قبلاً گذشت كه تمام بدن زن نسبت به مرد، عورت مى باشد. اگر چه نگاه كردن به بعضى از مواضع (مثل عورت ) از نظر مفسده و شدت زشتى نسبت به نگاه كردن به بعضى مواضع ديگر مثل دستان زن بيشتر مى باشد. و به همين دليل منحصراً زنان بايد زنان را معالجه نمايند. پس جايز است كه زن يك زن ديگر را معالجه نمايد. لكن نگاه كردن به عورت زن مورد معالجه حرام مى باشد، مگر در موارد ضرورت . پس اكتفا مى شود به مواردى كه آن ضرورت از بين برود. پس اگر امكان دارد كه از طريق آيينه نگاه كرد، جايز نيست مستقيماً به عورت نگاه كرد. (همچنانكه در روايت نگاه كردن به خنثى خواهد آمد) و اگر ممكن نيست مگر نگاه مستقيم ، فقط به تعداد و به مقدار ضرورت از نظر زمان و كيفيت آن بايد اكتفا كرد. و با وجود مماثل ، رجوع به مرد جايز نيست . به خاطر همين ضرورت بود كه امير مؤ منان (عليه السلام ) از دايه كوفه خواست به يك كنيزى نگاه كند تا ببيند كه آن كنيز باكره است يا غير باكره .(379) و مانند اين از پيامبر (صلى الله عليه و آله ) روايت شده است .(380) مگر اينكه گفته شود چنين كارى با لمس كردن انجام مى شود و لازم به نگاه كردن نيست .
امّا مواردى وجود دارد كه دلالت مى كند بر قبول شهادت زنان در جاهايى كه براى مردان نگاه كردن به آن جايز نيست مثل ولادت و نكاح پس مراجعه كن به باب شهادات در كتابهاى حديث و روايت ... .(381)
همچنانكه اگر ممكن باشد اكتفا به نگاه كردن ، جايز نيست لمس كردن عضو، حتى از روى لباس يا مثل آن . و غير اين موارد و مثالها كه قبلاً به آن اشاره شد .
و بر عدم جواز معالجه كردن زن توسط مرد در صورتى كه زنان بتوانند او را معالجه نمايند رواياتى دلالت دارند:
1 - روايتى از على بن جعفر كه از برادرش (عليه السلام ) سؤ ال كرد در باره زنى كه زخمى در رانش يا دستش ايجاد شده ، آيا مرد مى تواند به آن نگاه كند و آن را معالجه نمايد؟ فرمود: ((نه )).(382) 2 - على بن جعفر از برادرش (عليه السلام ) نقل مى كند كه فرمود : در باره زنى سؤ ال كردم كه آيا مرد مى تواند او را حجامت كند؟ فرمود : ((نه )).(383)
3 - بلكه از امير مؤ منان (عليه السلام ) در باره پسر بچه اى سؤ ال شد كه آيا مى تواند زنى را حجامت كند؟ فرمود: ((اگر خوب و بد را مى فهمد جايز نيست )).(384)
شايد نظر امام على (عليه السلام ) اين باشد بچه اى كه بلوغ وى نزديك است و خوب و بد را تشخيص مى دهد مكروه است به مواضع پنهان زن نگاه كند. و يا ناظر حجامت موضعى از زن باشد كه براى بچه نگاه كردن به آن موضع ، ممنوع است .
