دره قاهان یکی از جاذبه‌های گردشگری استان قم محسوب می‌شود که هر ساله تعداد زیادی از مسافران را مجذوب خود می‌کند و در ایام بهار مسافرانی که به استان قم سفر می‌کنند، بهتر است از این دره نیز بازدید کنند.

دهستان قاهان قم دارای دو دره است. یکی دره «کهندان» در روستان «ونان» (عروس خلجستان) و دره دیگر که از «آغلک» شروع و بعد از روستای زیبای «بنابر» و روستاهای «جمیزقان»، «قاهان» و «نویس» به «کاسوا» و «انجیله» ختم می‌شود. ما در این مقاله قصد داریم زیبایی های منحصر بفرد دره دوم را به شما معرفی کنیم.

دره قاهان در 35 کیلومتری جاده ساوه – سلفچگان واقع شده است و به لحاظ تقسیمات کشوری در حوزه استحفاظی استان قم است و یکی از بخش‌های خلجستان به حساب می آید. طول این دره حدود 30 کیلومتر است که یک مجموعه روستا را در خود جای داده است. 

مسیر اصلی دسترسی به تمام این روستاها، از طریق جاده‌ای فرعی و البته آسفالته است كه از جاده سلفچگان جدا می‌شود . روستاهای این منطقه شامل آغلک، بنابر، جمیزقان، قاهان، نویس، کاسوا و انجیله است که هر چه از جاده اصلی دور می‌شوید ، به سمت قسمت پایانی دره حرکت می‌کنید و این در حالی است که فضای روستا کوهستانی‌تر می‌شود تا جایی که سه روستای پایانی یعنی نویس، کاسوا و انجیله به شکل پلکانی در دل کوهستان قرار دارند و همین امر مهم‌ترین عامل جذب گردشگران کشور به این دره است.
در این دره  با فاصله زمانی كمتر از نیم ساعت، گردشگران كویر ناگهان با طبیعت و آب وهوایی كاملاً متفاوت و با تفاوت دمایی قابل توجه روبه‌رو می‌شوند كه گاهی اوقات این اختلاف دما، به بیش از 10 درجه سانتیگراد می‌رسد!

دره قاهان، سرزمین چهار فصلی است که در هر زمان زیبایی‌های خاص خود را دارد که از آن جمله می‌توان به بهار پرشکوفه، تابستان ییلاقی، پاییز رنگارنگ و زمستان‌های سرد و سپید اشاره کرد که قدرت برف می‌تواند مسیر‌های ارتباطی به این روستا را قطع کند.

وجود رودخانه‌های فصلی و حاصل دست قنات‌كاران ایرانی هم این منظومه زیبا را به مكانی منحصربفرد تبدیل كرده است تا دره‌ای سرسبز و پرمحصول شكل بگیرد. از تعداد دقیق قنات‌های دره قاهان اطلاع دقیقی در دست نیست، اما حدود 20 قنات در دهستان قاهان و 15 قنات در روستای انجلیه شناسایی شده‌اند که هم اکنون مهم‌ترین منبع تامین آب منطقه به شمار می روند.
علاوه بر شب‌های منحصربفرد دره قاهان كه میراث شب‌های كویر پایین‌دست است، شگفتی‌های طبیعی دره قاهان در فصول مختلف، مهم‌ترین جاذبه گردشگری این منطقه به شمار می‌رود، بویژه این ‌كه در فصل بهار، این دره سبز  از شكوفه‌های رنگارنگ پر می شود و كوهستان بكر و زیبایش نیز از گیاهان معطر كوهی سرشار می‌شود كه جاذبه ای بسیار تماشایی برای طبیعت‌گردان است.

بهار بیدمشک در دره قاهان

دره قاهان، هر فصلش زیبایی‌های خاص خود را دارد و بهار قاهان، بهار بیدمشك است. بیدمشك در در دهستان قاهان، هم نماد آغاز بهار است و هم بهانه‌ای برای نشاط و آغاز دوره كشت و كار و زراعت كه البته به دلیل نبود كارگاه‌های گلابگیری، این بیدمشك‌ها به كارگاه‌های گلابگیری كاشان منتقل می‌شوند. 

روستایی برای علاقه مندان نجوم

دره قاهان و بویژه روستای «نویس»، یكی از مناطق مورد علاقه گردشگران علاقه‌مند به نجوم است؛ به همین سبب، این روستا در فصول مختلف سال و بخصوص در زمان رخدادهای نجوم، همواره پذیرای ستاره‌شناسان داخلی و خارجی است كه آسمان شب را در این روستای بكر و كوهستانی رصد می كنند.

چارتاقی «نویس»

«چارتاقی نویس» در دامنه ارتفاعات غربی روستای نویس بر فراز دشتی به نام دشت برزو واقع شده است. این آتشكده باستانی مربوط به دوران ساسانیان است كه مردم محلی آن را به طور سنتی با نام «چارتاق» می‌شناسند و با همین نام در فهرست آثار ملی ثبت شده است. مسیر دسترسی به این چارتاقی، حدود یك كیلومتر بعد از روستای نویس است كه مسیری مالرو دارد.

روستای پلكانی كویر

«انجیله» روستای پایانی این سفر است و پس از آن كوه انجیله است. انجیله روستایی پلكانی است و فرهنگ و طبیعتش بیش از سایر روستاهای منطقه به تفرش نزدیك است. بین این روستا و تفرش هر چند جاده آسفالته‌ای وجود ندارد، اما تنها یك گردنه بین این شهر و روستا فاصله انداخته است كه بومی‌ها آن را گردنه «خرسه‌در» می‌نامند و طبیعت‌گران و افراد بومی با استفاده از یك جاده مالرو، این گردنه را پشت سر می‌گذارند.
دشت موسیر در ییلاقات بالادستی روستای انجیله، انواع گونه‌های گون، خارخسک، سیرک، گزنه، قازیاقی و انواع سبزی‌های معطر پونه، تحفه‌ای است که طبیعت دره قاهان در بهار پیشکش مهمانان می‌کند.