اعراض امام علي (عليه السّلام ) از دفن عثمان ـ عايشه و جنگ جمل

سبط بن جوزي، يكي از دانشمندان معروف و بزرگ اهل تسنّن بود، و كتاب‌هاي ارزشمند متعدّدي تأليف كرد، و همواره در مساجد بغداد و ... با موعظه و گفتار خود، مردم را ارشاد مي‌كرد، سرانجام در 12 رمضان سال 597هـ .ق در بغداد درگذشت.[1]

يكي از ويژگي‌هاي امام علي ـ عليه السّلام ـ اين بود كه كراراً به مردم فرمود سَلُوني قَبْلَ اَنْ تَفْقدوُني «قبل از آن‌كه مرا از دست بدهيد، هرچه مي‌خواهيد از من بپرسيد».

چنين سخني مخصوص آن حضرت و امامان معصوم ـ عليهم السّلام ـ است، و هر كسي بعد از او چنين ادّعا كرد رسوا گرديد، اينك به مناظره يك بانوي دلير با سبط بن جوزي توجّه كنيد

روزي «سبط بن جوزي» در بالاي منبر، همين سخن را گفت؛ كه اي مردم! سَلُوني قَبْلَ اَنْ تَفْقدوُني با توجّه به اين‌كه بسياري از شيعه و سنّي، و زن و مرد، پاي منبر او بودند.

ناگاه بانوئي از پاي منبر، چنين سؤال كرد

«به من خبر بده، آيا اين حديث درست است كه نقل شده وقتي كه جمعي از مسلمانان، عثمان را كشتند، جنازه‌اش (سه روز) در زمين ماند و كسي نرفت تا جنازه او را بردارد و به خاك بسپارد».

سبط آري درست است

بانو آيا اين حديث نيز درست است كه وقتي سلمان در مدائن از دينا رفت، امام علي ـ عليه السّلام ـ از مدينه (يا كوفه) به مدائن رفت و بر جنازه سلمان نماز خواند و به احترام او، در مراسم كفن و دفن او شركت نمود، و نگذاشت جنازه او در زمين بماند و سپس بازگشت؟

سبط آري درست است

بانو بنابراين، چرا علي ـ عليه السّلام ـ هنگام مرگ عثمان، با اين‌كه در مدينه بود، كنار جنازه عثمان نرفت، تا آن را بردارد و به خاك بسپارد؟ در اين صورت يا علي ـ عليه السّلام ـ خطاكار است كه از دفن جنازه عثمان، اهمالي نمود، و يا عثمان غير مؤمن است كه علي ـ عليه السّلام ـ خود را از دخالت در دفن جنازه عثمان، معاف دانست (تا اين‌كه بعد از سه روز مخفيانه او را در پشت قبرستان بقيع در قبرستان يهوديان دفن كردند چنان‌كه طبري در تاريخ خود، ج 9، ص 143، نقل كرده است)

سبط بن جوزي در برابر اين سؤال فرو ماند، چرا كه ديد اگر هر كدام از آن دو (علي ـ عليه السّلام ـ يا عثمان) را خطاكار بداند، برخلاف عقيده خود سخن گفته است، زيرا او هردو آن‌ها را خليفه برحق مي‌دانست، از اين رو گفت

«اي زن! اگر با اجازه شوهرت از خانه بيرون آمده‌اي و در برابر نامحرمان، اين‌گونه با من بحث مي‌كني كه لعنت خدا بر شوهرت باد، و اگر بدون اجازه او آمده‌اي، خدا تو را لعنت كند»

آن بانوي هوشمند، بي‌درنگ گفت آيا عايشه كه به جنگ اميرمؤمنان علي ـ عليه السّلام ـ بيرون آمد و جنگ جمل را به راه انداخت، با اجازه شوهرش پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ بيرون آمده بود، يا بدون اجازه او؟

سبط بن جوزي، در پاسخ اين سؤال نيز درمانده شد، زيرا اگر مي‌گفت بدون اجازه شوهرش بيرون آمده، عايشه را تخطئه مي‌كرد، و اگر مي‌گفت با اجازه بيرون آمده، علي ـ عليه السّلام ـ را تخطئه مي‌كرد، و هر كدام از اين دو پاسخ، با عقيده‌اش سازگار نبود، بناچار درمانده گرديد، و از بالاي منبر پائين آمد و به خانه‌اش رفت.[2]

--------------------------------------------------------------------------------

پی نوشت:

[1] ـ سفينه البحار، ج 1، ص 193.

[2] ـ بحار‌الانوار، ج 29، ص 647، نشر دارالرضا، بيروت.