4 - و اخبارى كه دلالت مى كند بر جواز در حال اضطرار چنانچه به زودى خواهيم ديد. بله ، اگر زن ناچار شود كه مردى معالجه اش را عهده دار شود، اين كار جايز است ، ولى فقط به آن اندازه كه رفع ضرورت شود . روايت شده :
1 - از على (عليه السلام ) در باره زنى كه بچه در شكمش مرده و خوف هلاكت آن زن مى رود، حضرت فرمود : ((در صورتى كه زنان نتوانند به او كمك كنند، اشكال ندارد كه مردى دستش را [در رحم زن ] داخل كند و آن [جنين مرده ] را تكه تكه و خارج كند)).(385)
2 - از امام باقر (عليه السلام ) در باره زنى كه بدنش امراضى دارد، سؤ ال كردند كه آيا جايز است مرد او را معالجه كند؟ فرمود : ((در صورتى كه مجبور شود، اشكالى ندارد)).(386)
و در روايت ديگر آمده است راوى مى گويد درباره زن مسلمانى سؤ ال كردم كه يك بلا و دردى در بدنش پديد آمده و اين درد يا شكستگى است و يا جراحت مى باشد و در جايى پديد آمده كه براى پزشك مرد جايز نيست به آنجا نگاه كند، وچون پزشك مرد بهتر از پزشك زن مى تواند معالجه كند، آيا جايز است براى پزشك مرد كه نگاه كند به اين زن مريض ؟ حضرت فرمودند : ((هرگاه اضطرار به اين كار پيدا شود، مرد مى تواند زن را در صورتى كه زن بخواهد معالجه كند)).(387)
3 - و گفته مى شود كه همانا ((شمردل )) به پيغمبر (صلى الله عليه و آله ) گفت : من طبابت مى كنم در آنچه براى من جايز است و زنان جوان نزد من براى طبابت مى آيند، تكليف من چيست ؟ حضرت فرمودند : ((اگر نسبت به آنان اضطرار پيدا كردى ، مى توانى از آنان به قصد معالجه خون بگيرى و مرض ها را معالجه كنى )).(388)
و ابن ادريس در سرائر گفته است : ((اگر در بدن زنى ، مرضى پديد آيد و آن زن اضطرار پيدا كند به اينكه به وسيله پزشكان مرد مداوا كند، جايز است )). و علامه در منتهى گفته است : ((جايز است (پزشك مرد) طلب اجرت كند براى ختنه كردن و معالجه كردن جاريه و كنيزها ...)).(389)
ولى در عروة الوثقى گفته است نگاه كردن به نامحرم در مواردى استثنا شده كه از آن موارد مى باشد مداواى نامحرم و شناختن نبض رگها و عروق و شكستگى و جراحت بدن و رگ زدن و حجامت كردن و مثل اين موارد اگر همجنس بيمار نباشد، بلكه جايز است مس و لمس كند مريض را، هنگامى كه پزشكى از جنس خودش نباشد.(390)
و فرموده : اگر معالجه منوط باشد به نگاه كردن نه لمس كردن يا معالجه بستگى داشته باشد بر لمس كردن نه نگاه كردن ، واجب است اكتفا كند به مقدار ضرورت و در غير آن جايز نيست.(391)
حضرت امام خمينى (ره ) فرموده : ((در مقام معالجه استثنا شده است نگاه حرام و لمس كردن در اجنبى و اجنبيه هرگاه معالجه آن با همجنس ممكن نباشد؛ مثل شناختن نبض اگر با وسيله اى مثل درجه (مانند فشارسنج ) و غيره ممكن نباشد؛ و زدن رگ و حجامت و شكسته بندى و مثل اين موارد و مقام ضرورت ، همانطور كه اگر شخصى غرق شده است نجات دادن او بستگى به نگاه كردن و لمس كردن باشد، جايز است و اگر ضرورت اقتضا كند يامعالجه به نگاه كردن بستگى داشته باشد و نه بر لمس كردن يا بالعكس ، اكتفا مى شود برمقدار ضرورت و در صورت ضرورت ، فقط به مقدار آن جايز است و تعدى از آن جايز نيست .(392)
و اما نگاه كردن به عورت غير مسلمان كه معمولاً اهميت نمى دهند كه عورتشان را بپوشانند و در حمامها بدون شلوار و لنگ حاضر مى شوند - همچنانكه اجمالاً فهميده مى شود يا اينكه قدر متيقن است - در اين نگاه كردن اشكال شرعى وجود ندارد همانطور كه روايت معتبر به اين مطلب تصريح دارد.(393)
نگاه كردن به خنثى
شايسته است مرد و زن از نگاه كردن به ((خنثى )) احتياطاً دورى كنند. اگر ممكن است به وسيله آيينه معالجه شود تنها راه مى باشد. و نگاه كردن به عورت خنثى در صورتى كه پزشكى مثل خوداو موجودنباشد -تا مفسده كمترباشد ازروايت چنين استفاده مى شود:
يحيى بن اكثم از امام هادى (عليه السلام ) سؤ ال كرد در مورد فرمايش حضرت على (عليه السلام ) كه فرموده اند : ((خنثى دچار بيمارى مى شود)). گفت : پس وقتى بيمار شد چه كسى به او نگاه كند در حالى كه شايد خنثى زن باشد و مردها به او نگاه كنند و يا اينكه مرد باشد و زنان به او نگاه كنند و اين جايز نيست .
حضرت جواب دادند : ((فرمايش على (عليه السلام ) درست است ، در اين صورت مردمانى عادل هر كدام آيينه اى در دست مى گيرند و خنثى برهنه پشت آنان مى ايستد، آنان به آيينه مى نگرند و برابر صورت ديده شده در آينه نظر مى دهند)).(394)
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید