كسي كه روزه او را از غذاهاي مورد علاقه‌اش باز دارد برخداست كه به او از غذاهاي بهشتي بخورانند و از شرابهاي بهشتي به او بنوشاند.
هر كس كه در روز بسيار گرم براي خدا روزه بگيرد و تشنه شود خداوند هزار فرشته را مي‌گمارد تا دست‌به چهره او بكشند و او را بشارت دهند تا هنگامي كه افطار كند.

1- پايه‌هاي اسلام
قال الباقر عليه السلام : بني الاسلام علي خمسة اشياء، علي الصلوة و الزكاة و الحج و الصوم و الولايه.
اسلام بر پنج چيز استوار است، برنماز و زكات حج و روزه و ولايت (رهبري اسلامي). 1

2- فلسفه روزه
قال الصادق عليه السلام : انما فرض الله الصيام ليستوي به الغني و الفقير.
خداوند روزه را واجب كرده تا بدين وسيله دارا و ندار (غني و فقير) مساوي گردند. 2

3- روزه آزمون اخلاص
قال اميرالمومنين عليه السلام : فرض الله الصيام ابتلاء لاخلاص الخلق
خداوند روزه را واجب كرد تا به وسيله آن اخلاص خلق را بيازمايد. 3

4- روزه يادآور قيامت
قال الرضا عليه السلام : انما امروا بالصوم لكي يعرفوا الم الجوع و العطش فيستدلوا علي فقر الاخر.
مردم به انجام روزه امر شده‌اند تا درد گرسنگي و تشنگي را بفهمند و به واسطه آن فقر و بيچارگي آخرت را بيابند. 4

5- روزه زكات بدن
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : لكل شيئي زكاة و زكاة الابدان الصيام.
براي هر چيزي زكاتي است و زكات بدنها روزه است. 5

6- روزه سپر آتش
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : الصوم جنة من النار.
روزه سپر آتش (جهنم) است. 6

7- اهميت روزه
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : الصوم في الحر جهاد.
روزه گرفتن در گرما، جهاد است. 7

8- روزه نفس
قال اميرالمومنين عليه السلام : صوم النفس عن لذات الدنيا انفع الصيام.
روزه نفس از لذتهاي دنيوي سودمندترين روزه‌هاست. 8

9- روزه واقعي
قال اميرالمومنين عليه السلام : الصيام اجتناب المحارم كما يمتنع الرجل من الطعام و الشراب.
روزه پرهيز از حرامها است همچنانكه شخص از خوردني و نوشيدني پرهيز مي‌كند. 9

10- برترين روزه
قال اميرالمومنين عليه السلام : صوم القلب خير من صيام اللسان و صوم اللسان خير من صيام البطن.
روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شكم است. 10

11- روزه چشم و گوش
قال الصادق عليه السلام : اذا صمت فليصم سمعك و بصرك و شعرك و جلدك.
آنگاه كه روزه مي‌گيري بايد چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه‌دار باشند. 11

12- روزه اعضا و جوارح
عن فاطمه الزهرا سلام الله عليها : ما يصنع الصائم بصيامه اذا لم يصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه.
رزه‌داري كه زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نكرده روزه‌اش به چه كارش خواهد آمد. 12

13- روزه ناقص
قال الباقر عليه السلام : لا صيام لمن عصي الامام و لا صيام لعبد ابق حتي يرجع و لا صيام لامراة ناشزة حتي تتوب و لاصيام لولد عاق حتي يبر.
روزه اين افراد كامل نيست:
1 - كسي كه امام (رهبر) را نافرماني كند.
2 - بنده فراري تا زماني كه برگردد.
3 - زني كه اطاعت‌شوهر نكرده تا اينكه توبه كند.
4 - فرزندي كه نافرمان شده تا اينكه فرمانبردار شود. 13

14- روزه بي‌ارزش
قال اميرالمومنين عليه السلام : كم من صائم ليس له من صيامه الا الجوع و الظما و كم من قائم ليس له من قيامه الا السهر و العناء.
چه بسا روزه‌داري كه از روزه‌اش جز گرسنگي و تشنگي بهره‌اي ندارد و چه بسا شب زنده‌داري كه از نمازش جز بيخوابي و سختي سودي نمي‌برد. 14

15- روزه و صبر
قال الصادق عليه السلام : عن الصادق عليه السلام في قول الله عزوجل «واستعينوا بالصبر و الصلوة‌» قال: الصبر الصوم.
امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند عزو جل كه فرموده است: از صبر و نماز كمك بگيريد، صبر، روزه است. 15

16- روزه و صدقه
قال الصادق عليه السلام : صدقه درهم افضل من صيام يوم.
يك درهم صدقه دادن از يك روز روزه مستحبي برتر و والاتر است. 16

17- پاداش روزه
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : قال الله تعالي الصوم لي و انا اجزي به
روزه براي من است و من پاداش آن را مي‌دهم. 17

