الف) بد اخلاقی:
یکی از آفات قضاوت، بد اخلاقی و برخورد خشونت آمیز با مردم است که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام قاضی یک روزه خود «ابوالاسود دوئلی» را جهت بداخلاقی با مردم عزل کرد.
ب) رشوه خواری:
اشعث بن قیس، پدر زن امام مجتبی علیه السلام و از یاران امام بود که بعدها فریب معاویه را خورده و در تمام توطئهها دخالت داشت، دختر او «اسماء» امام مجتبی علیه السلام را به شهادت رساند، و پسر او محمد اشعث در قتل مسلم و سپس در کربلا دخالت داشت.
در دوران زندگی امام علی علیه السلام، اشعث بامردی دعوا داشت و فردا میبایست در محکمه علی علیه السلام حاضر شده محاکمه گردد. شب، حلوائی آماده کرده برای حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام برد تااز این راه امتیازی برای محاکمه فردا به دست آورد. امام علی علیه السلام در را گشود ونگاهی به حلوا کرد و فرمود:
از این حادثه شگفتآورتر اینکه شب هنگام کسی به دیدار ما آمد (1) و ظرفی سر پوشیده پر از حلوا داشت، معجونی در آن ظرف بود که از آن تنفّر داشتم، گویا آن را با آب دهان مار سمّی، یا قی کرده آن مخلوط کردند، به او گفتم: هدیه است؟ یا زکات یا صدقه؟ که این دو بر ما اهل بیت پیامبرصلی الله علیه وآله حرام است.
گفت: نه، نه زکات است نه صدقه، بلکه هدیه است.
گفتم: زنان بچّه مرده بر تو بگریند، آیا از راه دین وارد شدی که مرا بفریبی؟ یا عقلت آشفته شده یا جن زده شدی؟ یا هذیان میگویی؟ به خدا سوگند! اگر هفت اقلیم را با آن چه در زیر آسمانهاست به من دهند تا خدا را نافرمانی کنم که پوست جوای را از مورچهای ناروا بگیرم، چنین نخواهم کرد، و همانا این دنیای آلوده شما نزد من از برگ جویده شده دهان ملخ پَستتر است علی را با نعمتهای فناپذیر، و لذّتهای ناپایدار چه کار؟!! به خدا پناه میبریم از خفتن عقل، و زشتی لغزشها، و از او یاری میجوییم. (2)
ج) امتیاز ندادن به یکی از طرفین دعوا:
یکی دیگر از آفات قضاء، امتیاز دادن به یکی از طرفین دعواست، که مخالف عدالت است، و قاضی را میلغزاند، و به صدور حکم ظالمانه میکشاند، همه افراد با هرگونه شغل و مقام و امتیازات سیاسی، اجتماعی باید در برابر محکمه اسلامی و نگاه قاضی مساوی باشند.
در دوران حکومت خلیفه دوم، شخصب ادّعائی نسبت به حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام داشت و کار به دادگاه قضائی کشید. وقتی طرفین دعوا حاضر شدند، خلیفه دوم خطاب به امام علی علیه السلام گفت: یا اباالحسن در کنار مدّعی قرارگیر تا قضاوت کنم. حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام ناراحت شد.
خلیفه دوم پرسید: از اینکه شما را در کنار مدّعی قرار دادم نارحت شدید؟
امام علی علیه السلام پاسخ داد: از آن جهت ناراحت شدم که عدالت را بین ما رعایت نکردی، او را با نام خواندی و مرا با احترام و با کُنیه «ابوالحسن» صدا کردی شاید مدّعی من ناراحت شده باشد. (3)
پینوشت:
1. نوشتند که اشعث ابن قیس بود.
2. خطبه 224 نهج البلاغه، معجم المفهرس مؤلف
3. شرح ابن آب الحدید، ج 17، ص 65
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید