خبرگیری از حال مردم و اوضاع جامعه ازخود مردم (نه تکیه به آمارها و گزارش های ادارات ومسئولان) سیره ی پیامبر است؛ تا آنچه در جامعه می گذرد و توده های مردم با آن رو به رو هستند - بی کم و کاست و فروپوشی- از زبان خود مردم شنیده شود، و نه از گزارش گزارشگران.
تردید نیست که آه صاحب درد راباشد اثر! و آنان که در متن جامعه زندگی می کنند و واقعیت ها برایشان ملموس است به ژرفی می توانند رخدادها و احوال مردمان را بازگو کنند، و آنان که درمتن جامعه نیستند و از دور دستی برآتش دارند، نمی توانند گزارش های درست وعینی ارائه دهند.
بنابراین بهترین شیوه برای ارزیابی عینیت های جامعه و احوال مردم، گوش فرا دادن به سخن خود مردم است. بی گمان آگاهی مدیران ازآنچه می گذرد شرط بقا ودوام آنان است.
در مسائل ریز و درونی نیز باید اطلاع کافی داشته باشند چون مسائل خانواده ها، اخلاق عمومی، آیین شهروندی، روابط همسایگان، کارکرد مدیران جزء و زیر دستها و.....در این گونه موارد یا خود مستقیم دخالت می کنند، یا با ابزارهای فرهنگی و فراگیر و عمومی که در دست دارند، چون؛ صدا و سیما، روزنامه ها و...به بهبودسازی و سالمندسازی این دست نا بهنجاری ها می پردازند.
بی خبری از رخدادهای کوچک و بزرگ، زمینه اصلی بیگانگی دولت و ملت است و زمینه ساز دوری توده های مردم از زمامداران و دریغ ازهر نوع همکاری با آنان است.
تردید نیست که آگاهی از اوضاع زندگی مردم اگر بخواهد با شیوه های اداری باشد، واقعیت ها پوشیده می ماند، و حقیقت ها درست گزارش نمی شود، ازاین رو باید از خود مردم گزارش زندگی آنان را جستجو کرد. در این راه و روش پیامبر (ص) آنچه بیشتر آموزنده است، آگاهی از اوضاع از راه ارتباط مستقیم با خود مردم است، و این روشی است کارساز که حقیقتی را پوشیده نمی گذارد ،و گزارش های رسمی و از راه مدیران کافی نیست.
زیرا که مسئولان یا درست در جریان کارها نیستند و یا می خواهند عملکردهای خود را موفق جلوه دهند.
پیامبر بزرگ اسلام با اینکه خود در میان مردم است،و چون ساده ترین آنان زندگی می کند، و نابسامانی های ملموس اوست،از خود مردم نیز اوضاع توده ها را جویا می شود. در اسلام «احتجاب : دوری» مسئولان ،و در پشت پرده های مقام وقدرت پنهان گشتن ، به شدت محکوم شده است.
امام علی (ع) - درعهدنامه ی حکومتی مالک اشتر:مبادا که پوشیده ماندن تو از توده های مردم به درازا بکشد؛ زیراکه در پس این پرده ماندن زمامداران از مردم، مایه ی در تنگنا افتادن مردم است....[2]
امام رضا (ع) نیزبه خلیفه ی عباسی بی پرده می گوید:
«....و روزگار بر مظلومان به سختی می گذرد وآنان برای زندگی به هزینه ای دسترسی ندارند و کسی را نمی یابند که شکایت نزد او برند یا به تو گزارش دهند....آیا نمی دانی که زمامدار مسلمانان همچون تیرک میان چادر است که هر کس بخواهد به آن دسترسی دارد (مثلُ العَمود وَسَطَ الفُسطاطِ) ....».[3]

---------------------------------
پی نوشت
[1] عیون اخبارالرضا«ع»1/318
[2] نهج البلاغه/1024
[3] عیون اخبارالرضا«ع»2/160