زبان و کلام صورت نقش مهمی را در رابطه اجتماعی هر انسان دارند و به همین علت افراد باید از این ابزار مهم با توجه به اصل های رابطه انسانی بخوبی استفاده نمایند.ارتباط کلامی قسمت مهمی از زندگی هر فرد را تشکیل میدهد و از این رو هر فردی باید زبان بدنش را به خوبی بشناسد و برای تقویت و تکمیل آن تلاش نماید.

طبعا باید آن نوع ارتباط غیرکلامی نیز مشمول اصول و قواعد ارتباطی باشد و از حالت عادت‌های شخصی و سلیقه‌ای خارج شود. اساسا وقتی ما هنجارها و اصول ارتباطی را به خوبی شناخته و متناسب با موقعیت، آنها را رعایت می‌کنیم، می‌توان گفت که با نزاکت رفتار کرده‌ایم و معاشرت انسانی مطلوب که ادب‌ورزی و رفتارهای پسندیده اجتماعی در آن مشهود باشد یعنی همین بانزاکت بودن.

یکی از دلایل مهم که ما را به سمت برقراری روابط کلامی با دیگران اعم از افراد آشنا یا ناآشنا سوق می‌دهد، ضرورت دریافت یک سری اطلاعات است تا بتوانیم در موقعیت‌های مختلف یا در برخورد با دیگران بهتر و ماهرانه‌تر برخورد کنیم. به همین خاطر بهتر است مهارت‌های لازم در زمینه سوال پرسیدن را فراگرفته و به خوبی به کار ببریم. به همین منظور چند اصل مهم در بانزاکت بودن در حین سوال پرسیدن را با هم مرور می‌کنیم:

نزاکت در سوال پرسیدن

سوالی که پاسخش را می‌دانیم، نپرسیم؛ چرا که ناخودآگاه در صدد مقایسه پاسخ دانسته خود با پاسخ دریافتی برمی‌آییم و این رابطه انسانی را لوث می‌کند.

سوالی را که مطمئن هستیم پاسخ به آن مایه شرمساری طرف مقابل می‌شود، نپرسیم یا لااقل در جمع نپرسیم و اگر واقعا ضرورت دارد، حتی‌المقدور از او بخواهیم به طور کتبی یا تلفنی پاسخ دهد که کمتر خجالت زده شود.برای مچ گیری از طرف مقابل، سوال نپرسیم؛ چراکه رابطه انسانی را به یک جلسه بازجویی تبدیل می‌کند. معمولا در خانواده‌ها بین زن و شوهرها و والدین و فرزندان این نوع سوال پرسیدن متداول است.

سوالاتی را که مربوط به حریم شخصی افراد می‌شود نپرسیم. قرار نیست کسی با افشای رازهای زندگی شخصی خود حس کنجکاوی ما را ارضا کند. این نوع سوالات را بیشتر از افراد مشهور می‌پرسند.

وقتی می‌خواهیم از کسی سوالی بپرسیم یک لحظه فکر کنیم که آیا برای سوالی مشابه از خودمان، می‌توانیم پاسخی منطقی و صادقانه بدهیم یا خیر. این نوع سوالات در جلسات خواستگاری زیاد پرسیده می‌شود.

سوالات خود را به‌طور غیر مستقیم و مبهم نپرسیم. این نوع سوالات معمولا سوء تفاهم ایجاد می‌کنند و پاسخی مبهم و کلی به دنبال خواهند داشت. از این نوع سوالات، بیشتر در روابطی که رسمی و غیرصمیمانه است، پرسیده می‌شود.

از پرسیدن سوالاتی که پاسخ آنها به هیچ درد شما نمی‌خورد و چه بسا پاسخش نیز بسیار روشن و شفاف است، صرف‌نظر کنید. معمولا افرادی که وسواس فکری دارند، از این نوع سوالات زیاد می‌پرسند.

از تکرار سوالات خود به شدت بپرهیزید؛ چون تبدیل به نوعی آزار روانی برای طرف مقابل خواهد شد. این نوع سوالات به پرسش‌های کودکان شبیه است که مدام سوالات خود را تکرار می‌کنند.

پشت سر هم سوال نپرسید. ذهنی که می‌خواهدپاسخگو باشد، باید تمــــرکز داشته باشد  و سوالات پی در پی این تمرکز را از بین می‌برد.

بین سوالات خود فاصله ایجاد کنید. این فاصله می‌تواند سکوت کردن یا اجازه صحبت کردن به دیگران باشد. نباید نشست‌های ارتباطی ما فقط به کسب اطلاعات از طریق سوال پرسیدن خلاصه شود.

وقتی برای سوالات خود پاسخی را دریافت می‌کنید، آن را زیر سوال نبرید. حتما لازم نیست پاسخ‌های دریافتی را باور کنید یا فرد پاسخ‌دهنده برای سخنان خود مدرک و شواهد و دلیل به شما ارائه کند.

سوالات خود را به زبان ساده و متناسب با فهم و درک طرف مقابل بپرسید. از به کار بردن واژه‌های ناآشنا، ادیبانه و فلسفی پرهیز کنید.

سوالات خود را از کسی بپرسید که می‌دانید اطلاعات لازم را برای پاسخ مناسب به سوال شما دارد.

برای سوال پرسیدن به آمادگی روانی و ذهنی طرف مقابل توجه داشته باشید. اگر سوالی ذهن شما را مشغول کرده است، دلیلی ندارد ذهن دیگران را هم به آن مشغول کنید.

وقتی یک فرد مــــتخصـــص مـــثــــل پزشک، روانشناس، عالم دینی، سیاستمدار و… در جمع حضور دارد، تمام سوالات خود را در زمنیه تخصصی‌اش از او نپرسید. او برای معاشرت آمده نه سخنرانی.

از پرسیدن سوالاتی که جنبه زیر زبان کشیدن دارد، اجتناب کنید. چراکه فرد احساس امنیت روانی خود را در کنار شما از دست می‌دهد.

لطفا از پرسیدن سوالاتی که پاسخش باعث بروز اختلاف نظر و تنش در جمع می‌شود، بپرهیزید.

برخی مواقع سوالاتی که جنبه سیاسی یا مذهبی دارد، برای کسب اطلاعات پرسیده نمی‌شوند، بلکه برای برافروختن یک نزاع و تنش کلامی مطرح می‌شوند.

سوالات مضحک و تمسخرآمیز و پیش پا افتاده نپرسید. این نوع سوالات، بیشتر خود شما را تحقیر و سبک می‌کند.

گاهی سوالات ما بسیار کوتاه هستند، ولی پاسخ آنها طولانی است. به صرف اینکه سوالتان کوتاه است، آن را نپرسید و به حوصله طرف مقابل هم توجه داشته باشید.

از مطرح کردن سوالاتی که متناسب با فضای جمع یا رابطه نیست، بپرهیزید و آن را به موقعیتی دیگر موکول کنید.

برای فخرفروشی و نشان دادن مطالعات و ذهنیات خود سوال نپرسید. این سوالات شما را در ذهن دیگران شخصیتی نمایشی معرفی می‌کند.

نهایتا اینکه وقتی سوالی را می‌پرسید، نشان دهید که به شنیدن پاسخ آن اشتیاق دارید.