قرآن کریم می فرماید: به مؤمنان بگو چشمان خود را فرو بندند و دامن خود را حفظ کنند، این برای آنها پاکیزه تر است و خدا به آنچه می کنند، آگاه است؛ پس خواست قرآن رعایت عفت عمومی برای زن و مرد است و این کار را وظیفه ضروری و واجب مومنین شمرده شده است.

روش های زیادی برای درمان چشم چرانی ارائه شده است که به شرح زیر است:

نحوه درمان چشم‌ چرانی چگونه است توضیح دهید؟

پاسخ اجمالی

درمان چشم‌چرانی مانند دیگر آلودگی‌ها و بیماری‌‌های روحی و روانی، باید از دو راه و در دو مرحله صورت ‌گیرد: یک) از راه فکری و نظری. دو) از طریق عملی؛

انسان را می‌توان به کامپیوتری تشبیه کرد که از نرم افزار و سخت افزار تشکیل شده است، نیروی فکر و اندیشه‌ی انسان به ‌‌منزله‌ی نرم افزار و نیروهای عملی و بدن او به‌‌‌منزله‌ی سخت افزار می‌باشد. همان‌گونه که یک کامپیوتر در صورتی به‌درستی عمل می‌کند که از نرم افزار و سخت افزار مناسبی برخوردار باشد؛ انسان نیز زمانی عملکرد مناسبی خواهد داشت که نیروهای فکری و عملی او اصلاح گردد.

برای درمان چشم‌چرانی و دیگر آلودگی‌های روحی در مرحله‌ی نظری و فکری، راه‌‌ها و مراحل متعددی وجود دارد که به نظر می‌رسد مقدم بر همه آنها تقویت ایمان به خدای سبحان، اعتقاد به قیامت، شناخت نفس و جایگاه انسان در نظام خلقت است.

پس از آن توجه به آثار منفی و عواقب خطرناک چشم‌چرانی و آثار مثبت ترک این رفتار‌های زشت است.

در این زمینه روایات چنین می‌فرمایند:

۱) پیامبر(ص) فرمود: نگاه تیری از تیرهای شیطان است و هر کس به‌جهت ترس از خدا، آن‌را ترک کند خداوند شیرینی ایمان را در قلب او قرار می‌دهد.[١]

2) امام علی(ع) می‌فرماید: قلب، کتاب دل است؛[٢] یعنی آنچه دیده بیند در دل می‌نشیند و یا به عبارتی: «هر آنچه دیده بیند، دل کند یاد!»

3) امام صادق(ع) فرمود: چیزی مانند نگاه نکردن به نامحرم و چشم‌پوشی از آن برای انسان پرفایده‌‌تر نیست؛ زیرا کسی چشم از محرمات نمی‌پوشد، مگر آن‌که جلوه عظمت و جلال پروردگار متعال را در قلب خود مشاهده می‌کند.

4) از امام علی(ع) پرسیدند: چگونه می‌توان از چشمان خود محافظت کرده و چشم‌چرانی را ترک کرد؟ فرمود: به وسیله خضوع و اطمینان پیدا کردن به این‌که زیر نظر کسى هستی که بر باطن تو آگاه است. و چشم جاسوس قلب و سفیر عقل است، پس چشم خود را بپوشان از آنچه سزاوار دین تو نیست و از آنچه قلب تو آن را مکروه می‌دارد و یا عقل انکار می‌کند.

5) رسول اکرم(ص) فرمود: چشم را از محرمات بپوشانید تا امور عجیب مشاهده کنید.

6) حضرت عیسى(ع) به حواریان خود فرمود: پرهیز کنید از نظر به سوى محذورات و آنچه ممنوع شده است؛ زیرا این چنین نگاه‌هایی بذر شهوت بوده و فرع و شاخه فسق و فجور است.[٣]

اما درمان عملی این نوع آلودگی‌ها تمرین و ممارست، داشتن اراده‌ی جدی، تهیه برنامه منظم و عمل نمودن به آن و محاسبه نفس[۶] بر اساس آن است.

برخی از اساتید اخلاق در این زمینه می‌‌گویند: «نه تنها چشم خود را از نامحرم و معصیت، بلکه از هر چه که تو را از یاد خدا غافل می‌کند بپوشان. و آن‌را در قرائت قرآن و مطالعه احادیث، یا در مشاهده آیات و نشانه‌های الهى و یا در گریستن از خوف خدا صرف کن».[٤]

پی‎نوشت‎ها:

١. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، ج ۱۰۱، ص ۳۸، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.

٢.  شریف الرضى، محمد بن حسین، نهج البلاغه، محقق، صبحی صالح، ص ۵۴۸، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.

٢. منسوب به جعفربن محمد علیه السلام، امام ششم ع ، مصباح الشریعه، ص ۹، بیروت، اعلمى، چاپ اول، ۱۴۰۰ق.

٤. نراقی، ملا احمد، تذکره الأحباب، ص ۵۹، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.