تنها چند روز دیگر از سال جاری باقی مانده است، و جز تعدادی عکس و خاطره چیز دیگری نمی ماند ... خاطراتی که گاه با مرورشان شاد می شویم و گاه اندوهگین. خاطرات عزیزانی که با چمدان هایی بسته این دنیا را برای همیشه ترک کردند و ما را در غم از دست دادنشان تنها گذاشتند.

یکی از رسم های دیرینه بزرگداشت پنجشنبه آخر سال است که آرامگاه های کشور پر می شوند از حضور کسانی که عزیزانشان در زیر خروارها خاک آرمیده اند و تنها می توان با ذکر فاتحه ای از آن ها یاد کرد ... دل های گرفته ای که برای بودن در کنار گل های پر پر شده ای که اکنون در کنارمان حضور ندارند، پر می کشد ...

مادر و پدرهایی که برای بوسیدن دست و پایشان، برای نگاه های نافذ و سرشار از عشق و علاقه شان، برای محبت های بی منتشان، دل تنگشان شده ایم. عزیزانی که نفس هایشان، قوت قلبی بودند برای دل های شکسته و خسته مان . برای لحظاتی که با کوله باری از غم و غصه و ناراحتی به نزدشان می رفتیم و با جادوی نگاه و دعا و حرف های سرشار از محبتشان، با لبخندی سرشار از رضایت و شادابی، ما را راهی زندگی می کردند، دلمان تنگ شده است.

پنج شنبه با دستانی پر به مزارشان برویم

همان طور که گفته شد زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال از سنت های نیکویی است که سالیان سال در سراسر ایران جاری بوده است. روزی که بازماندگان بر سر مزار عزیزان از دست رفته شان می روند و با نثار فاتحه ای به یاد آن عزیزان، خاطراتشان را مرور می کنند.

چه خوب است که برای این دیدار هدیه ای تهیه کنیم و دست خالی نرویم. هدیه ای مفید برای کسانی که دستشان از این دنیا کوتاه است و منتظر هستند تا برایشان تحفه ای فرستاده شود.
یکی از صحابه از حضرت رسول (صلی الله و علیه وآله) نقل کرده است که می فرمایند: «براي مردگان خود هديه بفرستيد»، گفتم: هديه مردگان چيست؟ فرمود: «صدقه و دعا. ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنيا مقابل خانه‌ هاي خود مي‌ آيند و فرياد مي‌کنند... اي خانواده من، پدر ، فرزندان و خويشان من، بر ما مهرباني کنيد. آن چه در دست ما بود، عذاب و حساب آن ها بر ما است و نفعش براي غير ما. اي خويشان ما، به درهمي يا قرص ناني يا جامه‌اي ما را کمک کنيد تا خداوند شما را از جامه‌هاي بهشت بپوشاند». (1) علاوه بر آنکه ثواب این صدقات چه نقدی و چه غیر نقدی به روح عزیز از دست رفته مان خواهد رسید، لبخند شادی و امید زندگی در فردی دیگر را با خود به همراه خواهد داشت. آن هم در روزهای نزدیک سال جدید که هر کسی دوست دارد بهترین لباس ها را پوشیده و بساط شام شب عید را برای خانواده اش فراهم کند.

از این سوره ها غافل نباشید

امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: سوره «تبارک» بالای سر قبر میت خوانده شود تا موجب رفع عذاب قبر از او گردد. (2)

در روايتي از حضرت صادق (علیه السلام) نقل شده: «هر کس نزد قبر مؤمني، هفت مرتبه سوره إنّا أنزلنا را بخواند، خداوند فرشته‏ اي مي‏ فرستد که پيش قبر ميت، خدا را عبادت کند. خداوند ثواب عبادت فرشته را براي ميت و کسي که إنّا أنزلنا را خوانده مي ‏نويسد، تا زماني که خداوند وي را به واسطه اين عمل وارد بهشت کند. بعد از سوره حمد، هفت مرتبه إنّ أنزلنا و هر يک از قل أعوذ بربّ الفلق، قل أعوذ بربّ الناس، قل هو الله أحد، و آيه الکرسي را سه مرتبه بخواند.» (3)

پاداش استغفار برای اموات و زندگان

«عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عُلْوَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّی الله علیه و آله:‏ مَا مِنْ مُؤْمِنٍ أَوْ مُؤْمِنَةٍ مَضَى مِنْ أَوَّلِ الدَّهْرِ أَوْ هُوَ آتٍ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ إِلَّا وَ هُمْ شُفَعَاءُ لِمَنْ يَقُولُ فِي دُعَائِهِ: «اللَّهُمَ‏ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ». وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَيُؤْمَرُ بِهِ إِلَى النَّارِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَيُسْحَبُ فَيَقُولُ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ: يَا رَبَّنَا، هَذَا الَّذِي كَانَ يَدْعُو لَنَا ، فَشَفِّعْنَا فِيهِ ، فَيُشَفِّعُهُمُ اللَّهُ فِيهِ ، فَيَنْجُو: حضرت صادق علیه السّلام از پدران گرامی خویش علیهم السّلام نقل می­ کند که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود: هيچ مرد و زن مؤمن از اول روزگار تا روز قيامت نمی باشد جر آنكه شفيع آن كسى می ­باشد كه در میان دعایش چنین بگويد: «اللَّهُمَ‏ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ» روز قيامت دستور داده می­ شود که بنده ­ای را به آتش ببرند، و لذا او را به سوى دوزخ می ­کشند. در این هنگام، همه­ ی مردها و زن­ های مؤمن می­ گویند: پروردگارا، این فرد برای ما دعا می­ کرد ، شفاعت ما را در مورد او بپذیر. پس خداوند شفاعت آن­ها را می ­پذیرد، و آن فرد نجات می ­یابد.» (4)

کلام آخر

این سنت حسنه را پاس بداریم و به یاد اموات و در گذشتگانمان باشیم تا آیندگان نیز به یاد ما باشند.

پی نوشت:
1- محدث قمي، مفاتيح الجنان ، بخش زيارت قبور مؤمنين.
2- اقبال اعمال، ص ۶۵۱، نقل شده از سیری در جهان پس از مرگ، همان، ص ۳۰۰.
3- كامل الزيارات، ابن قولويه القمي، ص 222.
4- امالی صدوق ، ص456.