18- جرعه‌نوشان بهشت
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : من منعه الصوم من طعام يشتهيه كان حقا علي الله ان يطعمه من طعام الجنة و يسقيه من شرابها.
كسي كه روزه او را از غذاهاي مورد علاقه‌اش باز دارد برخداست كه به او از غذاهاي بهشتي بخورانند و از شرابهاي بهشتي به او بنوشاند. 18

19- خوشا بحال روزه داران
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : طوبي لمن ظما او جاع لله اولئك الذين يشبعون يوم القيامة
خوشا بحال كساني كه براي خدا گرسنه و تشنه شده‌اند اينان در روز قيامت‌سير مي‌شوند. 19

20- مژده به روزه‌داران
قال الصادق عليه السلام : من صام لله عزوجل يوما في شدة الحر فاصابه ظما و كل الله به الف ملك يمسحون وجهه و يبشرونه حتي اذا افطر.
هر كس كه در روز بسيار گرم براي خدا روزه بگيرد و تشنه شود خداوند هزار فرشته را مي‌گمارد تا دست‌به چهره او بكشند و او را بشارت دهند تا هنگامي كه افطار كند. 20

21- شادي روزه دار
قال الصادق عليه السلام : للصائم فرحتان فرحة عند افطاره و فرحة عند لقاء ربه
براي روزه دار دو سرور و خوشحالي است:
1 - هنگام افطار
2 - هنگام لقاء پروردگار (وقت مردن و در قيامت) 21

22- بهشت و باب روزه‌دارن
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : ان للجنة بابا يدعي الريان لا يدخل منه الا الصائمون.
براي بهشت دري است‌بنام (ريان) كه از آن فقط روزه داران وارد مي‌شوند. 22

23- دعاي روزه‌داران
قال الكاظم عليه السلام : دعوة الصائم تستجاب عند افطاره
دعاي شخص روزه‌دار هنگام افطار مستجاب مي‌شود. 23

24- بهار مومنان
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : الشتاء ربيع المومن يطول فيه ليله فيستعين به علي قيامه و يقصر فيه نهاره فيستعين به علي صيامه.
زمستان بهار مومن است از شبهاي طولاني‌اش براي شب زنده‌داري واز روزهاي كوتاهش براي روزه داري بهره مي‌گيرد. 24

25 -روزه مستحبي
قال الصادق عليه السلام : من جاء بالحسنة فله عشر امثالها من ذلك صيام ثلاثة ايام من كل شهر.
هر كس كار نيكي انجام دهد ده برابر آن پاداش دارد و از جمله آنها سه روز روزه در هر ماه است. 25

26- روزه ماه رجب
قال الكاظم عليه السلام : رجب نهر في الجنه اشد بياضا من اللبن و احلي من العسل فمن صام يوما من رجب سقاه الله من ذلك النهر.
رجب نام نهري است در بهشت از شير سفيدتر و از عسل شيرين‌تر هركس يك روز از ماه رجب را روزه بگيرد خداوند از آن نهر به او مي‌نوشاند. 26

27- روزه ماه شعبان
امام صادق عليه السلام : من صام ثلاثة ايام من اخر شعبان و وصلها بشهر رمضان كتب الله له صوم شهرين متتابعين.
هر كس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگيرد و به روزه ماه رمضان وصل كند خداوند ثواب روزه دو ماه پي در پي را برايش محسوب مي‌كند. 27

28- افطاري دادن
قال الصادق عليه السلام : من فطر صائما فله مثل اجره
هر كس روزه داري را افطار دهد، براي او هم مثل اجر روزه دار است. 28

29- افطاري دادن
قال الكاظم عليه السلام : فطرك اخاك الصائم خير من صيامك.
افطاري دادن به برادر روزه دارت از گرفتن روزه (مستحبي) بهتر است. 29

30- روزه خواري
قال الصادق عليه السلام : من افطر يوما من شهر رمضان خرج روح الايمان منه
هر كس يك روز ماه رمضان را (بدون عذر)، بخورد - روح ايمان از او جدا مي‌شود 30

31- رمضان ماه خدا
قال اميرالمومنين عليه السلام : شهر رمضان شهر الله و شعبان شهر رسول الله و رجب شهري
رمضان ماه خدا و شعبان ماه رسول خدا و رجب ماه من است. 31

32- رمضان ماه رحمت
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : ... و هو شهر اوله رحمة و اوسطه مغفرة و اخره عتق من النار.
رمضان ماهي است كه ابتدايش رحمت است و ميانه‌اش مغفرت و پايانش آزادي از آتش جهنم. 32

33- فضيلت ماه رمضان
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : ان ابواب السماء تفتح في اول ليلة من شهر رمضان و لا تغلق الي اخر ليلة منه
درهاي آسمان در اولين شب ماه رمضان گشوده مي‌شود و تا آخرين شب آن بسته نخواهد شد. 33

34- اهميت ماه رمضان
قال رسول الله صلي الله عليه و آله : لو يعلم العبد ما في رمضان لود ان يكون رمضان السنة
اگر بنده «خدا» مي‌دانست كه در ماه رمضان چيست [چه بركتي وجود دارد] دوست مي‌داشت كه تمام سال، رمضان باشد. 34

