سه اصل مهمی که نباید فراموش شود

اگر می خواهید فرزندتان از عهده تردیدهای مهمی مانند تردید در انتخاب سبک رفتار اجتماعی مناسب در ماه رمضان به درستی بربیاید، لازم است که از اوایل کودکی به پایه گذاری و تقویت چند بنیه روانی مهم در او توجه کنید. سه تا از مهمترین این موارد شامل اصول زیر هستند:

1. «تو حق داری بپرسی»

ذهن کودکان و نوجوانان مانند یک موتور جستجوگر است که بیست و چهار ساعته دارد فعالیت می کند و از آنجا که هنوز ذهن آن‌ها دچار کلیشه های فکری نشده، اغلب اوقات به سراغ طرح پرسش های جسورانه ای می روند که شاید به مذاق شما چندان خوش نیاید. اما بدون تردید تقویت روحیه فکر کردن، پرسیدن و به دنبال پاسخ رفتن، می تواند از فرزند شما در مقابل افتادن در مسیرهای غلط در زمینه های مختلف محافظت کند. برای مثال وقتی فرزند شما در ماه رمضان مردی را در خیابان می بیند که در حال راه رفتن بطری آب معدنی را سر می کشد، این سؤال را از شما خواهد پرسید که «بابا! مگه نگفتی که نباید توی ماه رمضان تو خیابون چیزی خورد، پس چرا اون آقاهه آب خورد؟». شما چه پاسخی می دهید؟ آیا با گفتن چیزهایی مثل «خب اون گناه کرد» یا «خدا اونو دوست نداره» و... سر و ته قضیه را هم می آورید یا به او می گویید «سؤال خوبی کردی» و اگر پاسخ مناسبی دارید به او می دهید و اگر هم ندارید می گویید «من جواب بعضی از سؤالات را نمی دونم ولی می تونیم بریم از حاج آقای مسجد بپرسیم». این تقویت روحیه پرسش گری به فرزند شما کمک می کند تا در دام تقلیدهای هیجانی نیافتد و بتواند عاقلانه تر زندگی کند.

2. «تو حق داری انتخاب کنی»

حتماً شنیده اید که می گویند آدم نسبت به چیزهایی که از آن منع می شود، حریص تر می شود. یک دلیل این اتفاق آن است که چون حس انتخاب گری افراد محدود می شود، آن‌ها به هر دری می زنند برای اینکه از این حقشان دفاع کنند حتی اگر مسیر این احقاق حق از بیراهه بگذرد. بچه ها هم همینطورند، یعنی اگر مدام به آن‌ها «بکن، نکن» بگویید جوش می آورند و زیر همه چیز می زنند. ولی اگر در مواردی که خطر مهمی متوجهشان نیست به آن‌ها اجازه انتخاب کردن بدهید، بیشتر به حرفتان گوش خواهند کرد. برگردیم به مثال بالا. اگر در آن شرایط مثلاً به فرزندتان فقط بگویید که «تو نباید مثل اون آقا باشی»، دارید به او این پیام را می دهید که «تو انتخاب دیگری نداری و باید مطابق میل من رفتار کنی». اما اگر در این حالت به جای این جملات که احتمال سرکشی او را در آینده افزایش می دهد مثلاً بگویید «من به تو نمی گم چی کار بکن یا نکن، تو خودت می تونی انتخاب کنی. ولی چیزی که قبل از هر کاری باید انجام بدی اینه که حتماً راجع به کاری که می خواهی بکنی خوب تحقیق کنی».

3. «تو ارزشمندی»

اگر شما احساس عزت نفس را در فرزند کودک یا نوجوانتان تقویت کنید، او خواهد توانست خودش را باور کند و خودش را قبول داشته باشد. در این شرایط احتمال اینکه گزینه های اشتباه را انتخاب کند کمتر خواهد شد.

سه ریزه کاری دیگر

بعد از کاشتن بذر این بنیه های روانی مهم در وجود فرزندتان، نوبت می رسد به چند نکته ظریف تر. در ادامه به سه مورد از این نکات اشاره می کنیم:

1. فرزندتان را تشویق کنید. اگر در موقعیتی مشابه مثال بالا قرار گرفتید و فرزند کودک یا نوجوانتان تا رسیدن به خانه چیزی نخورد و نیاشامید، در اسرع وقت او را به خاطر این رفتارش تحسین کنید.

2. نتیجه رفتارش را برای او بازگو کنید. برای مثال به او بگویید «من مطمئن نبودم که با دیدن اون آقا و با این گرمای هوا، تو از من نخواهی که برایت بطری آب بخرم. ولی حالا به این نتیجه رسیدم که تو خیلی بیشتر از اون چیزی که من تصور می کردم بزرگ شدی و به این خاطر من واقعاً بهت افتخار می کنم».

3. او را در این زمینه فعال کنید. به فرزند کودک یا نوجوانتان کمک کنید تا نتیجه تحقیقاتش را به صورت یک مقاله یا داستان در بیاورد. با مسئولین مدرسه او هم صحبت کنید و از آن‌ها بخواهید که به فعالیت های پژوهشی و هنری بچه ها در این زمینه توجه بیشتری نشان بدهند. حتی در صورت امکان می توانید به بچه هایتان کمک کنید تا یک کمپین مردمی در این زمینه راه بیندازند.