بررسي هيجان و عواطف در عرصه روانشناسي امروز جايگاه وسيعي را به خود اختصاص داده است. ارتباط هيجان با ويژگيهاي شخصيتي، اختلالها، نظام پردازش اطلاعات شناختي، ارتباطهاي بين فردي و ...، يافتههاي بيبديلي را فراروي جهان بشري قرار داده است. چگونگي تغيير احساس افراد در خلال زمان را ميتوان به منزله مسيرهايي در فضاي هسته عاطفي ترسيم کرد؛ فضايي که براساس ابعاد ظرفيت تعريف ميشود. دانش سنتي به هيجانيتر بودن زنان در مقايسه با مردان باور دارد. معهذا، شواهد پژوهشي اين مسئله را مطرح ميکنند که تفاوتهاي جنسي هيجاني داراي پيچيدگي به مراتب بيشتري هستند.
سرکوب کردن انوع عواطف، خطرناک است و پس از مدتي کنترل و سرکوب شدن، به شکل انفجاري و غير کنترل تخليه خواهند شد. برخي از رفتارشناسان و زيست شناسان ميگويند: ”ساختمانهاي قديمي مغز مانند هيپوتالاموس و دستگاه ليمبيک، مسئوول بسياري از رفتارهاي عاطفي ما هم چون خشم ، غضب ، ترس ، اندوه ، احساس حسادت رنجش و يا اميال جنسي در ما هستند.“ 

پس اين عواطف و اميال هميشه و همواره در ما شکل ميگيرند و سپس پديدار ميگردند. اما از کودکي، به ما آموختهاند که بروز خشم، ترس، حسادت ، اندوه ، رنجش و.. خطا بوده و يک کار غيراخلاقي و ضد اجتماعي است؛ 

بنابراين ما در طول عمر ياد گرفتهايم که هر گاه اين احساسات در ما شکل گرفت، آن را سرکوب کرده، فرو خورده و يا انکار نمائيم . از سوي ديگر، سرکوب اين گونه عواطف از نظر متخصصان و پزشکان طب باليني، موجب بسياري از بيماريهاي ديگر مانند افزايش، فشارخون، افزايش ضربان قلب، سردردهاي تشنجي همراه با فشار ،و حتي در نهايت افسردگي، خودکشي و آدمکشي ميگردد. پس ميبينيم که ابراز عواطف و احساسها به شکل صحيح ميتواند مانع بسياري از بيماريها و مشکلهاي ما گردد.
عاطفه آدمي بايد با خرد او هماهنگ باشد و از چيرگي هيجان هاي ناپايدار در انجام دادن اموري همچون ايثار و احسان بي حساب جلوگيري کند،
خشم و پرخاشگري، دو جزء تکفيک ناپذير از نظر زيستشناسي هستنند که با يکديگر بهطور کامل مرتبط ميباشند، خشم، يک احساس است و پرخاش، ابراز اين احساس از طريق کلام ميباشد و به طور معمول ابراز خشم به شکل بيمارگونه همراه با پرخاشگري و عصبانيت است .
خشم سالم، واکنش طبيعي و غريزي در برابر احساس تهديد، ناديده گرفته شدن، احساس نااميدي، احساس بيعدالتي
و احساس دست نيافتن به حق و حقوق خود، احساس قرباني بودن و تحت فشار بودن در ما ايجاد ميگردد؛ اما با فروخوردن و خشم و سرکوب و با انکار کردن آن، خشم دوباره به درون بدن باز ميگردد و سپس به شکل افسردگي، احساس گناه، احساس نگراني و اضطراب، احساس سستي و رخوت، بيحالي و بيحوصلگي، کم انرژي بودن و احساس نااميدي، خود را نشان ميدهد و در نهايت ميتواند ريشه? بيماريها  باشد. پس ميبينيم آن چه که خداوند به شکل فطري از خشم در ما به وديعه نهاده است، برايمان بسيار ضروري است و خود ميتواند ما را به حقوقمان رسانده و مانع از مظلوم واقع شدن ما گردد، ولي بهطور معمول، ما روشهاي صحيح ابراز آن را نميدانيم و بهجاي آن که از اين انرژي در راه صحيح و مثبت بهره جوئيم، با آن به خود و ديگران آسيب ميرسانيم.
 
از سويي ديگر عاطفه انساني، سرچشمه برتري هاي اخلاقي است و فرد را به کمال مي رساند، در صورتي که از «آفت» زياده روي و کوتاهي در امان بماند. در حقيقت، افراد بايد نه به اين امر چنان بي توجه شوند که به ناراحتي ها و سرخوردگي ها و کمبود عاطفه دچار شوند و نه با زياده روي در آن، شاهد دخالت بي جا و نسنجيده عواطف در برخي امور باشيم. مهرورزي اگر با احساسات ناسالم درهم نياميزد و با پيروي از عقل و شريعت انجام شود؛ فضيلت اخلاقي به شمار مي رود. عاطفه آدمي بايد با خرد او هماهنگ باشد و از چيرگي هيجان هاي ناپايدار در انجام دادن اموري همچون ايثار و احسان بي حساب جلوگيري کند، همچنين ابراز محبت و عاطفه، نبايد مخالف شرع باشد و احساسات زودگذر و مصحلت انديشي هاي نادرست، که پيوند ناگسستي با مصالح واقعي فرد و جامعه دارد، مقدم شود. بنا بر آنچه گفته شد درك و مهار كردن هيجاناتتان براي حفظ سلامتي جسمي شما مهم است.
سرکوب کردن انواع عواطف ، خطرناک است و پس از مدتي کنترل و سرکوب شدن، به شکل انفجاري و غير کنترل تخليه خواهند شد.
اين توصيهها به شما كمك ميكند عواطفتان را كنترل كنيد:
• احساساتتان را بيان كنيد، اما اين كار را به شيوهاي مناسب انجام دهيد.
• عواطفتان را سركوب نكنيد. با يك دوست يا خويشاوند نزديك در مورد چيزي كه شما را ناراحت ميكند، صحبت كنيد.
• قبل از اينكه هيجاناتتان را برونريزي كنيد، آماده شويد. صرفا با خشم، ناكامي يا اندوهتان همه چيز را به باد اننقاد نگيريد، و گرنه ممكن است به خاطر چيزهايي كه ميگوييد پشيمان شويد.
• تعادل سالمي را ميان كار، بازي  و استراحت برقرار كنيد، و يادتان باشد كه در همه موقعيتها به دنبال جنبه مثبت باشيد.
• از  آنجايي كه سلامت جسمي شما بر عواطف شما نيز تاثير ميگذارد، رژيم غذايي سالمي را مصرف كنيد، از داروهاي روانگردان غيرمجاز دوري كنيد، و  مرتبا به ورزش بپردازيد.
 
همشهري- مجله روان شناسان ايراني