک بیماری خطرناکی است و گاهی موجب مرگ نیز می شود.

3- دیفتری: میکروب این بیماری از راه تنفس وارد بدن می شود و در گلو و بینی رشد می کند و گاهی موجب خفگی و مرگ می شود.

۴- سیاه سرفه: میکروب این بیماری از راه تنفس وارد بدن می شود. علامت بیماری سرفه های شدید است که چهره ی بیمار را سیاه و کبود می کند. گاهی در اثر سرفه های شدید، استفراغ نیز ایجاد می شود. این بیماری نیز می تواند موجب مرگ کودک شود.

۵- کزاز: میکروب این بیماری در خاک زندگی می کند و از راه زخم و خراش وارد بدن می شود. زایمان در مکان های غیر بهداشتی می تواند موجب بروز این بیماری در مادر و نوزاد شود. علامت بیماری کزاز، سفت شدن عضلات بدن است که در نتیجه ی آن غذا خوردن و تنفس مختل می شود. این بیماری بسیار کشنده است.

۶- فلج اطفال: میکروب این بیماری از راه دهان وارد بدن می شود و به ماهیچه های بدن _ به خصوص عضلات پا_ حمله می کند و باعث فلجی پا می شود. فلج اطفال گاهی نیز کشنده است.

۷- هپاتیت ب: بیماری خطرناک و کشنده ای است که میکروب آن در خون و سایر مایعات بدن بیماران مثل ادرار، مدفوع، آب دهان و ... وجود دارد.

 میکروب این بیماری ممکن است مدت ها در بدن فرد مبتلا مخفی بماند اما در صورت تماس مستقیم با او یا وسایل آلوده ی او به دیگران منتقل شود.گاهی مادران مبتلا ُ این بیماری را به جنین یا نوزاد خود منتقل می کنند. این بیماری از راه تیغ سلمانی، وسایل جراحی و دندانپزشکی آلوده نیز منتقل می شود.

 علائم بیماری هپایت ب شامل تهوع، استفراغ، درد در قسمت راست و بالای شکم وزرد شدن پوست بدن و چشم هاست.

گردآوری: بخش کودکان بیتوته