35- قرآن و ماه رمضان
قال الرضا عليه السلام : من قرا في شهر رمضان اية من كتاب الله كان كمن ختم القران في غيره من الشهور.
هر كس ماه رمضان يك آيه از كتاب خدا را قرائت كند مثل اينست كه درماههاي ديگر تمام قرآن را بخواند. 35

36- شب سرنوشت‌ساز
قال الصادق عليه السلام : راس السنة ليلة القدر يكتب فيها ما يكون من السنة الي السنة.
آغاز سال (حساب اعمال) شب قدر است. در آن شب برنامه سال آينده نوشته مي‌شود. 36

37- برتري شب قدر
امام صادق عليه السلام : قال لابي عبد الله عليه السلام كيف تكون ليلة القدر خيرا من الف شهر؟ قال: العمل الصالح فيها خير من العمل في الف شهر ليس فيها ليلة القدر.
از امام صادق (عليه السلام) سوال شد: چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟
حضرت فرمود: كار نيك در آن شب از كار در هزار ماه كه در آنها شب قدر نباشد بهتر است. 37

38- تقدير اعمال
قال الصادق عليه السلام : التقدير في ليلة تسعة عشر و الابرام في ليلة احدي و عشرين و الامضاء في ليلة ثلاث و عشرين.
برآورد اعمال در شب نوزدهم انجام مي‌گيرد و تصويب آن در شب بيست ويكم و تنفيذ آن در شب بيست‌سوم. 38

39- احياء شب قدر
عن فضيل بن يسار قال: كان ابو جعفر (عليه السلام) اذا كان ليلة احدي و عشرين و ليلة ثلاث و عشرين اخذ في الدعا حتي يزول الليل فاذا زال الليل صلي.
فضيل بن يسار گويد:
امام باقر (عليه السلام) در شب بيست و يكم و بيست‌سوم ماه رمضان مشغول دعا مي‌شد تا شب بسر آيد و آنگاه كه شب به پايان مي‌رسيد نماز صبح را مي‌خواند. 39

40- زكات فطره
قال الصادق عليه السلام : ان من تمام الصوم اعطاء الزكاة يعني الفطرة كما ان الصلوة علي النبي (صلي الله عليه و آله) من تمام الصلوة.
تكميل روزه به پرداخت زكاة يعني فطره است، همچنان كه صلوات بر پيامبر (صلي الله عليه و آله) كمال نماز است. 40

پى‌نوشت‌ها:

1. فروع كافي، ج 4 ص 62، ح 1
2. من لا يحضره الفقيه، ج 2 ص 43، ح 1
3. نهج البلاغه، حكمت 252
4. وسائل الشيعه، ج 4 ص 4 ح 5 و علل الشرايع، ص 10
5. الكافي، ج 4، ص 62، ح 3
6. الكافي، ج 4 ص 162
7. بحار الانوار، ج 96، ص 257
8. غرر الحكم، ج 1 ص 416 ح 64
9. بحار ج 93 ص 249
10. غرر الحكم، ج 1، ص 417، ح 80
11. الکافي ج 4 ص 87، ح 1
12. بحار، ج 93 ص 295
13. بحار الانوار ج 93، ص 295.
14. نهج البلاغه، حكمت 145
15. وسائل الشيعه، ج 7 ص 298، ح 3
16. وسائل الشيعه، ج 7 ص 218، ح 6
17. وسائل الشيعه ج 7 ص 294، ح 15 و 16; 27 و 30
18. بحار الانوار ج 93 ص 331
19. وسائل الشيعه، ج 7 ص 299، ح‌2.
20. الكافي، ج 4 ص 64 ح 8 و بحار الانوار ج 93 ص 247
21. وسائل الشيعه، ج 7 ص 290 و 294 ح‌6 و 26.
22. وسائل الشيعه، ج 7 ص 295، ح‌31 و معاني الاخبار ص 116
23. بحار الانوار ج 92 ص 255 ح 33.
24. وسائل الشيعه، ج 7 ص 302، ح 3.
25. وسائل الشيعه، ج 7، ص 313، ح 33
26. من لا يحضره الفقيه ج 2 ص 56 ح 2 و وسائل الشيعه ج 7 ص 350 ح 3
27. وسائل الشيعه ج 7 ص 375،ح 22
28. الكافي، ج 4 ص 68، ح 1
29. الكافي، ج 4 ص 68، ح 2
30. وسائل الشيعه، ج 7 ص 181، ح 4 و 5 و من لا يحضره الفقيه ج 2 ص 73، ح 9
31. وسائل الشيعه، ج 7 ص 266، ح 23.
32. بحار الانوار، ج 93، ص 342
33. بحار الانوار، ج 93، ص 344
34. بحار الانوار، ج 93، ص 346
35. بحار الانوار ج 93، ص 346
36. وسائل الشيعه، ج 7 ص 258 ح 8
37. وسائل الشيعه، ج 7 ص 256، ح 2
38. وسائل الشيعه، ج 7 ص 259
39. وسائل الشيعه، ج 7، ص 260، ح 4
40. وسائل الشيعه، ج 6 ص 221، ح 5