با نگاهی به روایات اسلامی در می یابیم که انسان ها درباره زمین هایی که در آن زندگی می کنند و آز آن ها بهره می برند و در مورد حیواناتی که خداوند آفریده است، مسئول شناخته شده اند: 

حضرت علی علیه السلام، در خطبه‏ ای که در روزهای اول خلافتش ایراد کرده می ‏فرماید: «خدا را در نظر بگیرید، هم در مورد بندگانش و هم در مورد سرزمینها و چهار پایان، زیرا مسؤولیت‏ شما اینقدر عمومیت دارد که حتی در مورد بقعه‏ ها و سرزمینها و در مورد حیوانات و چهار پایان از شما سؤال می ‏شود.» 

و در آیات نورانی قرآن نیز تاکید شده که؛ «و لقد مکناکم فی الارض و جعلنا لکم فیها معایش؛ شما را بر زمین مسلط کردیم، زمین را مسخر شما قرار دادیم و مایه تعیش‏ و زندگی شما را در دل همین زمین قرار دادیم.» (اعراف/10) 

ما مدیون زمینیم!

حقی که زمین بر بشر دارد آبادانی و زراعت بدون آسیب به طبیعت است، آلودگی های زیستی، صنعتی و ترافیکی تنفس طبیعت و حیوانات را مسدود کرده و منجر به مرگ تدریجی زمین می شود... در مورد حیوانات نیز تکالیفی برای حفظ و رعایت‏ و مواظبت آنها بر عهده انسان است، به همان دلیل که فکر می‏ کنیم زمین و موالید روی‏ زمین برای ما آفریده شده است، باید بدانیم مسؤول و مدیون زمین و موالید روی‏ آن هستیم.

در ماجرایى از پیغمبر اكرم صلّى اللّه علیه و آله  روایت شده است که: آن حضرت شترى را دید كه آن را خوابانده‌اند و پاى آن را بسته‌اند؛ ولى جهازش بر او بود (در حالى كه در این گونه موارد جهاز را از پشت شتر بر مى‌دارند تا استراحت كند) پیامبر فرمود: «أین صاحبها؟ مروه فلیستعدّ غدا للخصومة؛ صاحبش کجاست؟ به او بگویید: خود را فرداى قیامت براى دادخواهى آماده سازد!». 

هم چنین امام علی‌ علیه السلام، به کارگزارش تأکید می‌کند، که حیوانات را به فردی خیرخواه و مهربان و درستکار و امین بسپارد؛ تا آنها را آزار ندهد: « و بر آن مگمار جز خیرخواهی مهربان، و درستکاری نگاهبان که نه بر آنان درشتی کند و زیا‌ن‌شان رساند ونه مانده‌شان سازد و نه خسته‌شان گرداند».

کلام پایانی

گرچه مطامع جهان خواران و پول پرستى سرمایه‌دارانى كه جز به افزایش ثروت خود نمى‌اندیشند، مسأله حفظ طبیعت را با مشكلات فراوانى مواجه كرده و كارآیى گروه‌هاى حفظ محیط زیست و حمایت از حیوانات را به حدّاقل رسانده است. اما همه ما باید براى حفظ محیط زیست و نسل حیوانات و حفظ منابع طبیعی کشورمان، به پا خیزیم و پیش از آن كه فاجعه‌اى در زمین رخ دهد، چاره‌اى بیندیشیم.

منابع:

- نهج البلاغه؛ نامه 25، خطبه 167، خطبه 165.

- مكارم شیرازى، ناصر، پیام امام امیر المومنین علیه السلام، ج 6، ص437.

- علیزاده، مهدى، اخلاق اسلامى (مبانى و مفاهیم)، ص 22 – 23.

- شیخ حر عاملی، وسایل الشیعه، ج 8، ص 394.

- هرسینی، سارا، نظریه های مهم راجع به اخلاق محیط زیست، روزنامه جوان.