گرچه استفاده از اینترنت همه گیر شده و به گروه سنی خاصی تعلق ندارد، اما استفاده از آن توسط کودکان به دلیل اینکه در سنین رشد هستند و بر آینده ی آن ها تاثیر گذار است از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد؛ و نیاز است این موضوع به طور جدی مورد مطالعه قرار گیرد. یکی از پیامدهای استفاده از اینترنت توسط کودکان ابتلا به بلوغ زودرس در آن ها می باشد. در گذشته شاید به ندرت می شنیدیم که کودکی دچار بلوغ زودرس شده که آن هم مربوط به وراثت می شد.

با گذشت زمان و فراگیری استفاده از اینترنت خانواده های بسیاری را مشاهده می کنیم که کودکانشان با بلوغ زودرس مواجه شده اند. اما چگونه استفاده از اینترنت می تواند به بلوغ زودرس منجر شود؟

بلوغ زودرس و عوامل موثر بر آن

به طور معمول تغییرات مربوط به بلوغ باید در اوایل و اواسط نوجوانی یعنی در فواصل بین 11 تا 16 سالگی رخ دهد. گاهی تغییرات جسمانی و فیزیکی مربوط به بلوغ در زمانی پیش از انتظار روی می دهند که به آن بلوغ زودرس می گویند. عواملی از جمله وراثت، تغذیه و ورزش، سلامت بدن، تجربیات خانوادگی و محیط بر زمان بندی بلوغ تاثیر می گذارند.

این عوامل می توانند زمان بلوغ کودکان را به تاخیر انداخته یا موجب بلوغ زودرس شوند. در این میان استفاده از اینترنت توسط کودکان بر برخی از این عوامل تاثیر گذار است.

استفاده از اینترنت و کم تحرکی کودکان

در گذشته بازی های کودکان اغلب با تحرک همراه بود و به نوعی ورزش محسوب می شد. اما امروزه آن بازی ها جای خود را به بازی های کامپیوتری، جستجو در اینترنت، فضای مجازی و مواردی از این قبیل داده اند که فاقد تحرک و ورزش مورد نیاز برای رشد کودکان می باشد.

اغلب کودکی را می بینیم که در گوشه ای نشسته و غرق در دنیای مجازی شده است و اگر کسی با او کاری داشته باشد باید چندین بار او را صدا زند تا از این دنیای جذاب بیرون آمده و پاسخی بدهد. همانطور که می دانید کاهش تحرک به خصوص در دختران منجر به افزایش وزن بدن و چربی می شود. با افزایش چربی در بدن، سلول های چربی پروتئینی را آزاد می کنند که به مغز علامت می دهد ذخیره ی انرژی لازم برای بلوغ در بدن وجود دارد از این رو این امر موجب بلوغ زودرس در کودکان می شود.

استفاده از اینترنت و دسترسی به انواع اطلاعات

دسترسی به اطلاعات از طریق اینترنت به سادگی، در هر زمانی از شبانه روز و بدون هیچ محدودیت و جداسازی سنی امکان پذیر است. کودک با مراجعه به اینترنت به راحتی می تواند به مطالبی که در جامعه قبح محسوب می شود دسترسی پیدا کند. همچنین با پیدایش شبکه های اجتماعی از قبیل فیس بوک، واتس آپ، وایبر و…. در مدتی کوتاه دسترسی راحت به جنس مخالف، تصاویر و اطلاعاتی از قبیل پورنو و ….. میسر شده است.

والدین حتی از این موضوع خوشحالند که فرزندشان به جای اینکه در کوچه و محیط ناامن بیرون باشند درخانه سرگرم تبلیت یا کامپیوتر خود می باشند غافل از اینکه فضای مجازی می تواند بسیار خطرناک تر باشد.

ممکن است بسیاری از عکس ها و فیلم هایی که در دنیای مجازی رد و بدل می شود و به دست کودک می رسد دارای محتوای پورنو یا محتوای خشونت آمیز باشد. از نظر علمی ثابت شده یکی از عوامل تحریک و ترشح غدد و هورمون های جنسی، “نگاه” است.

