نمایش و آموزش

گروهی از مسیحیان به سرپرستی اُسقُف خود وارد مدینه شدند، و گفتند: سئوالات مهمّی نسبت به خدا دارند، خلیفه اوّل آنها را خدمت حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرستاد.
بر امام وارد شدند و سئوالات خود رامطرح و پاسخ‌های لازم را دریافت داشتند، یکی از آن سئوالات پیرامون خدا بود، که امام علی علیه السلام با استفاده از شیوه نمایش در آموزش، وبیان تجسّمی، مطلب مهمّ عقیدتی را به آنان فهماند که یکی از طرح‌های زیبای آموزشی است.
آن‌ها می‌پرسیدند: «اینکه به هر طرف رو کنیم روبروی خدا هستیم.» یعنی چه؟ مگر خدا کجاست، که به هر طرف روی بیاوریم روبروی او قرار داریم؟
سئوال یک سئوال عقیدتی، کلامی است که با شناخت درست خدا می‌توان آن را درک کرد. امّا آنها تصوّری مادّی داشتند و فکر می‌کردند چون هر چیزی پشت و رو دارد، چگونه ممکن است درباره خدا این تصوّر وجود نداشته باشد؟
در اینجا حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام به جای هرگونه بحث و گفتگو، نمایشی را ترتیب داد.
آن‌ها رابه حیاط بردند، هیزم آورده آتش کردند، وقتی شعله‌ها بالا گرفت، فرمود: در اطراف شعله حلقه بزنید.
آنگاه سئوال فرمود: کدام یک از شما روبروی آتش قرار دارید؟
همه گفتند: ما روبروی آتش هستیم.
امام علی علیه السلام فرمود: چگونه ممکن است از هر طرف روبروی آتش باشید؟
گفتند: آتش، شعله و نور است که پشت و رو ندارد.
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: خدا وجودی مادّی ندارد که در جائی قرار بگیرد خدا هم پشت و رو ندارد، هرجا باشید و به هر طرف روی بیاورید در پیش روی خدائید. (1) و فرمود:
«مکان‌ها را خدا آفرید و مشخص فرمود، پس او مکانی ندارد، خدا برتر از آن است که مکانی او را فرا گیرد،
در همه جا هست، بی آنکه تماس مادّی با چیزی بگیرد و یا نزدیکی با چیزی داشته باشد، او بر همه چیز احاطه علمی دارد، و چیزی از تدبیر او بیرون نیست» (2)

پی‌نوشت:
1.    کتاب قضاء امیرالمؤمنین، ص 96
2.    ارشاد شیخ مفید، فصل 58 باب 29