روزی حضرت امیرالمؤ منین علی (علیه السلام) در روز جمعه‌ای خطبه بلیغی ایراد فرمود و در پایان آن خطبه فرمود: ای مردم! هفت مصیبت است که ما از آنها به خدا پناه می‌بریم: عالمی که بلغزد، عابدی که (از عبادت) ملول و خسته گردد، مؤ منی که فقیر شود، امینی که خیانت کند، توانگری که به فقر در افتد، عزیزی که خوار گردد، بینوایی که بیمار شود.

در این وقت مردی برخاست و پس از تمجید آن حضرت گفت: سؤ الی درباره گفتار خدای تعالی دارم که می‌فرماید: ادعونی استجب لکم؛ مرا بخوانید تا دعایتان را اجابت کنم. (1) پس چگونه است که ما دعا می‌کنیم ولی اجابت نمی‌شود؟

امام علی (علیه السلام) فرمود: دل‌های شما در هشت مورد خیانت (بی وفایی) کرد:

1- اینکه خدا را شناختید ولی حقش را آن گونه که بر شما واجب بود ادا نکردید و از این رو آن معرفت به کار شما نیامد.

2- به پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم ایمان آوردید؛ آنگاه با سنت و روش او مخالفت کردید و شریعت او را از بین بردید. پس ثمره ایمان شما چه شد؟.

3- کتاب خدا را که بر مشاء فرود آمده خواندید ولی به آن عمل نکردید. گفتید: به گوش و دل می‌پذیریم، ولی با آن به مخالفت برخاستید.

4- گفتید: ما راغب بهشتیم ولی در تمام حالات کارهایی انجام می‌دهید که شما را از بهشت دور می‌سازد. پس رغبت و شوق شما نسبت به بهشت کجاست؟

5- گفتید: ما از آتش دوزخ می‌ترسیم، ولی در همه حالات به واسطه گناهان و معاصی خود به سوی دوزخ می‌روید. پس ترس شما کجا رفت؟

6- نعمت خدای خود را خوردید، ولی سپاسگزاری نکردید.

7- خداوند شما را به دشمنی با شیطان دستور داد و فرمود: ان الشیطان لکم عدو فاتخذوه عدوا؛ شیطان دشمن شما است شما نیز او را دشمن گیرید (2) ولی به زبان با او دشمنی کردید و در عمل به دوستی با او برخاستید.

8- عیب‌های مردم را برابر دیدگانتان قرار دادید و عیبهای خود را پس د پشت انداختید (و آن را نادیده گرفتید) و در نتیجه کسی را ملامت می‌کنید که خود به ملامت سزاوارتر از اویید.

پس با این وضع چه ادعایی از شما مستجاب گردد در صورتی که شما درهای دعا و راههای آن را بسته‌اید؟ پس از خدا بترسید و کارهایتان را اصلاح کنید و امر به معروف و نهی از منکر کنید تا خدا دعایتان را مستجاب کند. (3)

پی‌نوشت:
1.  مؤمن/60
2.  فاطر/6
3.  بحارالانوار، ج 9، ص 376 -377