با اینکه کودک هنوز به بلوغ نرسیده است اما با نگاه کردن به اینگونه تصاویر و فیلم ها تصویر سازی هایی در ذهن او ایجاد می شود. و هر بار به یادآوری این تصاویر موجب فعالیت بیشتر و سریع تر غدد جنسی می شود. تحریک و ترشح سریع تر غدد جنسی، رسش زودهنگام غدد جنسی را به دنبال دارد و موجب بلوغ زودرس می شود.

اینترنت و تعارض بین والدین و فرزندان

زندگی در فضای مجازی به افسردگی و تنهایی منجر می شود. هرچه وابستگی کودک به فضای مجازی و شبکه های اجتماعی بیش تر می شود، فاصله بین او و پدر و مادرش نیز افزایش می یابد. اضطراب ناشی از زندگی در چنین فضایی به تعارضات بین والدین و فرزندان دامن می زند. تحقیقات نشان داده اند که تهدید شدن سلامت هیجانی به بلوغ شتاب می بخشد و زمانی که کودکان در معرض تعارضات خانوادگی قرار می گیرند زود تر به بلوغ می رسند.

بلوغ جسمانی در غیاب بلوغ شناختی هنگامی که کودک زودتر از زمان طبیعی به بلوغ می رسد، گرچه از لحاظ جسمانی تغییرات مربوط به بلوغ (افزایش سریع قد و وزن، رسش جنسی و …) را مشاهده می کنیم اما او هنوز از لحاظ ذهنی و شناختی به بلوغ نرسیده و این ممکن است خطرات بسیاری را برای کودک در پی داشته باشد.

درست است که جسم کودک به جسم یک فرد بزرگسال نزدیک شده ولی او از لحاظ ذهنی و شتاختی هنوز قدرت تشخیص یک فردی که به بلوغ عقلی رسیده را دارا نیست و به راحتی فریب می خورد. یکی از ویژگی های فضای مجازی« ناشناس بودن » است. از پیامدهای ناشناس بودن یا هویت پنهان این است که فرد می تواند خود را به هر شکل دلخواه معرفی کند و هویتی جدید را برای خود تعریف کند. سوء استفاده کنندگان جنسی به راحتی می توانند از طریق فضای مجازی با کودکان که هنوز از لحاظ شناختی به بلوغ نرسیده اند ارتباط برقرار کرده و حتی قرار ملاقات بیرونی بگذارند!

بلوغ زودرس و قد کودکان

هنگامی که بلوغ زودتر اتفاق می افتد جهش رشدی کودک نیز زودتر شروع شده و تا هنگامی که بلوغ کامل شود نسبت به دیگر کودکان بلندقدتر به نظر می رسد اما با کامل شدن مراحل بلوغ که گاهی خیلی سریع اتفاق می افتد، صفحات رشد نیز بسته می شوند. در نتیجه کودکانی که زودتر به بلوغ رسیده اند معمولا در بزرگسالی کوتاه قد تر هستند.

پیامدهای روانی و اضطراب

کودکان با بلوغ زودرس، از لحاظ جسمانی با همسالان خود هماهنگی ندارند. به همین جهت اغلب مضطرب هستند واعتماد به نفس ندارند. این تفاوت جسمانی می تواند در مدرسه و اجتماع مشکلاتی را برای آن ها فراهم آورد. این گونه کودکان گاهی به دلیل تفاوت های جسمانی از طرف دوستان طرد شده، به تنهایی و گوشه گیری محکوم می شوند. این تغییرات جسمانی بر خلق و خو و تعامل کودکان با والدین تاثیر گذار است و معمولا با افزایش اختلافات بین والدین و کودکان همراه است.

پیشگیری بهتر از درمان

بهتر است پیش از اینکه کودکان از طریق دوستان و افرادی غیر از خانواده به دنبال دسترسی به اینترنت و شبکه های اجتماعی، آن هم بدون هیچ نظارت و محدودیتی باشند، والدین به صورتی مناسب و کنترل شده آن ها را با این موضوع آشنا کنند و خطرات احتمالی استفاده از این تکنولوژی را به او گوشزد کنند. این امر میسر نخواهد بود مگر اینکه خود والدین ابتدا با اینترنت و شبکه های اجتماعی آشنایی کامل داشته باشند و شیوه های مناسب در خصوص آموزش آن به کودکان را برگزینند.